کتاب نمایش‌نامه‌های یونان جلد 2 آیرا مارک میلن نشر سفیر فرهنگ و هنر

کتاب نمایشنامه‌های یونان نوشته‌ی ایرا مارک میلن، یکی از جلدهای مجموعه‌ی آموزشی و تحلیلی او درباره‌ی مکاتب و سنت‌های ادبی جهان است. این کتاب به معرفی و بررسی ریشه‌های نمایش در تمدن یونان باستان، از تراژدی و کمدی گرفته تا تحول آنها در دوره‌های بعدی، می‌پردازد. میلن در این اثر، با نگاهی میان‌رشته‌ای، پیوند میان فلسفه، آیین، اسطوره و هنر نمایش را تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه نمایشنامه‌های یونانی گونه‌ای از ادبیات و شکلی از اندیشیدن و شناخت انسان بوده‌اند.

خلاصه و محتوای اصلی

در فصل نخست، نویسنده به پیدایش نمایش در یونان باستان می‌پردازد و ریشه‌های آن را در آیین‌های مذهبی مرتبط با دیونیسوس، خدای شراب و سرور، جست‌وجو می‌کند. همچنین توضیح می‌دهد که چگونه آیین‌های مذهبی و سرودهای دسته‌جمعی (دیتیرامب‌ها) به تدریج به شکل‌های منسجم درام و نمایش تبدیل شدند.

در فصل دوم از سه چهره‌ی مهم تراژدی‌نویسی یعنی آشیل، سوفوکل و اوریپید یاد می‌شود. میلن توضیح میدهد که آشیل چگونه مفهوم عدالت الهی و سرنوشت را در آثارش برجسته کرده و سوفوکل تراژدی را به اوج انسانی خود می‌رساند، و اوریپید با روان‌کاوی شخصیت‌ها، اندیشه‌ی فلسفی را وارد درام می‌کند.

در فصل اقتباس از آثار، میلن مسیر تأثیر نمایشنامه‌ها بر تئاتر مدرن و ادبیات غرب را بررسی می‌کند. او از نمایشنامه‌نویسانی مانند شکسپیر، ژان راسین، و حتی نویسندگان مدرن قرن بیستم مثل آنوی و سارتر یاد می‌کند که با الهام از الگوهای یونانی، آثار خودشان را خلق کردند.

در فصل شاخه‌های دیگر مکتب، به تفاوت میان تراژدی، کمدی و درام اشاره شده و نشان داده می‌شود که چگونه هرکدام بازتابی از وجهی از زندگی و باورهای یونانیان هستند.

در فصل بستر تاریخی، میلن میگوید نمایش یونان محصول مستقیم شهر و دولت‌های مستقل (پولیس‌ها) و فضای دموکراتیک آتن بوده است. او در این بخش به دقت نشان می‌دهد که چگونه ادبیات نمایشی بستری برای گفت‌وگو درباره‌ی اخلاق، سیاست و سرنوشت انسان در جامعه‌ی یونان بوده.

در فصل تاریخ در گذر زمان، تحول نمایش از دوران کلاسیک تا دوره‌ی هلنیستی و سپس تأثیر آن بر تئاتر رنسانس اروپا بررسی می‌شود.

نگاه نقادانه، از فصل‌های درخشان کتاب است. در این بخش، میلن با بی‌طرفی علمی به بررسی دیدگاه منتقدان درباره‌ی کارکرد تراژدی و دیدگاه‌هایی از ارسطو و نیچه را مرور می‌کند.

بخش‌های شاخص کتاب

از میان فصل‌های کتاب، دو بخش بستر تاریخی و نگاه نقادانه شاخص‌تر از بقیه بخش ها هستند. میلن در بخش نخست، به رابطه‌ی میان دموکراسی آتنی، آیین‌های مذهبی و پیدایش نمایش می‌پردازد، و در بخش دوم با نگاهی فلسفی، از مفهوم "کاتارسیس" (تزکیه‌ی روح از طریق تراژدی) بحث می‌کند و آن را با برداشت‌های مدرن از هنر مقایسه می‌نماید.

معرفی نویسنده/مترجم

ایرا مارک میلن پژوهشگر آمریکایی و متخصص مکاتب ادبی است که آثار متعددی درباره‌ی جنبش‌های هنری از جمله رئالیسم، سوررئالیسم، سمبولیسم و نئوکلاسیسیسم نوشته است. سبک نگارشش تحلیلی و درعین‌حال روان است و تلاش می‌کند تا مفاهیم نظری را برای خواننده غیرمتخصص نیز قابل‌درک سازد. مترجم فارسی این کتاب یعنی اکرم رضایی بایندر نیز به عنوان مترجم این سلسه از کتاب های ادبی توانسته به بهترین شکل مطالب کتاب را برای خواننده فارسی بازگو کند.

مخاطب هدف

کتاب نمایشنامه‌های یونان برای دانشجویان رشته‌های ادبیات، تئاتر و مطالعات فرهنگی بسیار مفید است. همچنین برای علاقه‌مندان به اسطوره‌شناسی و تاریخ اندیشه‌ی غربی که می‌خواهند درام و روایت را در تمدن کلاسیک بشناسند، اثری روشنگر به شمار می‌آید.