کتاب درآمدی بر نظریه سازی و نظریه آزمایی در جامعه شناسی نشر انتشارات بهمن‌برنا

بیشتر آنچه که در جامعه‌شناسی نظریه نامیده می‌شود، از اصطلاحاتی بسیار انتزاعی و کلی تشکیل شده است. گر چه برای محقق غیر ممکن نیست، اما پیوند دادن این نظریه‌ها با جهان واقعی بسیار دشوار است. برای مثال، نظریه اجتماعی ساختی – کارکردی نیز مانند رهیافت پدیدارشناسی از زبان بسیار انتزاعی استفاده می‌کند، از این رو، نمی‌تواند در کمک به تبیین دانسته‌های ما از واقعیت نقش اساسی داشته باشد. در واکنش به این وضعیت بود که رابرت. کی. مرتن (۱۹۵۷: ۹) لزوم بسط «نظریه‌های با برد میانه» را مطرح کرد. مرتن از جامعه‌شناسان می‌خواهد که در هنگام نظریه‌پردازی، اهداف خود را تعدیل کنند، و به جای این که تلاش کنند نظریه‌های بسیار کلی و انتزاعی برای تبیین ساختار و عملکرد جوامع تام، ارائه دهند. مجموعه‌ای از نظریه‌های کمتر کلی را برای تبیین مؤلفه‌های کوچکتری از واقعیت اجتماعی پیشنهاد کنند. پیشنهاد مرتن این است که جامعه‌شناسان باید به بسط نظریه‌هایی درباره کجروی، قشربندی، روابط اقلیت- اکثریت، تغییرات جمعیتی و نظایر آن بپردازند که کمتر انتزاعی باشند، و ارتباط نزدیکتری با واقعیت تجربی داشته باشند، و از این رو، قابلیت آزمون‌پذیری بیشتری داشته باشند.