کتاب بن لادن کیست؟

مقدمه رولف توپ هوون(۴)

یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ یک روز کاملاً معمولی در نیویورک است. مولوخ(۵) بیدار می شود و مردم به سمت محل کار خود می روند. دفترهای مرکز تجارت جهانی مملو از آدم است. ساعت ۴۵ /۸ دقیقه به وقت محلی، اوضاع عادی درهم می ریزد. هواپیمای مسافربری خطوط هوایی آمریکا(۶) با شماره پرواز ۰۱۱ از طرف شمال به سرعت وارد ساختمان ۴۰۰ متری مرکز تجارت جهانی می شود. هواپیما مبدل به توپی از آتش شده است. سوراخ عظیمی در ساختمان دهان باز می کند. ۱۸ دقیقه بعد، یعنی در ساعت ۰۳ /۹ دقیقه، هواپیمای خطوط هوایی آمریکا با شماره پرواز ۱۷۵ در مقابل دوربین های فیلمبرداری و تعداد زیادی فیلمبردار تازه کار، از سمت جنوبی در دومین برج از برجهای دوقلو منفجر می شود. هر دو برج آتش می گیرند و درهم فرو می ریزند. هزاران انسان می میرند و در زیر اسکلت بتونی مدفون می شوند. ساختمان هایی که زمانی سمبل مانهاتان بودند دیگر وجود ندارند!
ولی ترس و وحشت هنوز حکمفرماست. ساعت ۴۳ /۹ دقیقه بوئینگ خطوط هوایی UA به شماره پرواز ۰۷۷ روی بخش جنوبی پنتاگون سقوط می کند. واشنگتن فلج شده است. در ساعت ۱۰/۱۰ دقیقه یک بوئینگ خطوط هوایی UAبه شماره پرواز ۰۹۳ در پنسیلوانیا سقوط می کند. بعدها متخصصین کشف می کنند که قرار بوده است این هواپیما به سمت محل اقامت رئیس جمهور آمریکا در کمپ دیوید هدایت شود.
تروریست ها تمام این هواپیماهای آمریکایی که پروازهای داخلی داشته اند را تقریبا همزمان ربودند. آمریکا و تمام جهان شوکه شده است. این عمل از بدترین صحنه سازی هایی که تروریست ها بارها در اجلاس های مختلف به وجودآورده بودند، وحشتناک تر است. آمریکایی ها بزرگ ترین عملیات تروریستی را در تاریخ این پدیده خشونت تجربه می کنند. از یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به بعد تخیلات کارگردانان هالیوود در ایجاد صحنه های انفجار و مانند آن کسی را به شگفتی وا نمی دارد. واقعیت از همه چیز پیشی گرفته است.
در فوریه سال ۱۹۹۳ به نظر رسید که پایان جهان به نیویورک نزدیک شده است. اسلام گرایان یکی از پارکینگ های مرکز تجارت جهانی را منفجر کردند. شش انسان از بین رفتند و بیش از هزار نفر زخمی شدند. فقط بعضی شرایط مناسب، طراحی ساختمان و ضعف بمب ها در آن زمان مانع به وجود آمدن یک فاجعه تروریستی و شدید شد(۷). ولی پیام سوءقصد روشن بود: می خواستند سران اقتصادی و رشته های عصبی قدرت حاکمه را از بین ببرند. به علاوه آن عملیات تروریستی در ساختمان تجارت جهانی، هدف تروریسم احتمالی را که در راه بود، روشن می کرد: کلان شهرهای عظیم در اجتماع مدرن صنعتی امروز. برای اولین بار در نیویورک و در قلب آمریکا، نمود تروریسم جدیدی که در حال تقویت شدن بود، به نمایش درآمد. این دعوت به مبارزه جدید به وسیله نیروی متعصبانه افرادی تغذیه می شود که درس های دینی را براساس عقاید خود و به صورت یک ایدئولوژی سیاسی تغییر می دهند و تفسیر می کنند. علل و انگیزه های تعیین کننده این رفتار، تنفری عمیق نسبت به دنیای غرب و سیستم اجتماعی آن است. درعین حال این تنفر به همان اندازه متوجه کشورهای عربی هم که متحد غرب هستند، می شود. دولت اسرائیل مانند گذشته هنوز هم برای اسلام گرایان سمبل یک دشمن به شمار می آید که پس از آغاز یک پروسه صلح بین دولت یهودی، همسایه عربی آن و یاسر عرفات رهبر ساف شدیدتر شده است. به عقیده مسلمانان، قدرتمندترین متحد اسرائیل یعنی آمریکا "مرکز تمام شرارت ها" و "شیطان بزرگ" است. بنابراین تعجبی ندارد که مرکز تجارت جهانی در سال ۱۹۹۳ در دام شبکه تروریست های متعصب بیفتد. برای جنگجویان "جهاد مقدس"، شهر نیویورک مرکز عصبی و اقتصادی تمام جهان غرب است. آنان معتقدند که آمریکا و اسرائیل، دو "متحد شیطان صفت" در این کلان شهر با هم ادغام و یکی می شوند.
