کتاب زین قند پارسی نشر انتشارات نگاه

ضرب المثل در ادبیات و فرهنگ فارسی از نقش و جایگاه بالایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن بر کسی پوشیده نیست. استفاده از ضرب المثل در زندگی تمام اقشار جامعه شبیه آینه‌ای است که فرهنگ و اجتماع یک ملت را به نوعی منعکس می‌کند. در گذشته‌های دور سخنان کوتاه و تاثیرگذاری که به شکل عبرت آمیز یا نکته و پند مشهور می‌شد بعدها تحت عنوان ضرب المثل نسل به نسل بین مردم استفاده شد. تاریخ پیدایش این امثال و حکم و استفاده و اهمیت آنها و تاثیر گذاری و تاثیرپذیری آن از فرهنگ ها و بر فرهنگ های دیگر به ویژه هندوستان از نکات جالبی است که عزیز مهدی در کتاب زین قند پارسی به آن پرداخته است.

‌درباره‌ی کتاب زین قند پارسی اثر عزیز مهدی

کتاب زین قند پارسی به کوشش دکتر عزیز مهدی ضرب‌المثل‌های مشترک ایران و هند را از مناظر گوناگون بررسی و گردآوری کرده است. این کتاب شامل 5 فصل است. این کتاب بعد از مقدمه‌ای کوتاه، با مروری بر روابط کهن هند و ایران آغاز می‌شود. سیر زبان فارسی در هندوستان و تاثیر ادب فارسی بر ادبیات هند در ادامه دو موضوع قابل تاملی هستند که دکتر مهدی به آن‌ها پرداخته است. این موضوع که فرهنگ‌نویسی در هندوستان و فرهنگ‌نویسی فارسی در شبه‌قاره و ضرب‌المثل‌های فارسی در هند از مباحثی هستند که در فصل اول این کتاب به‌خوبی درباره آن‌ها صحبت شده است. به طوری کلی این بخش از کتاب سابقه و تاریخ روابط فرهنگی ایران و هندوستان را از جوانب گوناگون بررسی کرده است.

گردآورنده در بخش دوم کتاب درباره فولکور که بستر اصلی ضرب المثل است توضیح می‌دهد و می‌گوید: «دانش عوام یا توده شناسی، شاخه‌ای از علم مردم‌شناسی است که فولکور نیز خوانده می‌شود و عبارت است از علم به آداب و رسوم، بازی‌ها، سرگرمی‌ها، قصه‌ها، افسانه‌ها، داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها، چیستان‌ها، ترانه‌ها، سرودها، تصنیف‌های شادی و عزا و شئون گوناگون زندگی یک قوم یا ملت که زبان به زبان، دهان به دهان و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر می‌رسد و نکات ظریف زندگی و معیشت و اخلاق و عادات و عواطف و احساسات و طرز تفکر و در یک‌کلام، ویژگی‌های روحی و ملی آن قوم و ملت را آشکار می‌سازد». او در ادامه تعریف، اهمیت و ویژگی‌های ضرب‌المثل را در این بخش ارائه کرده است.

بخش سوم کتاب درباره ضرب‌المثل‌های فارسی موجود در فرهنگ‌های ضرب‌المثلی هندوستان است. به عنوان مثال در فهرست ده‌ها ضرب‌المثل آشنا و غیر آشنای فارسی در این بخش می‌توان ضرب‌المثل‌هایی مثل «در کار خیر، حاجت هیچ استخاره نیست»، «در توبه باز است»، «دروغ‌گو را حافظه نباشد» و ... را در میان آن‌ها دید.

فصل چهارم کتاب هم شامل آن دسته از ضرب‌المثل‌های هندوستانی و ایرانی است که از نظر معنا و مضمون با یکدیگر مشترک هستند. در آخر هم ضرب‌المثل‌هایی است که شکل متفاوت، اما معنی مشترک دارند بیان می‌شوند.

کتاب زین قند پارسی در دسته‌ی کتاب‌های ضرب‌المثل‌ها قرار دارد و مناسب گروه سنی بزرگ‌سال است. تعداد صفحات نسخه‌ی چاپی کتاب 326 صفحه است که با مطالعه‌ی روزانه 20 دقیقه می‌توانید این کتاب را در 16 روز بخوانید. این کتاب برای افرادی که وقت بیشتری برای مطالعه دارند و می‌خواهند در زمینه‌ی ضرب‌المثل‌ها زمان بیشتری را به مطالعه اختصاص دهند انتخاب مناسبی است. انتشارات نگاه کتاب زین قند پارسی را عرضه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرارداده است.

