کتاب راهبردهای پژوهش از منظر سازه انگاری در علوم سیاسی نشر نی

این‌که سازه‌انگاری یک رویکرد است یا یک مکتب، یک نظریه است یا یک پارادایم نیز موضوع مباحثات گوناگون در شاخه‌های علمی مختلف بوده است؛ اما در این کتاب بیشتر به‌عنوان یک جریان نظری مورد توجه قرار گرفته است. در این جریان نظری ممکن است نظریه‌های مختلفی جای گیرند که همگی خود را سازه‌انگار برشمرند اما اختلاف نظرها و برداشت‌های به غایت متفاوتی نیز داشته باشند. البته وجوه مشترکشان به اندازه‌ای است که بتوان آن‌ها را در یک چارچوب اصلی گنجاند. بنابراین در این نوشتار منظور از سازه‌انگاری جریانی نظری است که در آن مفاهیمی همچون معناگرایی، اهمیت ایده‌ها و ساختار آگاهی انسان، اجتماعی‌بودن ساخت ایده‌ها، هویت، برسازی متقابل ساختار و کارگزار، عدم تعین و تصلب و سازه‌ای‌بودن پدیده‌های اجتماعی، نظریه‌های متعدد ذیل آن را به یکدیگر پیوند می‌دهد. هرچند سازه‌انگاران امروزی ریشه‌های نظریۀ خود را به ایده‌گرایان آلمانی در ابتدای قرن نوزدهم منتسب می‌دانند، اما نخستین ظهور این نگرش در حوزۀ نظریه‌های تعلیم و تربیت در نیمۀ نخست قرن نوزدهم و در آرای ژان پیاژه فرانسوی و لو ویگوتسگی قابل مشاهده است. آن‌ها اندیشه‌ها و ایده‌های شکل‌گرفته در ذهن متعلمان را محصول فرهنگ و تعاملات اجتماعی دانستند و آن را جریان سازنده‌ای تلقی کردند که در جریان کنش متقابل اذهان انسان‌ها در محیط فرهنگی خاص پدید می‌آید.