سرویس های امنیتی آمریکایی درست پس از موج ترور یازدهم سپتامبر، اولین تصاویر فرد مظنون و مسئول پشت پرده جریانات را طراحی کردند. ردپا به تندروهایی می رسید که تحت فرمان تروریست طراز اولی به نام اسامه بن لادن قرار داشتند. این میلیاردر سعودی در پایان جنگ افغانستان در سال ۱۹۸۹، علیه آمریکا اعلام "جهاد" کرده و با گروه خود به نام "القاعده " در کوه های افغانستان و در پناه گروه تندرو و متعصب طالبان که در آن منطقه حکومت می کند، سنگر گرفته است. آمریکایی ها او را نظریه پرداز جنگ های عقیدتی ضدآمریکایی و ضدغرب می دانند. او با ماموران "خوابیده" (که ظاهرا زندگی عادی را دنبال می کنند) و شبکه های ترورش که در تمام جهان پخش شده اند، برای آمریکا، تجسم شرارت مطلق است.
تقریبا بلافاصله پس از انهدام کردن سمبل های سابق قدرت اقتصادی نیویورک، در اروپا و همچنین در آلمان، در پی تجسس و پی گیری های مامورین پلیس، سلول های پنهانی از "شبکه مجاهدین عرب" (این اصطلاح رسمی مسئولین امنیتی است) کشف شد. هنوز معلوم نیست که آیا خود بن لادن دستور اجرای عملیات تروریستی آمریکا را داده است یا نه. خود او این موضوع را به شدت تکذیب می کند، ولی این مرد سعودی خود را "معلم مذهبی" ترور اسلامی می داند. او می تواند بدون این که دست به اقدامی بزند، عقاید خود را به نمایش بگذارد، زیرا طرفدارانش کورکورانه از او اطاعت می کنند. در کمپ های ترور بن لادن در افغانستان، عقاید مذهبی به آنان القا می شود و دوره های تروریستی ـ شبه نظامی می بینند، طوری که در تمام جهان سلول های خودمختار و گروه هایی با زیربنای تروریستی بنا می کنند که می توانند به صورت زیرزمینی نقشه بکشند و آزادانه ساعت خاصی را برای یک سوءقصد تعیین کنند. اسامه بن لادن به لحاظ تیپ شناسی، الگوی جدید تروریست ها است. او هوشیاری و اعتقادات خود را با کمک منابع مالی پرمایه، علیه "کافران" با هم پیوند می زند. در مورد او تعصب و پول در خاتمه به تروریسم منتهی می شود. تلفیق هولناکی از یک تروریست که در سطح جهانی عمل می کند با یک امپراطوری مالی ـ تروریستی که در سطح جهان پخش شده است. اسامه بن لادن یک تروریست با ارتشی شخصی و براساس عقاید خود یک "سرباز خداوند" است که آمادگی دارد با سوءاستفاده از اسلام، هزاران نفر را از بین ببرد یا دستور کشتن آنان را بدهد. به همین دلیل تصویر تروریسم بین المللی از طریق اقدامات تروریستی که در آمریکا انجام شد، در ابعاد و خصوصیات اشخاصی که در آن دست داشته اند، شکلی کاملاً تازه به خود می گیرد.
