کتاب فیگورهای تاریخ نشر مانیاهنر

بوطیقای دوم به شکل کاملا مشخص به برچیدن اصل بی تفاوتی ماده اختصاص یافته است. این بوطیقا قدرت اثر هنری و تاریخ را، در به نور آوردن ظرفیت فرم و ایدهی درون ماندگار در همه ی مواد می بیند. این بوطیقای طبیعت، همچون «شعری ناخودآگاه» (شلینگ)، اثر هنری را درون حرکت پیوستهای شناسایی می کند که ماده از پیش از آن شکل می گیرد، ایده ی خودش را در چین و شکن های مواد معدنی یا نقوش فسیل طرح می افکند و به فرم های بالاتر بیان خود و نمادپردازی خود ارتقاء می یابد.