امام خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی از همان روزگار آغازین مبارزات و دهۀ سوم و چهارم حیات شریفش نگاهی عمیق و تئوریک به موضوع حکومت اسلامی و تحقق اندیشۀ سیاسی دینی برای تشکیل حاکمیت داشت. دغدغۀ مقدس و انقلابی که از آشنایی با نواب صفوی در مدرسۀ سلیمان خان مشهد آغاز، و با شاگردی، عشق و ارادت به امام راحل به پختگی و کمال رسید. ایشان برای تقویت ادبیات، لزوم تشکیل حکومت اسلامی، ترجمه و نشر آثار سید قطب را در دستور کار قرار داد. در سخنرانیهای علمی و تحقیقی دهۀ پنجاه مشهد، بهویژه در ماه رمضان ۱۳۵۳ شمسی و در مسجد امام حسن مجتبی(ع)، در مجموعه طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن، موفق به بسط عمیق اندیشۀ سیاسی و حکومت اسلامی شد.
ویژگی منحصربهفرد و ممتاز تاریخی معظمله که شکنجه، زندان و تبعید را برای برپایی آرمان حکومت اسلامی به جان خریده بود، حضور مؤثر در بطن نظامسازی حقوقی حکومت دینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بود. تجربۀ حضور در شورای انقلاب، مجلس شورای اسلامی، دبیرکلی اولین و آخرین تشکل حزبی فراگیر تاریخ انقلاب اسلامی، در کنار مسئولیتهای اجرایی و نظامی اول کشور، و حضور بیباکانه در میدانهای رزم و جانبازی در راه انقلاب مجموعه حوادث و تحولاتی بود که اندیشمند جوان، محقق و مبارز دهههای چهل و پنجاه شمسی و کارگزار مدبر، با تجربه و حلیم دهۀ ۶۰ را در سال ۱۳۶۸ به جانشینی امام راحل (ره) و زعامت انقلاب اسلامی رساند.
ایران تحقیرشدۀ دویست سال اخیر با قراردادهای ننگین گلستان، ترکمنچای، آخال، پاریس، ۱۹۰۷، ۱۹۱۹، و اشغال نظامی پایان پهلوی اول و آغاز پهلوی دوم، به یک دولت محلی و پیرامونی تبدیل شده بود و از اهداف اساسی برپایی انقلاب اسلامی توسط امام راحل (ره) و مردم، پایاندادن به این ذلت و استعمار تاریخی بود که در سه دهه ولایت و رهبری امام خامنهای، به جایگاه ممتاز فعلی رسیده است. اینک نظام جمهوری اسلامی ایران، باوجود همۀ مشکلات داخلی و فشارهای خارجی، با دارابودن سطح بالایی از شاخصهای عمومی سنجش کارآمدی نظیر استقلال سیاسی، قدرت دفاعی، امنیت، رفاه عمومی، توانمندی علمی و... به قدرت اول منطقهای تبدیل شده است.
این کارنامۀ مدیریتی حاصل یک نظام اندیشگی کامل سیاسی است که در پژوهش حاضر تلاش شده، با رعایت اختصار و پرهیز از تطویل، به همۀ عوامل محیطی و محاطی در شکلگیری شخصیت علمی و عملی امام خامنهای به دقت پرداخته شود و در قالب یک چهارچوب نظری روشمند، مطالعۀ سودمندی انجام شده و نتایج در اختیار خوانندگان عزیز قرار گیرد.