صورت ظاهر و بازیگران تروریسم ملی و بین المللی، در هزاره جدید، به شکلی کاملاً اساسی تغییر کرده اند. مدت هاست که تروریست های به اصطلاح "کلاسیک" دهه های هفتاد و هشتاد میلادی دیگر قدیمی شده اند. تصویر و ساز و برگ انقلابیون که زمانی چه گوارا به عنوان چریک سمبل آن بود، از مد افتاده است. حتی گروه مشهور "ارتش سرخ آلمان(۸)"، باند بادر - ماینهوف(۹) و جانشینان آنان دیگر وجود ندارند. ساف قدیم تحت فرماندهی یاسر عرفات، امروز دیگر ملایم تر شده و به دنبال صلح با اسرائیل است. ایلیچ رامیرز سانچز(۱۰) قاتل حرفه ای ونزوئلایی معروف به "کارلوس" هم دیگر تکیه گاه و حامی ندارد. دنیا در آستانه قرن بیست ویکم تغییر کرد و همراه آن اَشکال جنگ و درگیری هم عوض شد. درگیری های بین دولت ها به تدریج و هرچه بیشتر جای درگیری های کلاسیک را می گیرد. در روآندا، یوگسلاوی، چچن یا افغانستان، بازیگران کاملاً جدیدی با مقاصد و اهدافی نو وارد حوزه درگیری شدند. جنگ خلیج شکل از مد افتاده جنگ های کلاسیک بود. شکل جدید جنگ به زبان متخصصین ارتش، "جنگ بدون شدت و هیجان" نام دارد. این کلمه به معنای جنگی است که به وسیله گروه ها یا تشکیلات غیردولتی و براساس قواعد جدید و در راه اهدافی نو انجام می شود. گروه هایی چون کردهای PKK در ترکیه، کادر تروریستی بن لادن، فرقه گراهای آئوم(۱۱) در ژاپن که در سال ۱۹۹۵ گاز سمی سارین(۱۲) را در ایستگاه قطار زیرزمینی توکیو پخش کرد، کارتل مواد مخدر کلمبیا یا گروه های شبه نظامی در بوسنی، نمایندگان این شیوه جدید جنگ هستند. این جنگجویان آینده با ارتش های تا بن دندان مسلح نمی جنگند، بلکه در گروه های کوچک و قابل انعطاف وارد عمل می شوند و بنابراین طبیعی است که بر نیروهای مسلح سنتی برتری دارند. انگیزه های چنین گروه هایی از مردن در راه استقلال (مثل اِتا در ناحیه باسک اسپانیا) تا تعصب مذهبی می تواند با تصورهای جنون آمیزی تلفیق شود و تا مرگ در راه قدرت و پول برسد.
تروریست های پسامدرن هم باید در این طیف قرار بگیرند، زیرا آینده جنگ، شکل های جدید تعصب مذهبی و خشونت سیاسی را تحت تاثیر قرار می دهد و خط مارپیچ ترور را تا هزاره سوم می کشاند.
امروز تروریست ها بخشی از ارتباطات جمعی و اطلاعات دوران شده اند که بی رحمانه از مکانیزم این دو سوءاستفاده می کنند. تروریست مدرن اخبار مربوط به خود را از طریق تکنولوژی الکترونیکی ارتباط جمعی انتقال می دهد. به این ترتیب سوءقصد هم مبدل به نوعی پیام برای مردم وحشتزده جهان می شود. بروس هوفمان(۱۳) معتقد است: «تروریست ها امروزه به این موضوع فکر می کنند که چگونه می توانند کشتارهای جمعی انجام دهند.» و آمار، این اظهارات را تایید می کنند. البته در سال های اخیر در سراسر جهان تعداد این سوءقصدها تقلیل و در عوض تعداد افراد کشته و زخمی شده در آنها به طرزی ناگهانی افزایش یافته است. چرا که اقدامات تروریست ها و افراطی های سیاسی، برای بالاترین درجه ممکنه تاثیر برنامه ریزی شده اند. "ترور جدید" قربانی می خواهد. می خواهد ـ مانند سوءقصد کننده شهر اوکلاهما تیموتی مک وای(۱۴) که ۱۶۸ انسان را از بین برد ـ "حتی المقدور افراد بیشتری را نابود کند". موج جدید ترور در آمریکا، معنای این جمله را به اوج جهنمی خود رساند. تروریسم پایان قرن بیستم و ابتدای قرن بیست و یکم، "جنگی" است که اعلان نمی شود. یک "جنگ" بدون تصویری واضح از دشمن و یک درگیری