کتاب ترجمه نشر قطره

این کتاب شامل شش بخش است. بخش اول بر این موضوع تأکید می‌کند که گوناگونی ظاهری زبان‌ها نباید سبب شود فراموش کنیم که در ژرفای ساخت زبان، معادل‌ها باهم پیوند می‌خورند. این مطلب سبب می‌شود تا دریابیم که گذار از زبانی به زبان دیگر چگونه امکان‌پذیر می‌شود. برخلاف آن‌چه که معمولاً تصور می‌شود، گستره‌ی ترجمه بسیار وسیع است، زیرا هر زبان در بطن خود ترجمه را نیز جای داده است. بنابراین، برای ایجاد ارتباط درونی بین یک یا چند زبان از بازسازی مجدد استفاده می‌شود. ترجمه چیست؟ پاسخ دادن به این پرسش بدون در نظر گرفتن تاریخ ترجمه امکان‌پذیر نیست. در این‌جا سه محور عمده مطرح است. مشکلات مربوط به ذهن و کلام که تفاوت آن‌ها به دوران ترجمه‌ی متون یونانی به‌ دست رومی‌ها و ترجمه‌ی انجیل به زبان لاتین و سپس به دیگر زبان‌های رایج بازمی‌گردد (انجیل لوتر به زبان آلمانی، نسخه‌ی مجاز به زبان انگلیسی و غیره). نخستین دوره ترجمه تا رنسانس ادامه می‌یابد و در پی به‌‌‌دست آوردن نوعی وفاداری به متن اصلی است؛ اما، در قرن هفدهم و هجدهم، شاهد جریانی مخالف جریان پیشین هستیم. در آن دوره، این باور وجود داشت که ترجمه‌‌ای زیباست که به متن وفادار نباشد و به همین سبب، مترجمان هر طور که صلاح می‌دانستند از متن اصلی دور می‌شدند. امروزه، چنین تغییراتی پذیرفته نیستند (زیرا اقتباس محسوب می‌شوند) و ترجمه باید مطابق با متن اصلی باشد. تاریخ ترجمه را نمی‌توان از کتاب‌هایی که درباره‌ی آن نوشته شده است، شناسایی کرد. بیش‌تر این آثار نقد متون، به‌ویژه متون دینی و ادبی، است. نظریه‌های امروزین ترجمه، که شمارشان هم زیاد است، باید در چارچوب نقد ـ به معنای گسترده‌ی آن ـ بررسی شوند. این نظریه‌ها را می‌توان به دو دسته‌ی بزرگ تقسیم کرد: نظریه‌هایی که مبنای آن‌ها زبان‌شناسی است و نظریه‌هایی که از زبان‌شناسی فراتر رفته‌اند، ولی در صورت نیاز، از آن بهره می‌گیرند. روش‌های ترجمه و چارچوب نظری هریک بسیار متفاوت است؛ به همین دلیل، نشان دادن سازوکار ترجمه به صورت واقعی اهمیت بسیاری دارد. ما ترجیح می‌دهیم که شیوه‌ی توصیفی به‌کار رود (چگونه ترجمه می‌کنیم) تا شیوه‌ی تجویزی (چگونه باید ترجمه کرد)، یا این‌که افراد فقط از جنبه‌ی نظری به بررسی ترجمه بپردازند (ترجمه چیست). در ترجمه‌ی ادبی، به‌ویژه در غرب، به نوشتار اهمیت بیش‌تری داده می‌‌شد؛ به همین دلیل، در حوزه‌ی مطالعات ترجمه، کم‌تر درباره‌ی ترجمه‌ی شفاهی تحقیق می‌شد و در مقایسه با ترجمه‌ی مکتوب، بررسی و مطالعه‌ی ترجمه‌ی شفاهی دیرتر آغاز شد. البته، این کمبود امروز جبران شده است، زیرا زمینه‌ی بسیار مهمی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.