مروری بر فصل‌های کتاب زین قند پارسی

فصل اول: مقدمه

فصل دوم: کلیات

فصل سوم: ضرب‌المثل‌های فارسی در کتب امثال هندی

فصل چهار: ضرب‌المثل‌های با شکل مشترک و معنای مشترک

فصل پنج: ضرب‌المثل‌های با شکل متفاوت و معنای مشترک

‌درباره‌ی عزیز مهدی نویسنده‌ی کتاب زین قند پارسی

عزیز مهدی شاعر و پژوهشگر اهل هندوستان و ساکن ایران است. او در ۲۷ فروردین ۱۳۶۲ در دهلی‌نو هندوستان به دنیا آمد. او دوره‌ی کارشناسی خود را در رشته‌ی تاریخ هند در دانشگاه دهلی گذراند و دوره‌ی کارشناسی ارشد خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینای همدان و دوره‌ی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی خود را در دانشگاه تهران آموخته است.

عزیز مهدی در حال حاضر به عنوان استاد هندشناسی دانشکده‌ی مطالعات جهان دانشگاه تهران و نیز عضو شورای راهبردی بنیاد سعدی ‌است. او همچنین به زبان‌های اردو و فارسی مسلط است و به همین زبان‌ها شعر هم سروده است. عزیز مهدی عنوان پایان‌نامه‌ دکترایش را «ضرب‌المثل‌های مشترک ایران و هند» انتخاب کرده است و تاکنون بیش از ده عنوان کتاب با تالیف و ترجمه او در ایران منتشر شده است. «اهل همین کعبه‌ام» (سروده‌های فارسی)، «باغ بیدلان» (سروده‌های فارسی) «دلم دهلی‌ست» (سروده‌های فارسی)، «زین قند پارسی» (ضرب‌المثل‌های مشترک ایران و هند) و «نمیرایان» (مشترکات حماسی و شخصیتی شاهنامه و راماین و مهابهارت) از آن جمله‌اند.

‌در بخشی از کتاب زین قند پارسی می‌خوانیم

ضرب المثل را می‌توان یکی از زیر مجموعه‌های فولکلور دانست که هم عمدتا توسط طبقه‌ی عامه ساخته‌شده‌اند و هم توسط خود این طبقه بیشترین استفاده را دارند و برای استفاده از سوی طبقه‌ی درس ناخوانده‌ی جامعه به فرهیختگان هم پیشنهاد و عرضه می‌شوند. این به آن معنا نیست که ضرب‌المثل‌ها ساختار و محتوایی عوامانه داشته باشند بلکه برعکس در بررسی ضرب‌المثل‌ها در می‌یابیم که فراستی هنری در طول زمان آن‌ها را صیقل داده و پشتیبانی کرده است.

صنایع ادبی و زیبایی‌شناسی‌های لفظی و معنوی در ضرب‌المثل‌ها موج می‌زند و این بی‌شک اتفاقی نیست. گويا طبعی هنری این اندیشه‌ی آفریننده‌ی را- اگرچه عام - کنترل و هدایت می‌کند؛ اما این که تولیدگر و بهره‌ور اصلی ضرب‌المثل‌ها عامه‌ی مردم هستند، تنها یکی از نقاط ربط ضرب‌المثل و فولکلور است. ضرب‌المثل‌ها وجوه درونی و محتوایی فراوانی نیز دارند که آن‌ها را در رسته‌ی مهم‌ترین و تأثیرگذارترین زیرگروه های فولکلور قرار می‌دهد؛ مواردی همچون انعکاس باورها و عقاید دینی، مذهبی یا اساطیری وخرافی، نشان دادن روحیات و روش تفکر و وسعت فکر، آیینه‌ی مسائل اجتماعی، آداب‌ورسوم، ارزش‌ها و آیین‌ها بودن، انعکاس وقایع تاریخی و تحولات فرهنگی هر اجتماع و علت‌های بروز آن‌ها...

دقیقا در خلال چنین ویژگی‌هایی می‌توان به وجوه تشابه و تفاوت ملت‌ها پی برد و ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آنان را مورد ارزیابی قرار داد. ضرب‌المثل‌ها از زندگی مردم پدید می‌آیند و طبیعی ست که با فرهنگ‌عامه‌ی مردم ارتباط و پیوندی ناگسستنی داشته باشند.

ضرب‌المثل‌های هر ملت بیان‌گر انديشه، فرهنگ، تمدن و روحیات هر قوم هم هست و برای شناخت بنیادین از

فرهنگ هر ملت می‌توانیم از روزنه‌ی ضرب‌المثل به آن بنگریم تا وسعت و گستردگی هر فرهنگ را واقعی‌تر بشناسیم.

آن‌چه در بالا خواندید بررسی و نقد کتاب زین قند پارسی اثر عزیز مهدی بود. خرید و دانلود این اثر در همین صفحه امکان‌پذیر است. برای مطالعه‌ی دیگر کتاب‌ها در زمینه‌ی ضرب‌المثل‌ها می‌توانید به قسمت دسته‌بندی کتاب‌ها مراجعه و کتاب‌های این موضوع را یکجا مشاهده کنید.