کتاب راهبردهای پژوهش از منظر سازه‌انگاری در علوم سیاسی

فصل ۱: سازه انگاری

پایان جنگ سرد خصومت ها و اتحادهای پایدار را، هم در عملکرد سیاست جهانی و هم در مطالعه روابط بین الملل، درهم شکست. برهم خوردنِ این ثبات فضاهای فکری و سیاسی را وسیع تر کرد و نیاز محققان را به پرسشگری درباره پایه های فرهنگی منازعه، برداشت های جایگزین در مورد هویت ملّی، اخلاق مداخله و بسیاری از مسائل دیگر افزایش داد. در حال حاضر، بسیاری از دست اندرکاران و محققان این دیدگاهِ «سازه انگارانه»(۴) را پذیرفته اند که افراد و گروه ها نه فقط توسط جهان خود شکل می گیرند، بلکه می توانند آن را تغییر دهند. مردم ــ گرچه همیشه این کار را نمی کنندــ می توانند آغازگر اقدامات نوین هنجاری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و یا سیاسی ای باشند که عقلِ متعارف و فرایندهای استانداردِ عمل را دچار تغییر می سازند.
استقبال جامعه علم سیاسی و روابط بین الملل از مکتب سازه انگاری مبتنی بر آثار نظریه پردازان پیشگامی است که با اصرار بر این موضع که «تفاسیر واقعیت اجتماعی را به وجود می آورند»، به فرض های اصلی چهارچوب های غالب ساختارگرایی (رئالیست، لیبرال و مارکسیست) معترض شدند (Ashley ۱۹۸۴; Wendt ۱۹۸۷; Wendt and Duvall ۱۹۸۹; Kratochwil ۱۹۸۹; Onuf ۱۹۸۹). سازه انگاران بر این نکته تاکید دارند که تداوم ساختاری و فرایندِ تغییر هر دو بر کارگزاری(۵) مبتنی اند. کارگزار نیز، به نوبه خود، متاثر از زمینه اجتماعی، مکانی و تاریخی خود است. سازه انگاران، به جای این که قائل به اولویت هستی شناختیِ ساختار یا کارگزار باشند، هر دو را در «سازندگیِ متقابل»(۶) یکدیگر موثر می دانند. بنابراین، آن ها فردگراییِ ذاتیِ نظریه های عقل گرایانه انتخاب را نیز رد می کنند ــ نظریه هایی که طبیعت منافع و هویت های کنشگران(۷) را بدیهی فرض می کنند. برنامه کاریِ سازه انگاران در سایه توجه پایدارشان به مفاهیم ضمنیِ این دغدغه های هستی شناختی و معرفت شناختی شکوفا شده است.
با این حال، جدی گرفتنِ این اصل که واقعیت اجتماعی از طریق عملِ معنادار ایجاد می شود به چالش های تحقیقاتی خاص خود می انجامد. احتمالاً محققان به علت گرایش (نابجا) به یکسان تلقی کردنِ تمام آثار تحقیقاتیِ مربوط به «ایده ها» با سازه انگاری، اغلب دچار تردید می شوند که کدام مفاهیم و روش ها را به کارگیرند. لذا دانشجویان و همکاران ناچار چنین پرسش هایی را طرح می کنند: تحقیق سازه انگارانه را چطور باید انجام داد؟ چه فرایندهایی در این زمینه سازنده اند؟ از کجا می توان شواهد مناسب را پیدا کرد؟ ما این بلاتکلیفی را درک می کنیم، زیرا خودمان نیز در تحقیقات اولیه مان با همین پرسش ها مواجه بودیم. در اواخر دهه ۱۹۸۰، مدل های معدودی نشان می دادند که چطور می توان دیدگاه های فرانظری(۸) را در تحول خط مشی های سیاسی ذیربط ــ به ویژه در زمینه واکنش های جهانی به تبعیض نژادی (Klotz ۱۹۹۵) و نقش جنبش های صلح (Lynch ۱۹۹۹a)ــ به کار بست.
این کتاب برای کسانی طراحی شده است که خواستار کاربرد دیدگاه های سازه انگارانه اند، اما در عین حال در جست وجوی راهنمایی برای پرسش های «چگونه»، «چه» و «کجا»یند که در پژوهش های تجربی مطرح می شوند. ما با استفاده از نمونه هایی از مطالعات تجربی متعدد در جامعه شناسی، علم حقوق، فلسفه، زبان شناسی، انسان شناسی، مطالعات فرهنگی، تاریخ و سایر رویکردها، نظرات را به مسائل متنوع و گاه ضمنیِ روش شناختی معطوف می کنیم. ما بر مفاهیم و ابزاری تاکید می کنیم که به محققان در بررسی، تفسیر و تحلیلِ تداوم و تغییر کمک می کنند. هدف این است که به جای طرفداری از مدلی واحد یا مجموعه ای از روش ها، مجموعه ای از راهبردها را برای طراحی پروژه های پژوهشی گلچین کنیم. فرض ما این است که خوانندگان با مباحث فرانظری آشنایی دارند (مثلاً: Ruggie ۱۹۹۸; Guzzini ۲۰۰۰; Adler ۲۰۰۲; Ba and Hoffmann ۲۰۰۳)، با این حال، پیوستی از منابع پیشنهادی نیز برای افرادی که مایل به مطالعه بیش تر در مورد میراثِ میان رشته ای سازه انگاری اند در کتاب گنجانده می شود.