کتاب ایدئولوژی و ترجمه شناسی نشر انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

ایدئولوژی مجموعه‌‌‌ای از عقاید، ارزش‌‌‌هاست که بر رفتارهای فردی و گروهی اثر می‌‌‌گذارد. ایدئولوژی با ماهیت دوگانۀ خود، از یک سو ایدئولوژی‌ احزاب سیاسی، مذهب و فلسفه‌‌‌ و از سوی دیگر، ایدئولوژی‌ پراکنده را - نوعی جهان‌‌‌بینی که به‌واسطۀ شرایط اجتماعی‌‌‌تاریخی یک دوران معین شده است - بیان می‌دارد. ایدئولوژی در گفته و ناگفته پیداست، پس باید بتوان این ناگفته را نیز ترجمه کرد و به آن اهمیت داد. کتاب ایدئولوژی و ترجمه‌شناسی مطالعه‌ای است که نقش منتقدانۀ ترجمه را برجسته می‌کند. در مرحلۀ درک، مترجم باید بر ذهنیت خود فائق آید و خود را محو کند، حال‌آنکه در مرحلۀ گفته‌‌‌پردازی او دوباره حاضر خواهد بود. ترجمه رونوشت دقیق نسخۀ اصلی نیست و زبان ترجمه نیز زبان نسخۀ اصلی نیست؛ ازاین‌رو، بدیهی است که تجربه‌های مترجم مانند تجربه‌های نویسنده نباشد و دریافت‌‌‌کنندۀ ترجمه نیز همان دریافت‌‌‌کنندۀ نسخۀ اصلی نباشد. زبان، مترجم و دریافت‌‌‌کننده تابعِ شرایط اجتماعی‌‌‌تاریخیِ زمان‌اند. پس هدف ترجمه این نیست که متنی یکسان پدید آورد، اما امید است که موجب پدیدآمدن نوعی هم‌گرایی شود که به دو متن نزدیک است. مترجم بی‌‌‌شک باید به ساختار متن و به آنچه مقصود متن است، احترام بگذارد. او موظف نیست ساختار واژگانی یا نحویِ متن را رعایت کند. مترجم مسئول است محدودۀ حرکتش را بسنجد؛ چراکه متن از هر نوع که باشد، اغلب ایدئولوژی کمابیش بارزی با خود به‌همراه دارد و مترجم وظیفه دارد این ایدئولوژی را منتقل کند، چه این ایدئولوژی مشروح باشد چه پراکنده؛ مترجم نباید آن را خنثی کند یا تغییر دهد.