معرفی، خرید و دانلود کتاب واکاوی مهمترین مسائل اجتماعی شهر اصفهان جلد 20

عادی شدن روابط در خانواده یکی از عمده مسائلی است که اکثر خانواده‌ها با آن روبرو هستند. به عبارتی، با وجودیکه افراد در خانواده در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند، اما به مرور در برابر دیدگان یکدیگر به افراد هر روزه و عادی تبدیل می‌شوند و آرام آرام از دید یکدیگر ناپدید می‌شوند. گویی افراد خانواده در دید یکدیگر کهنه شده، روابط آنها نیز کهنه می‌شود. یکی از عوامل کهنگی و عادی شدن روابط در خانواده وجود تضاد در افکار است. از جمله عوامل شکل‌گیری تضاد، تفاوت میان انسانها است. این تفاوت‌ها می‌توانند عامل حرکت و پیشرفت و یا عامل رکود شوند. اگرچه تضاد در ذات خود عامل پیشرفت است، بدون وجود فهم، عامل مخدوش کردن ارتباطات خواهد بود. براساس دیدگاه تضادگرایان خانواده نیز مانند نظام اجتماعی بر اساس تضاد ساماندهی می‌شود. این نظریه با تأکید بر تضاد منافع ادعا می‌کند، رابطه‌ی زن و شوهر در خانه نیز بر اساس رقابت پنهان بنیانگذاری می‌شود و هر یک در پی کسب قدرت در زمینه‌ی نقش‌های خانوادگی هستند. واضح است اگر تضاد در ناخودآگاه دو جنس نهادینه شود، روابط خانواده را تهدید خواهد کرد. این تضاد باعث عدم هماهنگی و کم شدن اشتراکات می‌شود و کم شدن اشتراکات منجر به محدود شدن روابط می‌گردد. این چرخه تکرار شده و تضاد را باز تولید می‌کند. زوجین برای کاهش این تضاد و ایجاد آرامشی کاذب در محیط خانواده فاصله‌ی فیزیکی میان خود را افزایش می‌دهند و از دید یکدیگر پنهان می‌شوند، وجود چنین فاصله‌ای به مرور منجر به ایجاد فاصله‌ی عاطفی خواهد شد. چنانچه آگاهی لازم از وجود تضاد در افکار وجود نداشته باشد و زوجین این تفاوت را نپذیرند تفاهم لازم در رابطه‌ی آنان ایجاد نشده و تضادها، احساسات و عواطف زوجین را مورد هجوم قرار داده و به تنه‌ی ارتباطی آنان آسیب وارد می‌کنند. نبود ارتباط همدلانه و رضایت‌بخش میان زوجین روابط کل خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از طرف دیگر خانواده دلنگرانی‌های جامعه را در خود و در روابط افراد خانواده منعکس می‌کند. هر گونه ناآرامی در جامعه بازخوردی در خانواده خواهد داشت و باعث نگرانی، اضطراب، ناآرامی و حتی درگیری و خشونت نمادین در خانواده خواهد بود. بدیهی است که تعلیم و تربیت در نهاد خانواده پایه‌ریزی می‌شود و روابط خانواده، محور شکل‌گیری روابط بعدی در جامعه خواهد بود. توجه به این نکته ضروری است که تشکیل چرخه‌ی خانواده-جامعه/جامعه-خانواده نمایانگر این مهم است که خانواده از جامعه و جامعه از خانواده تأثیرپذیر است. مسئله دیگری حائز اهمیت است تغییرات سریع و گاه پیش‌بینی نشده‌ای است که پیامد توسعه و مدرنیته است. در طول دو سده‌ی اخیر خانواده‌ی‌ ایرانی در جریان نوسازی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور تغییرات اساسی یافته است. اگرچه خانواده در جامعه‌ی ایرانی همچنان نهادی استوار است اما به نظر می‌رسد، پای‌بندی به نقش‌های تعریف شده رو به اضمحلال است و انسان کنش‌گر بر آن است تا نقش‌ها را بازتعریف کند. روابط در خانواده‌های امروزین ایرانی دیگر تابع یک ارتباط فرادست، فرودست و یا پدرسالاری محض نیست. فردیت و نیاز به استقلال در خانواده اگرچه هنوز به رسمیت شناخته نشده اما در حال جای باز کردن است و همین فردیت نو شکوفا باعث ایجاد فاصله بین افراد خانواده شده است. بازگشت به روابط پیشین در خانواده راه حلی برای این مسئله نیست، بلکه افراد خانواده می‌توانند با حفظ فردیت و استقلال، روابط خانوادگی و انسجام خانواده را بازتعریف کرده و آن را بنابر تغییرات و تحولات عصر جدید شکل دهند، زیرا به نظر می‌رسد نهاد خانواده نیز نیاز به بازتعریف دارد. بدیهی است کم شدن روابط و در پی آن، افزایش فاصله‌ی فیزیکی و عاطفی، فضایی کسالت آور و راکد ایجاد می‌کند. هر یک از اعضای خانواده اعم از زن و شوهر و فرزندان به نوعی درپی یافتن راهی برای رهایی از این کسالت و رکود برمی‌آیند. فاصله گرفتن از خانواده می‌تواند برای هریک از اعضای خانواده آسیب‌های متفاوتی از جمله آسیبهای روحی-روانی و اجتماعی را به همراه داشته باشد. فشار تنها بودن، تمایل به روابط خارج از خانه و ایجاد ارتباطات متفاوت را بیشتر خواهد کرد و بدون مدیریت روابط امکان آسیبهایی از جمله، افسردگی، فرار نوجوانان، بزهکاری نوجوانان، تکدی‌گری کودکان، اعتیاد کودکان نوجوانان زنان و مردان، روابط فرازناشویی، طلاق و غیره را دربر خواهد داشت. محافظت روانی و کاهش تنشها در خانواده، همدلی در روابط و توجه به نیازها، باعث حفظ انسجام در روابط افراد خانواده خواهد شد. از آن جایی که مبنای شکل‌گیری فضاهای اجتماعی نیز روابط بین فردی و ارتباطات جمعی است، مخدوش شدن روابط انسانی و عدم انسجام در روابط، جامعه را به سوی بی‌تعادلی و بی‌هنجاری سوق خواهد داد. با توجه به این موضوع که زیربنای پیشبرد جامعه به سوی اهداف آن، ارتباطات سالم انسانی در زمینه‌های مختلف است، بدیهی است که با ایجاد فضای همکاری و همیاری در روابط به خصوص روابط در خانواده، تک تک افراد جامعه به انسانهایی کنشگر تبدیل خواهند شد و با ایجاد و افزایش سطح مشارکت اجتماعی راهی به سوی آینده خواهند گشود.