کتاب مرگ نویسنده نشر اندیشه احسان

اگر اخلاق را از خدا جدا کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر بگوییم که اخلاق برای انسان‌هاست و انسان‌ها باید با عقل و درایت خود اخلاق را سرلوحه‌ی کار خود قرار دهند و بیهوده پای خدا را به میان نکشند چه اتفاقی می‌افتد؟ برای چند لحظه خدا را فراموش کنیم، اصلاً خدایی نیست، و همۀ مسئولیت‌ها را به انسان بدهیم؛ بگوییم که تو خدای خودت باش؟ مگر خدا چه‌کار می‌کند: ناظر ما انسان‌هاست و گناهان و ثواب‌های ما را ثبت و ضبط می‌کند، تا در روز قیامت تفاوت این دو را مشخص سازد. ازآنجایی‌که ما همیشه بدهکار هستیم، این بار نیز بدهکار خدا می‌شویم و همیشه گناهان ما بیشتر از ثواب ماست. آن‌ وقت خدا بزرگی و مهربانی و بخشندگی خود را به ما نشان می‌دهد و از آن تفاوت حساب می‌گذرد تا تسویه ‌حساب شویم. می‌توانیم خدا را بگذاریم کنار، خودمان به خودمان کمک کنیم و اخلاق انسانی را جانشین اخلاق خدایان کنیم. اخلاق انسانی ویژگی‌هایی دارد که کسی نمی‌تواند ذره‌ای از آن فراتر یا فروتر برود. تمامی انسان‌ها باید به این اخلاق ایمان بیاورند و رعایت آن را امری اجباری و لازم بدانند.