دانشنامۀ جهان اسلام دایرةالمعارفی است دربارۀ شریعت مقدس اسلام و تاریخ و تمدن و فرهنگ ملل مسلمان از آغاز اسلام تا زمان حاضر. مقالات این دانشنامه که بهترتیب الفبایی تنظیم شده است حوزۀ وسیعی از علوم و معارف را دربر میگیرد: اصطلاحات علوم قرآنی و حدیث و فقه و کلام و عرفان و فلسفه و ادبیات و هنر، سیرۀ انبیا و اولیا و ائمه (علیهمالسلام)، شرح حال و آرای مفسران و محدّثان و فقها و متکلمان و فلاسفه و حکما و علما و عرفا و مورخان و شاعران و هنرمندان عالم اسلام، تاریخ سیاسی اسلام و سرگذشت خلفا و سلاطین و وزرا و خاندانهای حاکم، جغرافیای کشورها و بلاد اسلامی، وصف ابنیه و آثار تاریخی و مذهبی و شرح اعیاد و ایام دینی و ابزارها و پوشاکها و خوراکها و گیاهان و داروهای خاص جهان اسلام.
بخشی از مقالات دانشنامۀ جهان اسلام، بهخصوص آنچه دربارۀ اسلام و ایران و ادب فارسی است، اختصاصاً برای دانشنامه تألیف شده است که هم مؤلفان ایرانی و هم محققان مسلمان کشورهای دیگر در آنها مشارکت داشتهاند. بخشی دیگر از مقالات، خاصه حوزههایی که در ایران متخصص ندارد، ترجمه از منابع و مراجع مختلف است. برخلاف دانشنامۀ ایران و اسلام و دایرةالمعارفهای عربی و ترکی و اردو که ملتزم به ترجمه از یک منبع یعنی دایرةالمعارف اسلام بودهاند، دانشنامۀ جهان اسلام بدون چنان التزامی با جستوجو در دایرةالمعارفهای مختلف، مقالههای محققانهتر و مناسبتر را ترجمه کرده و در دانشنامه آورده است. گاه نیز از تلفیق دو یا چند مقالۀ معتبر به مقالهای جامعتر با ساختاری مناسبتر پرداخته است.
مشخصات کتابشناسی هر مقاله که برای تحقیقات بیشتر علاقهمندان اهمیت وافر دارد عموماً در پایان مقاله آمده، ولی نشانی مطالب نیز ذکر شده است.
فقیه امامی قرن سیزدهم و چهاردهم. او در ۱۲۶۴ در درچه، روستایی در بخش لِنجانِ اصفهان، بهدنیا آمد. نسب وی به امامموسیکاظم علیهالسلام میرسد. پدرش مرتضی و برادرانش محمدحسین و مهدی از عالمان دین بودند، بهویژه مهدی که از دانشآموختگان حوزۀ نجف و از مدرّسان مشهور فقه و اصول حوزۀ اصفهان بهشمار میرفت. جدّ اعلایش محمدمیر لوحی سبزواری از عالمان بزرگ اصفهان در دورۀ صفویه (حک: ح ۹۰۶ـ۱۱۳۵) و معاصر با محمدتقی مجلسی بود.
محمدباقر درچهای در سیزدهسالگی فراگیری علوم دینی را در اصفهان آغاز کرد، سپس به فراگیری فقه و اصول نزد عالمانی چون محمدباقر خوانساری (صاحب روضاتالجنّات)، محمدحسن نجفی از علمای اصفهان و میرزاابوالمعالی کرباسی، از فرزندان ابراهیمبن محمدحسن کلباسی پرداخت. او در حدود ۱۲۹۰ برای تکمیل تحصیلات به نجف رفت و در درسهای خارج فقه و اصولِ فقهایی چون میرزای شیرازی، سیدحسین کوهکمری و بهویژه میرزاحبیباللّه رشتی حاضر شد.
درچهای در۱۳۰۳ به اصفهان بازگشت و تا آخر عمر به تألیف، تدریس و فعالیتهای علمی و اجتماعی پرداخت. محل تدریس او مدرسه نیمآورد و مسجد نو و محل اقامۀ نماز جماعت او مسجد بازارچه وزیر بود. درچهای در حوزۀ اصفهان بهعنوان استاد ممتاز فقه و اصول، بهویژه علم اصول، به شهرت رسید، چنانکه طالبان فقه از شهرهای دیگر نیز برای استفاده از حوزۀ درس وی به این شهر میآمدند. درچهای مباحث درس خود را ــ که عمدتاً برگرفته از تقریرات درسهای میرزاحبیباللّه رشتی بودــ با تفصیل فراوان و همراه با طرح اشکالهای متعدد و پاسخ دادن بدانها مطرح میکرد. ازاینرو، فقط طلاب فاضل و اهل تحقیق قادر به استفاده از مباحث درسی او بودند. گفتهاند که وی سه درس در هر روز داشت و هر درس را سه بار تقریر میکرد.