که خطوط مشخص جنگی نمی شناسد. یک لشکرکشی علیه دنیا است که تعداد زیادی گروه های کوچک اجرای عملیات آن را برعهده دارند. آنان از یک گوشه که سال ها ناشناس و ظاهرا مانند مردم عادی در آن زندگی کرده اند، ناگهان ظاهر می شوند، با زندگی معمولی خود وداع می گویند و خود و دیگران را منفجر می کنند. هیچ تشکیلاتی "مسئولیت" عملیات را برعهده نمی گیرد. جنگی تروریستی که تعریف قدیمی از "جنگ" را تغییر داد. جنگی که به عقیده تروریست ها با مخارجی ناچیز، محاسبات بزرگ ترین قدرت جهان را به هم می ریزد و ضربه مهلکی به انسان ها و مرکز قدرت آنها وارد می سازد. پیروزی شرارت! سوءقصدی از درون تاریکی و کاملاً غیرمنتظره است، زیرا هر کس می تواند قربانی باشد. حال فرقی نمی کند که این اقدامات در کدام منطقه از دنیا انجام شده باشد: در لوکسور(۱۵) که در سال ۱۹۹۷ ۵۸ کشته بر جا گذاشت یا در سال ۱۹۹۸ سفارت آمریکا در دارالسلام نایروبی که ۲۲۱ انسان را از بین برد و ۵۰۰۰ نفر را زخمی کرد، آتش سوزی کشتی جنگی آمریکایی در بندر عدن که ۱۷ قربانی داشت یا در برج دوقلو نیویورک که مبدل به تله مرگ شد. حتی بزرگ ترین و مهم ترین مرکز نظامی جهان غرب یعنی پنتاگون هم تا حدودی منهدم می شود. خیلی ساده به وسیله تروریست هایی که با انگیزه عملیات انتحاری یک هواپیمای مسافربری ربوده شده را روی سمبل قدرت نظامی می اندازند.
باتوجه به وجوه تازه ترور، ناگزیر مقایسه ای با دهه هفتاد و هشتاد به وجود می آید. هدف ارتش سرخ آلمان یا بریگاد سرخ ایتالیا، نمایندگان دولت یا اقتصاد بودند. آنان قربانیان را "انتخاب" می کردند و اعتراض خود را علیه "کشتار" دسته جمعی نشان می دادند. علاوه بر آن ارتش سرخ آلمان و بریگاد سرخ ایتالیا گروه هایی تقریبا کوچک با ساختاری طبقه بندی شده بودند. ماموران جستجو می دانستند که آنان کیستند و چه می خواهند.

پیش گفتار

کارشناس خوش قیافه کا گ ب که تیپ اسپورت و چهره بسیار باهوش او مردم مسکو را به پای صندوق های رای گیری کشاند حالا دیگر یکی از سیاستمداران مهم جهان است. او توانست بعد از مدت کوتاهی به اروپا و آمریکا بفهماند که نادیده گرفتن کشور بزرگی مانند روسیه در معادلات جهانی ممکن نیست. هیچکس در آن روزهای شلوغ و آشفته پس از یازدهم سپتامبر به دقت به کلمات ولادیمیر پوتین گوش نداد. مردم چنان به آنچه آن روز اتفاق افتاده بود فکر می کردند که تحمل شنیدن آنچه فردا اتفاق خواهد افتاد را نداشتند. پوتین گفت: یازدهم سپتامبر اولین روز از یک دوره تاریخی جدید است.
اگرچه در روز یازدهم سپتامبر طالبان و اسامه بن لادن اعلام کردند که نقشی در حمله هواپیماهای ربوده شده به دو برج افسانه ای جزیره منهتن ندارند، اما کارشناسان کهنه کار آژانس مرکزی اطلاعات و پنتاگون می دانستند که فقط مردان فداکار مرد ۴۵ ساله یمنی تبار هستند که می توانند تا مردمک چشم ایالات متحده آمریکا هم نفوذ کنند. شبکه القاعده با ثروتی بزرگ از ریال های سعودی، متخصصین الکترونیک، مردان آماده شهادت و قلب هایی پر از نفرت می توانستند به راحتی پیچیده ترین عملیات تروریستی جهان را تا قلب پنتاگون رهبری کنند، بدون اینکه جز تعدادی جسد مجهول الهویه هیچ مدرکی به دست کارشناسان اف بی آی و آمریکا بدهند و تا زمانی که شبکه القاعده اعلام نکرد که ما عملیات یازدهم سپتامبر را تکرار می کنیم، هیچ مدرک مستدلی برای حضور این گروه در عملیات وجود نداشت.
