در فرهنگ ایرانی مادر این الهه زایش و آفرینش، نماد و نشانه مهربانی، ایثار، گذشت و عشق است و به همین اعتبار است که بهشت برین زیر پای مادران خوانده شده است. از ایران باستان تا امروز ادیبان و حتی فرهنگ شفاهی ایرانیان سرشار از ستایش الهه های مادرانه چون ایزد بانوان و رب النوعی است که در ایران به نام آناهیتا یا، ناهید شهرت داشته است. در فرهنگ یونانی نیز سه الهه سرنوشت و سه گانه زنانه سمبل زایش و آفرینش (سه ایزد بانوان فریبایی، زیبایی و برکت) بودند و زن و مادر کلوسو در اساطیر یونانی فرزند زئوس و تمیس است. او بصورت دوشیزه معرفی می شود و معنای نام وی «ریسنده» است. او رشته حیات یا زندگی را میتند.
مادر در شعر ایران هماره؛ از سپیده دم طلوع تا امروز (از رودکی تا شهریار) مورد توجه و تاکید شعرا بوده است. گاه در وصف مادر واقعی و زمانی در بیان مادر دهر (البته نه همیشه اهورائی) بعنوان سمیل زایش و پیدایش و گاه دیگر در شعر شاعران معاصر مام میهن.در این مجموعه بیشتر اشعاری که مضمون آنها در ستایش از مقام مادر بوده گردآوری شده است.جایگاه حضرت مریم در دین مسیح،الههها در بینش دینی ایرانیان قبل از اسلام، زنانی چون حضرات آسیه، خدیجه، آمنه، زینب و فاطمه در نقش همسر و مادر در دوره اسلام همه بیانگر حرمت حریم مادرانه است، زین سبب زنان و مادران هماره بسیار مورد تکریم و احترام بوده و هستند همگی نشانگر حرمت و منزلت مادر میباشد.
عبارت زبان مادری و سرزمین پدری، نشان از این مهم دارد که فرهنگ هر ملتی بیشتر به وسیله مادران از نسلی به نسل دیگر سپرده میشود،از این رو اسطوره مادر در اغلب جوامع و تمدنها به ثبت رسیده است.مهرمادری و رحمت پدری همدیگر را در راستای غنای جامعه کامل میکنند.
همانند فرهنگ ملی مادر در بسیاری از خرده فرهنگهای ایرانی وفولکلور ایران شان و منزلت والائی مورد توجه ویژه بوده و در اشعار، ضرب المثل ها، حکایتهای آموزنده و بطور کلی ادبیات شفاهی پیرامون این نقش و مفهوم مواد و متون زیادی از بایاتیهای آذربایجانیها گرفته تا موی خوانیهای مازنی، دایه دایه لرستان و قصص عامیانه شیراز و...میتوان یافت. در ساحت دیگری کلمات گزیدهای مانند؛ حلال چون شیر مادر، شیر پاک خورده.. گرفته تا خالکوبیهای بر بازوان حتی فرزندان کجرو و ناخلفی که خون به جکر مادرانشان می کنند و تا نوشتههای بر کامیونها (فرهنگ جاده)مملو از یاد،غم دوری یا فراق مادران است. مادر نماد دانائی نیز هست:
دامن مادر،نخست آموزگار کودک است طفل دانشور،کجا پرورده نادان مادری