کتاب خوارج نشر انتشارات موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع

مطالعات نو درباره فرقه‌های اسلامی، از جمله خوارج، کوشش برای درک دگرگونی‌های فکری و شناخت فراز و فرود اندیشه‌هایی است دینی که گاه صبغه سیاسی می‌یابد، یا با سازماندهی نظامی وارد میدان مبارزه با قدرت‌های حاکم می‌شود. راهی انحرافی که خوارج با تمرد از فرمان امیرالمؤمنین علیه‌السلام و جدایی از او و خروج از "سواد اعظم" (اکثریت و جمع انبوه مسلمانان) و سپس با انکار تحکیم / حکمیت و تکفیر امام برگزیدند، آنان را به رویارویی با امام علی در نهروان کشاند. بسیاری از آنان در این مصاف کشته شدند، اما دیری نپایید که به قتل امام دست یازیدند. پس از آن نیز خوارج پیوسته سر به شورش بر آوردند. سپس از درون این جماعتِ نخست، دسته‌هایی منشعب شد که با وجود پای‌بندی به شعار نخستین خود (حَکمی جز خدا نیست؛ هیچ فرمانی جز از آنِ خدا نیست)، هر یک آرا و عقاید خاصی داشت و در گذر زمان، هر دسته به شاخه‌هایی چند تقسیم شد. کتاب حاضر با مراجعه به مجموعه‌ای گسترده از منابع دست اول و تحقیقات جدید و همچنین پاره‌ای منابع اختصاصی خوارج تألیف و در چند بخش تنظیم شده است. بخش نخست به تاریخ ظهور و زمینه‌های شکل‌گیری، نام‌ها، افتراق و انشعاب، پراکندگی و انتشار در مناطق جهان اسلام، ویژگی‌ها، تأثیرات و پیامدها و آثار ادبی و علمی خوارج اختصاص دارد.