کتاب عوامل ایجابی و سلبی در سلامت معنوی نشر اندیشه احسان

امروزه اختلالات روان‌پزشکی شیوعی بالا و باری قابل‌ ملاحظه دارند. در حدود ۹۱۹ میلیون نفر در جهان از اختلالات روان‌پزشکی رنج می‌برند و طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی، موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر مطرح بوده است، اما هرگاه از آن سخنی به میان آمده، عموماً بعد جسمانی آن مدنظر بوده است. سازمان بهداشت جهانی سلامت روان را حالتی از رفاه و آسایش می‌داند که طبق آن هر شخصی خودش را توانا و بااستعداد می‌داند و می‌تواند با استرس‌های طبیعی زندگی کنار آید، به‌طور مفید و موفقیت‌آمیز کار کند و در اجتماع مشارکت فعال داشته باشد (سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۱۴) سلامت، در فرهنگ متعالی اسلام، به‌عنوان یک ارزش مطرح‌شده و شفابخشی قرآن و راهکارهایی که برای مقابله با فشارهای روحی و تأمین بهداشت روانی بیان کرده، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بهداشت روانی قرار گرفته است. از سویی دیگر منحصربه‌فرد بودن ویژگی انسان تنها به علت آفرینش او از خاک نیست، عظمت انسان از روحی است که پروردگار از خود در آن دمیده است. انسانی از روح و جسم، الهیات و مادیات، خدا و خاک، خیر و شر، هم چنان‌که به امراض بدن مبتلا می‌شود و معالجات آن، بر عهده علم طب است و ممکن است سلامت جسم خود را به خطر بیندازد به همین روی امکان دارد سلامت روح و روان او نیز دچار اختلال شود و درنتیجه سلامت جامعه‌ای را که در آن زندگی می‌کند به خطر بیندازد. از سوی دیگر، اگر روح انسان به صفات شریف متصف گردد، آنگاه مدام و ابدی در بهجت و سعادت خواهد بود و جامعه‌ای پرفضیلت شکل خواهد گرفت. ازاین‌رو، نقش ارزش‌ها در سلامت افراد را نباید نادیده انگاشت. چنانچه روانشناسان امروز، منشأ پیدایش بسیاری از ناسازگاری‌ها و نابهنجاری‌های روانی را تضادهای ارزشی و عدم استقرار یک نظام ارزشی سازمان‌یافته در فرد می‌دانند. در آستانه قرن بیست و یکم، انسان بحران‌زده‌ی عصر حاضر، بیش از هر زمان دیگری خود را درگیر سؤال‌هایی اساسی می‌یابد، پرسش‌هایی که تنها وجود ارزش‌ها در یک شخصیت کامل به آنها پاسخ می‌دهد. اسلام با برجسته کردن این ارزش‌ها و روشن کردن تفاوت ارزش‌ها از ضد ارزش‌ها انسان را به‌سوی راه مستقیم فرا می‌خواند. راهی که همان راه تعادل و رسیدن به کمال انسانیت است و تنها حضرت رسول اکرم(ص) به آن دست‌یافت، اگرچه رسیدن به مقصود برای هر انسان دیگری که خود این هدف را برگزیند اگرچه دشوار اما ممکن است.