کتاب مزه شناس نشر ماه آوا - نسخه صوتی

سالار وفایی

۱۴۰۳-۱۱-۱۸

2

طبیعت و زندگی آدمی، مقدم بر هر قانون صلبی است؛ چراکه امری پویاست. این‌که قوانین اخلاقی را مقدم بر طبع آدمی بدانیم و بخواهیم طبع انسان را تغییر دهیم، شبیه این است که جلوی جریان پرقدرت و پرشوری را سد کرده باشیم. در چنین وضعیتی، می‌توان انتظار لحظه‌ای را داشت که زندگی، علیه علم و اخلاق انقلاب کند و پویایی سابق خود را بازبجوید. نیروی زندگی همیشه بر قواعد و قانون می‌چربد. شاید یکی از دلایل شکست تجربه‌ی کمونیسم، تحمیل آن توسط رهبران کمونیست، به مسائل انسانی بوده است. هرگونه ناهنجاری در خوردن و آشامیدن، مشکلاتی انسانی‌اند که بهتر است نه با اجبار، که با موعظه‌های اخلاقی حلش کرد. برای همین هم نویسنده، حقیقتی پیش‌پاافتاده را که کمونیست‌ها فراموش کرده بودند، به آن‌ها یادآور می‌شود: «من فقط می‌خواهم از پدیده‌ی فیزیولوژیک عجیبی برایت بگویم: حس چشایی طبقه‌ی سرمایه‌دار و عوام، هیچ تفاوتی با هم ندارند.» اینکه کارگر از گوشت ریش‌ریش شده با کاهو بیزار است و غذای خوشمزه‌تری را طلب می‌کند، به‌معنی دشمنی با کمونیسم نیست! نباید کمونیسم را بیش از آن که در توانش هست، کش داد؛ چراکه پاره می‌شود. این‌که هر انسانی به تن نفرت خود از پرخوری و بی‌اخلاقی لباس کمونیسم بپوشاند، در نهایت موجب بی‌آبرویی کمونیسم خواهد شد. به همین دلیل هم کمونیست‌ها باید در انتخاب رفیق دقت کنند؛ و الا ممکن است نه گفتن کودکی به قند و علاقه‌مندی‌اش به شکلات، به عملی نبودن ایده‌ی کمونیسم تفسیر شود. رمان، چنگ چندانی به دل نمی‌زد. با این حال، حاوی انتقادات تأمل‌برانگیزی درباره‌ی تجربه‌ی اصلاحات مائو در چین بود. گویش گوینده از کتاب، به‌خوبی توانسته بود لحن طنز شخصیت‌ها را در دیالوگ‌هاشان نشان دهد. چه‌بسا برای خیلی‌ها همین گویش بود که مخاطب را وسوسه کرده است تا کتاب را به پایان برساند. اشاره‌ی مستمر به عادات غذایی مردم سوجو و روده‌درازی نویسنده، باعث شد تا نتوانم انس چندانی با داستان بگیرم.

نکته ی قابل توجه و فاجعه بار برای بنده اینه که برخی از همراهان فرهیخته در همین بخش کامنتها فقط و فقط با گوش دادن به یک کتاب کمدی، کارشناس جنبش های توده ای شده اند و از چامسکی و لوگزامبورگ هم موشکافانه تر در حال بررسی خطاهای مسیر جنبش مائو هستند. اصلا اینها، و در کل، جماعت ایرانی جوگیر و کم عمق نیستند. از کیمیاگر کوئلو، به کتابخانه ی نیمه شب، حالا ناقد کمونیسم! خود کتاب سرگرم کننده، با مزه، اجرای عالی..نوانس هایی از دوران سیاسی/اجتماعی خاصی از چین. داستان کمی منط به خط اصلی و فاقد شاخ و برگ هست.

کتاب از نظر نثر چیز ویژه ای ندارد، بلکه نوعی خاطره نگاری است. اما آشنایی با شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور چین پس از ورود کمونیسم و از بین رفتن نظام امپراطوری از رهگذر خوراک و مزه جالب بود.

فوق العاده بود. همه ایرانیان باید چنین کتابی را بخوانند چون تحولات سیاسی، اجتماعی و تفکر غالب در چین بسیار شبیه به چند دهه گذشته ایران بوده اما سی سال جلوتر.

برای من کتاب جالبی بود،اطلاعات جالبی در مورد چین داشت خصوصاً اوایل حکومت کمونیستی و اینکه آرمانها به مرور تغییر میکنه.