کتاب سروده های تلخ و شیرین محمود صادقی زاده نشر ترفند

ایرانیان مردمی شاعر پیشه، شعر دوست، شوخ طبع و بذله گویند. شعر، بخشی جدایی ناپذیر از زندگی آنهاست. درنگی کوتاه بر گفت و شنودهای آنان (در کوچه و بازار یا رسانه‌های همگانی مانند رادیو و تلویزیون) این گفته را پذیرفتنی‌تر می‌کند. آنان گاه با بهره جستن از گوهر شعر، هم سخنشان را با چاشنی ذوق و هنر همراه می‌سازند و هم با همگنانِ خویش، ارتباط کلامی مؤثرتری ایجاد می‌کنند؛ بنابراین شعر برای آنان، زیباترین و رساترین شیوه‌ی گفتار و کارآمدترین ابزار ارتباط است. این زبان آهنگین و هنری (شعر) تنها با بهره جستن از چند واژه‌ی محدود، می‌تواند پیام یا پیام‌هایی را به نیکوترین وجه به ذهن مخاطبان خود بیفکند یا شور و احساسی در آنان برانگیزاند. آنان که در جاده‌ها سفر می‌کنند، خوب می‌دانند که رانندگان برخی خودروها با بیت یا نکته‌ای شعرگونه که پشت خودروهای خود می‌نویسند، چگونه دنیای ذهنشان را به سرنشینان دیگر خودروها آشکار می‌کنند و یا چگونه از این راه اندیشه‌ی آنان را دست کم برای لحظه‌هایی چند به چالش می‌کشانند. زبان فارسی که از تشبیه‌ها، مجازها، کنایه‌ها و استعاره‌های فراوان برخوردار است، هماره این فرصت را به پاره‌ای کاربرانِ خوش‌ذوق خود می‌دهد تا هیجاناتشان را در واکنش به رخدادهای گوناگون زندگی، در قالب شعر و موسیقی نشان دهند. این سخن را شعرهای بدیهی و ساده‌ای که از ذهن و زبان مردمان کوچه و بازار، در دورترین جای این مرز و بوم برتراویده است، به خوبی تأیید می‌کند. آنان که با گلستان سعدی سروکار دارند، نیک می‌دانند که پیام‌های چند سطری حکایت‌های آن، گاه در قالب یکی دو بیت یا بیشتر در پایان همان حکایت‌ها، بازگو شده‌اند. این بیت‌ها، همان‌هایی هستند که به جهت شیرینی و لطف بیان، رفته رفته در ذهن جمعی ایرانیان جا خوش کرده‌اند و بیشتر کاربردی تمثیلی یافته‌اند. این که از میان صدها دیوان شعر پارسی هزاران بیت کاربردِ ارسال مثلی یافته‌اند و مَثَل سایر گشته‌اند به جهت همین شیرینی زبان، اختصار بیان و میزان تأثیرگذاری آنهاست و این که ذوقمندانی چون «پژمان بختیاری، مهدی سهیلی، تیمسار جهانبانی، حسین مکّی، زین‌العابدین مؤتمن و افرادی از این دست، گلچین‌های رنگینی از شعر ناب پارسی را در قالب آثاری مستقل فراهم آورده‌اند، تنها بدان جهت است که پیام‌های بلند زندگی را از این راه (زبان شیرین و لطیف شعر) می‌توان، بسی دلپذیرتر، پرجاذبه‌تر و مؤثرتر، به ذهن مخاطبان انتقال داد.