کتاب معماری خاکی نشر دانشگاه هنر اسلامی تبریز

ساختمان‌های خشتی همچون کلبه‌های گلی محکوم ‌به آسیب دیدن هستند، چراکه خاک آخرین ماده در فهرست مواد مرغوب برای ساختمان‌سازی است. با اینکه ساختمان‌های گلی نسبت به دیگر مواد ساختمانی بیشترین آسیب را در مواجهه با آب متحمل می‌شوند؛ اما خاک یکی از ساده‌ترین و مناسب‌ترین مصالح ساختمانی است که بسیاری از قدیمی‌ترین ابنیه جهان، با آن بنا شده‌اند. در حدود ۳۰% محوطه‌های میراث جهانی یونسکو از خاک ساخته شده‌اند. سازه‌های خاکی در صورت فقدان تعمیر و نگهداری در برابر شرایط اقلیمی، محیط پیرامونی و عوامل آسیب‌رسان خارجی نسبت به سایر مواد بیشترین آسیب را می‌بینند. این کتاب بر آن است دلایل اصلی وقوع چنین خساراتی را بررسی نماید و راهکارهایی مناسب برای حفاظت سازه‌های تاریخی خاکی ارائه کند و این مهم با توجیه علمی رفتارهای این سازه‌ها بیان می‌گردد. با نگاهی به ساختمان‌های خشتی که از خاک‌های غیراشباع ساخته‌شده‌اند، قادر خواهیم بود رفتارهای این سازه‌ها و آسیبی که متحمل می‌شوند را بهتر درک کنیم. کتاب با مقدمه‌ای در خصوص تفاوت انواع گونه‌های ساختمان‌های خشتی و بحث در خصوص روش‌‌های ساخت مهم و گوناگونی که برای هرگونه ساختمانی به کار می‌رود شروع می‌شود. فصل دوم به تاریخ معماری خاکی و بیان نمونه‌هایی از محوطه‌های باستان‌شناسی و معماری قاره‌ها می‌پردازد. این مهم به خواننده در شناخت محوطه‌هایی که در مورد آنها صحبت می‌شود و توالی تاریخی آنها کمک می‌کند. مکانیسم‌های اصلی و عمومی خاک‌های غیراشباع در فصل سوم بررسی می‌شوند. تحقیقات اخیر به بهبود فهم مکانیسم‌های رفتار‌ی در ساختمان‌های خشت‌وگلی کمک فراوانی کرده است. در فصل چهارم نشان می‌دهیم چگونه این درک به مشاهده بهتر آسیب‌ها کمک می‌کند. در فصل پنجم راهکارهای حفاظت و مرمتی که مفید بودن آنها ثابت‌شده و به‌تبع، باعث کاهش آسیب این ساختمان‌ها می‌شوند را معرفی می‌کنیم. این کتاب راهنمای عملی معماری خاکی و خشت‌وگلی یا یک کتاب مهندسی نیست. روش‌های گوناگون علمی و عملی ساختمان‌سازی با خاک را از منابع فراوانی می‌توان مطالعه کرد. در بخش تاریخچه معماری خاکی تمرکز روی محوطه‌های اصلی است و برای اختصار در متن بسیاری از این آثار معرفی نمی‌شوند به‌علاوه شایان‌ذکر است که بسیاری از محوطه‌های ویژه هنوز بررسی نشده‌اند.