کتاب چنین گفت پیر هرات بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه

شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبداللّه بن محمّد انصاری هروی، از فرزندان ابوایوب انصاری است که پیامبر (ص) در هجرت از مکه به مدینه در منزل او فرود آمده بود. عبداللّه در سال ۳۹۶ ق در هرات به دنیا آمد و به سلک سخن‌سرایان و نویسندگان پیوست و شعر ملیح گفت و نثر فصیح نوشت. خواجه از مفسّران، محدّثان، صوفیان و شاعران بزرگ ایران در قرن پنجم هجری است. حافظه‌یی بسیار قوی داشت و در سال ۴۱۷ ق به‌منظور کسب علم و عرفان به نیشابور سفر کرد و مدّتی به بغداد رفت و سفر حج به جا آورد و در بازگشت از این سفر، به دیدار شیخ ابوالحسن خرقانی نائل آمد و ملاقات‌هایی با شیخ ابوسعید ابی‌الخیر داشت و از او فایده‌ها گرفت. سرانجام در هرات اقامت گزید و «شیخ الاسلام» شد و به ارشاد و تدریس پرداخت و در سال ۴۸۱ ق در همان شهر درگذشت. خواجه‌عبداللّه شعر می‌گفت و بسیاری از اشعار خود را در رسالات خویش آورده است. شهرت خواجه‌عبداللّه به‌سبب اشعار اندکی نیست که از وی باقی مانده است، بلکه به‌سبب رسالات و کتاب‌های منثوری است که از وی در دست داریم.