وقتی رامسفیلد و جرج دبلیو بوش فرزند جرج بوش، شریک تجاری بن لادن در معاملات نفت گفتند که مظنون اول عملیات ۱۱ سپتامبر کسی نیست جز بن لادن، ناگهان نام او تبدیل به پرطنین ترین نام در رسانه های جهان شد. گروه هایی از مردم بن لادن را چون مسیح ستودند، آنان کسی را یافتند که جرات کرده بود مسیر حرکت تاریخ را تغییر دهد و آمریکایی های مغرور را به وحشتی غریب دچار کند. و برخی از مردم او را یک جنایتکار خونخوار نامیدند. آمریکایی ها تصویر او را روی تولیدات دستمال توالت نقش کردند و به این شکل تحقیر خود را در یازدهم سپتامبر به شیوه ای که بلد بودند تلافی کردند. آنان با لجاجت و پیگیری و پرداخت تاوانی سنگین کارشان را ادامه دادند، به افغانستان لشکر کشیدند. حکومت این کشور را ساقط و طالبان را از این نقطه حذف کردند.
اسامه بن لادن یک پدیده در جهان معاصر است. او فرزند کشاورزی فقیر نبود که در اثر مشاهده ظلم و ستم و زیستن در فقر دست به اسلحه ببرد. او فرزند ثروتمندترین تاجر ثروتمندترین کشور عرب بود و پس از مدت ها تفکر، اسلحه را به عنوان یک راه حل انتخاب کرد. او سرسلسله نسل جدید تروریسم است. اسامه قهرمان، اسامه قاتل، اسامه مسیح، اسامه ضد تمدن، اسامه متفکر، اسامه عقب مانده، اسامه پاک، اسامه جنایتکار، القابی است که به مرد ۴۵ ساله سعودی که غارهای افغانستان را به کاخ های افسانه ای جده و ریاض ترجیح داده است می توان داد، اما هرچه کنیم او در پس هاله ای از ابهام پنهان است. او را پلید بپنداریم یا قهرمان، فرقی نمی کند، به هر حال مجبوریم یک فصل از تاریخ را به نوشتن سرگذشت او اختصاص دهیم.
میشائیل پولی و خالد دوران دو محقق و کارشناس مسائل افغانستان پس از وقایع یازدهم سپتامبر بخش کوچکی از این فصل را گشودند و همزمان با این دو بسیاری از تحلیل گران، مورخین و سیاستمداران در گوشه و کنار دنیا نیز چنین کردند. ناشر آلمانی کتابی که در دست دارید درباره کتاب و نویسندگان آن نوشته است:

یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱. تروریست های انتحاری چهار هواپیمای مسافربری را می ربایند و آن ها را درست به قلب آمریکا هدایت می کنند. هزاران انسان در مرکز تجارت جهانی، پنتاگون و هواپیماهای ربوده شده، جان خود را از دست می دهند. جهان وحشت زده می شود.
در کانون تحقیقات در مورد این سوءقصد یک مرد قرار دارد: اسامه بن لادن. میلیاردر اهل عربستان سعودی، مسئول پشت پرده تروریسم بین المللی است. او می خواهد با ارتشی متشکل از افراد متعصب و افراطی "جهاد مقدس" خود را به تمام دنیا بکشاند. در این راه اسلام را تحریف و یک مذهب درواقع صلح دوست را به طرزی غیرانسانی خشن وانمود می کند. البته این گونه اسلام گرایی درواقع ارتباط زیادی با این مذهب ندارد. در بین گروه های مختلف تروریستی که از این جنبش به وجود آمدند، این اسامه بن لادن بود که جناحی را تشکیل داد که علیه آمریکا اعلان جنگ کرد. وی به جای این که زیر پای زمامداران سرزمین خود را خالی کند، آمریکا را هدف حملات خود قرار داد. اسامه بن لادن در روز یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ قدمی بزرگ به این هدف خود نزدیک تر شد. البته اگر او اصلاً و واقعا مسئول پشت پرده این سوءقصدها باشد.