کتاب مکاتبات تاریخی خاندان کنگرلو نخجوانی اثر علی‌بیگ منشی‌کنگرلو نخجوانی نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

این مجموعه شامل سواد و رونوشت فرامین و ارقام برخی حاکمان صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه و صورت تعلیقه دستگاه دیوانسالاری، اغلب درباره خاندان کنگرلو نخجوانی است. بیشتر فرامین، ارقام و تعلیقه این مجموعه از آنِ حکومت قاجاریه است. مجموعه نسخ موردنظر شامل ۲۲۳ سند است. از این تعداد، ۱۹ سند به زبان عربی مربوط به فرامین نادرشاه افشار است. تعداد ۲۰۴ سندِ فارسی این مجموعه شامل مکاتبات سلطانیات، دیوانیات و اخوانیات است. از این تعداد ۱۰۳ سند مربوط به مکاتبات سلطانیات، ۱۲ سند دیوانیات و ۸۹ سند اخوانیات است. سلطانیات حاوی مکاتبات درباری، شاهی و نامه‌های رسمی و دولتی‌اند که توسط شاهان و شاهزادگان صادر می‌شد. بیشتر مکاتبات این مجموعه، سلطانیات است که در دو نوع فرمان و رقم صادر شده است. نامه‌های سلطانی نادرشاه افشار، کریم‌خان زند، آقامحمدشاه قاجار و فتحعلی‌شاه قاجار با عنوان فرمان و شاهزاده عباس‌میرزا و فرزندش بهرام میرزا نیز با عنوان رقم آمده است. دیوانیات این مجموعه درباره مسائل امور اداری و مالی ولایت نخجوان با موضوع تعیین مستوفیگری، داروغگی، کدخدایی و غیره هستند که عمدتاً از دستگاه دیوانسالاری از سوی صدراعظم، قائم‌مقام فراهانی و مستوفی‌الممالک دربار تبریز و حاکم نخجوان با عنوان تعلیقه صادر ‌شده است.

در قسمت اخوانیات، نامه‌هایی با مضامین متنوع مشاهده می‌شود. اسنادی با هدف آموزش شیوه‌های نگارش نامه در زمینه‌های مختلف ازجمله نگارش متن‌های سرسلامتی، تعزیت، احوال‌پرسی، نامه‌های دوستانه و همچنین برخی نامه‌های متفرقه مشاهده می‌شود که از آوردن آن‌ها در کتاب حاضر صرف‌نظر شده است و صرفاً به تفکیک به تعداد این نامه‌ها اشاره می‌شود: دسته اول: اسنادی با مضمون آموزش شیوه نگارش نامه‌های سرسلامتی (۵ نسخه)؛ دسته دوم: اسنادی با محتوای آموزش شیوه‌های نگارش نامه‌های تعزیت (۱۰ نسخه)؛ دسته سوم: اسنادی با محتوای نگارش نامه در خصوص خلعت (۱ نسخه)؛ دسته چهارم: اسنادی با مضمون نامه‌های دوستانه جهت احوال‌پرسی و شیوه نگارش نامه دوستان به یکدیگر و برادران به یکدیگر (۲۱ نسخه)؛ دسته پنجم: اسنادی با مضمون آموزش شیوه نگارش برای عرض تهنیت جهت مراجعت از حج، روز نوروز سلطانی، زفاف و ولادت (۷ نسخه)؛ دسته ششم: اسنادی با مضمون آموزش شیوه نگارش نامه به زنان (۱ نسخه)؛ دسته هفتم: اسنادی مشتمل بر آموزش روش‌های ساخت دوات مرکب (۵ نسخه)؛ دسته هشتم: نامه‌های متفرقه با عناوین مختلف (۹ نسخه) (در خصوص مستوفیگری (۲ نسخه)، درخواست در خصوص ارسال اسب، درخواست در خصوص مساعدت جهت تهیه زغال، در مرحمت پادشاهی، نوعی در وجوه منصب وزارت، القاب علما، به حسین‌خان سلماسی نوشته و رقعه که به یکی از پادشاهان ایران نوشته‌شده).