کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار نشر چرخ

آثار تاریخی گوناگونی درباره ی نقش بریتانیا در دوره ی قاجار و به ویژه دوره ی انقلاب مشروطیت در اختیار داریم که لحظات مهمی را از مناسبات انگلستان و ایران به تصویر میکشند، مناسبات سیاسی و اقتصادی دولت بریتانیا و دولت های گوناگون قاجار یکی از دغدغه های اصلی پژوهشگرانی بوده که به تفصیل درباره ی این دوره قلم زده اند .دورانی که ایران میان سه امپراتوری بزرگ انگلستان، روسیه و عثمانی قرار داشت و یکی از دغدغه های اساسی قدرت های جهانی در این منطقه به شمار می آمد. پرسش اساسی همیشه این بوده که نفوذ انگلستان از چه خاستگاهی بر می خاست؟ آیا دولت معظم ملکه ی بریتانیا غیر از نفوذ سیاسی در دربار قاجار سازوکار دیگری هم داشت؟ این همان موضوع ویژه ی این کتاب است که در تاریخ ایران تأثیر ماندگاری بر جا گذاشت.

دولت انگلستان همراه با کاربرد روشهای غیر رسمی برای اعمال نفوذ در دولت ایران و انقلاب مشروطیت با اعزام نیروهای نظامی خود از هند به شیراز به اجرای طرح مداخله ی نظامی در جنوب ایران پرداخت که در دوره ی جنگ جهانی اول به اوج رسید ما شاهدیم که در این دوره بنا به سازوکار دقیقی که ساخته و بافته ی امپراتوری انگلستان و دستگاه پیچیده و تودرتوی وزارت امور خارجه اش بود سرزمین های وسیع جنوب ایران به مرکز واقعی قدرت و نفود انگلستان بدل شده بود. منافع اقتصادی و سیاسی بریتانیا از این رهگذر در ارتباط با مقامات قاجار، رؤسای ایلات ملاکان و مقامات مذهبی پیش میرفت. داستان پرکشاکش این کتاب همانا ،ابداع توسعه و اضمحلال این سازوکار است.