کتاب هنر جنگ نشر انتشارات نسل نواندیش

کتاب پیشِ رو یکی از کهن‌‌ترین و محبوب‌‌ترین کتاب‌‌ها در حوزة جنگ و آموزش استراتژی‌های جنگی است که با استناد به متون کهن چینی و پژوهش‌‌های بسیاری از مورخان، قدمت آن تا چهارصد سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده شده است.

با توجه به پندها، سخن‌‌ها و استراتژی‌‌های عمیق سون تزو، نویسندة کتاب هنر جنگ، بسیاری از مشاهیر و چهره‌‌های بزرگ سیاسی از این آموزه‌‌ها استفاده یا به آن اشاره کرده‌‌اند. برای مثال، می‌‌توان از ناپلئون بناپارت، مائو رهبر و بنیان‌‌گذار جمهوری خلق چین، مارشال شاپوشنیکوف، رئیس ستاد کل ارتش سرخ شوروی و بسیاری از فرماندهان ارتش امریکا نام برد.

ازجمله نویسندگان عصر حاضر که در آثار خود همواره کوشیده‌‌اند با استناد به متون کهن و آموزه‌‌های باستانی به تحلیل قدرت و استراتژی‌‌های جنگی بپردازند، نام رابرت گرین به چشم می‌‌خورد که در کتاب‌‌های ۴۸ قانون قدرت و ۳۳ استراتژی جنگ، بخش‌‌هایی از پندهای سون تزو را ذکر کرده است. ازاین‌‌رو بر خود واجب دانسته‌‌ام تا ترجمة این اثر ارزشمند را با حفظ امانت‌‌داری، برای شما خوانندگان عزیز آماده کنم. امید است از خواندن آن لذت ببرید.

شایان ذکر است، نسخه‌‌های متفاوتی از کتاب هنر جنگ به زبان انگلیسی وجود دارد که تعداد زیادی از آن‌‌ها، مقدمه‌‌های طولانی و بسیار تخصصی از مطالعات مورخان درمورد صحت‌‌وسقم گفته‌‌ها و پندهای سون تزو، دورة زندگی وی، معنای نشانه‌‌ها در رسم‌‌الخط چینی و موارد دیگری را شامل می‌‌شوند و این مطالب به‌‌قدری تخصصی است که از حوصلة خوانندگان خارج است. ازسویی، بسیاری از نسخه‌‌ها نیز بسیار چکیده و کوتاه هستند و آنچه را که شایسته است، انتقال نمی‌‌دهند. ازاین‌‌رو کوشیده‌‌ام تا جای امکان، بحث‌‌های تخصصی را مطالعه کرده و برحسب مورد در متن سیزده‌‌گانة کتاب، آن‌‌ها را با شما خوانندگان عزیز در میان بگذارم تا از اشتیاقتان برای خواندن این اثر ارزشمند با مقدمه‌‌های طولانی و آن‌‌هم پیش از اطلاع از سخن اصلی، نکاهم.

در هنگام خواندن کتاب در نظر داشته باشید که تا آن زمان، کتابی دربارة اصول و فنون جنگ و استراتژی‌‌هایی برای پیروزی وجود نداشته و اغلب، حتی از حیله‌‌های جنگی هم بهره نمی‌‌برده‌‌اند. برای مثال، در دوره‌‌های کاشت و برداشت محصول، جنگ و نبرد کاملاً ممنوع بود یا پادشاهی که به درستکاری و عدالت از او نام برده می‌‌شد، هرگز تقلب، حیله‌‌گری یا دروغگویی را تاب نمی‌‌آورد و هیچ‌‌گاه برای ضربه زدن به دشمنانش، ناجوانمردانه از این فرصت بهره‌‌برداری نمی‌‌کرد.

یک نمونة واضح برای نشان دادن بیهودگی‌‌هایی که اجرای این مقررات می‌‌توانست به‌‌دنبال داشته باشد، در واقعه‌‌ای در سال ۶۳۸ پیش از میلاد مسیح به وقوع پیوست. در آن زمان ژیانگ، پادشاه سونگ، با ارتش چو مواجه شد، طوری که رودخانة هنگ بین آن‌‌ها قرار گرفت. وقتی نیروهای چو به اواسط رودخانه رسیدند، وزیر پادشاه سونگ توصیه کرد که سپاه به آن‌‌ها حمله‌‌ور شود، اما پادشاه این تصمیم را نپذیرفت. زمانی که ارتش کاملاً به خشکی رسید و هنوز به آماده‌‌سازی جنگی نپرداخته بود، وزیر بار دیگر پادشاه را به حمله تشویق کرد و مدام بر این توصیه اصرار ورزید. پادشاه وزیر مزاحم خود را ساکت کرد و گفت: «یک مرد بافضیلت و پرهیزگار حریف ناتوان را خُرد نمی‌‌کند و پیش از آنکه دشمن سپاه خود را به‌‌صف کند و آرایش جنگی دهد، به او حمله نخواهد کرد». درنتیجه پادشاه زخمی شد و سپاه شکست خورد. این رویداد به‌‌نقل از مائو تسه‌‌تونگ قابل‌‌توجه است که اغلب می‌‌گفت: «ما پادشاهِ سونگ نیستیم!»

البته سون تزو معتقد بود که یک استراتژیست جنگی، باید قادر باشد ارتش دشمن را بدون درگیری نظامی شکست دهد، شهرها را بدون محاصره به تصرف درآورد و یک حکومت را بدون خون‌‌ریزی سرنگون کند. او همواره معتقد بود که جنگ طولانی‌‌مدت هیچ‌‌گاه به نفع هیچ کشوری نخواهد بود. ازاین‌‌رو متذکر شده است، چنانچه جنگیدن سه شرط: (1) کوتاه‌‌ترین زمان؛ (2) حداقل زیان و تلفات انسانی و (3) وارد آوردن حداقل زیان‌‌های ممکن به دشمن را برآورده کند، پیروزی مسلم و قطعی خواهد بود.

در پایان، امیدوارم خواندن توصیه‌‌های فردی که ادبیات چین خود را وام‌‌دار او می‌‌داند، برای شما عزیزان نیز دلنشین باشد و بتوانید آن‌‌ها را در زندگی خود به کار ببرید تا در نبرد زندگی پیروز باشید.