کتاب پلی به نامعلوم دری به ناممکن نشر آناپنا

دسته‌بندی موضوعی بخشی از آثار و اندیشه‌های بازمانده از پناهی، از خلال: مصاحبه‌ها، نمایشنامه‌ها و فیلم‌نامه‌ها، مجموعه دفاتر شعر و داستانهای منتشر شده از ایشان انجام شده است. ملاک انتخاب این دسته‌بندی‌ها پیام‌های نهفته در بطن و زیبایی و هنرهای بیانی موجود در آنها بود. به همین خاطر در انتخاب نهایی تعدادی از عبارت‌های یادداشت شده که پیام شفاف و روشنی نداشتند حذف شدند. نحوة کار بدین گونه بود که نخست همة آثار مورد اشاره مطالعه شدند و شعر و نوشته‌ای که حس می‌شد دارای پیامی باشد استخراج و با ذکر نام کتاب حاوی آن و شماره صفحة مربوطه یادداشت میشد. گام دوم انتخاب یک واژة کلیدی از هر عبارت یا تطبیق مفهوم کلی نهفته در جمله‌ها با واژه‌های کلیدی انتخاب‌ شده و تدوین موضوعی عبارت‌های مربوط به آن مفهوم در برگه‌های جداگانه بود. گام سوم شماره‌گذاری تعداد عبارت‌های مربوط به هر مفهوم بود. بدین‌سان موضوع‌های مربوط به: عشق و دوست داشتن، مرگ و مرگ‌اندیشی، هذیان و حقیقت، زندگی و تلاش، انسان و انسانیت، پرسش و پرسشگری، هنر و هنرمند، خدا، زن و مادر از فراوانی بیشتری نسبت به سایر موضوع‌ها برخوردار بودند. یکسری از مطالب مهم مربوط به معرفی ابعاد شخصیتی حسین پناهی از زبان خودش بود که باوجود پایین بودن تعداد فراوانی جملهها، در آغاز قرار داده شدند تا شناسانندة گویندة همة این جملههای موضوعی باشند. گاه مفاد بعضی از اشعار و نوشتهها نیاز به توضیح مختصری داشتند که این کار در پانوشت هر صفحه انجام شد. تدوین اثر حاضر باسلیقة گردآورنده صورت گرفته و ممکن است تعدادی از این موضوع‌ها در مفهوم صحیح خود جایگزین نشده باشند یا بتوان تعدادی از آن‌ها را در قالب مفاهیمی دیگر دسته‌بندی کرد. ممکن است تعداد زیادی از کلامها و پیامهای نهفته در آثار گوناگون بازمانده از پناهی، حتی بیشتر و زیباتر از موضوع‌های انتخاب ‌شده باشند که از دید گردآورنده مغفول مانده و انتخاب ‌نشده باشند. توان و زمان و تشخیص گردآورنده در حدی بوده که در معرض دید و قضاوت خوانندگان فرهیختة این اثر است و آنها مختارند از این موضوع‌ها به سلیقة خود استفاده کنند. از سویی تلاش براین بود تا از تکرار موضوعی در چند مفهوم از مفاهیم چند‌گانة تدوین‌شده برای این دفتر خودداری شود ولی گاه پیش می‌آمد که جای‌دهی یک عبارت در دو مفهوم اجتناب‌ناپذیر بود که تعداد چنین عبارتهایی خیلی زیاد نیست. خواننده بامطالعة این عبارت‌های حکیمانه و پرمعنا قضاوت خواهد کرد که جهان خاکی چقدر زود یکی از گوهرهای فرهنگی و باارزش خود را از دست‌ داد. بهراستی اگر حسین پناهی عمری هفتاد هشتادساله پیدا می‌کرد، آن‌وقت مشخص می‌شد که بشریت چه ذخیرۀ گران‌قدری از پیام‌های سودمند انسانی و هشداردهنده را در اختیار داشت. روحش شاد و یادش همیشه جاودانه باد.