کتاب سینما 1 نشر چشمه

کتاب حاضر نه تاریخ سینما بلکه نوعی نظام رده‌بندی است؛ کوششی در طبقه‌بندی تصاویر و نشانه‌ها. جلد نخست به تعیین عناصر می‌پردازد و صرفاً عناصر یک بخش از این طبقه‌بندی را بررسی می‌کند. در این متن بارها به پرس، منطق‌دان امریکایی (۱۹۱۴ ـ ۱۸۳۹)، اشاره خواهیم کرد، چرا که او طبقه‌بندی عامی ‌از تصاویر و نشانه‌ها بنا گذاشت که بی‌شک متنوع‌ترین و پیچیده‌ترین طبقه‌بندی‌هاست. طبقه‌بندی او را می‌توان با طبقه‌بندی لینو در تاریخ طبیعی مقایسه کرد یا حتی بیش‌تر با جدول مندلیف در شیمی. مقایسه‌ای دیگر هم ضروری به نظر می‌رسد. برگسون ماده و خاطره را در ۱۸۹۶ نوشت؛ کتابی که تشخیص نوعی بحران در روان‌شناسی بود. دیگر نمی‌شد حرکت، همچون واقعیتی فیزیکی در جهان خارجی، را با تصویر، همچون واقعیتی روانی در آگاهی، در تقابل با هم نشاند. کشف برگسونی حرکت‌ ـ ‌تصویر، و به نحوی عمیق‌تر زمان‌ ـ ‌تصویر، حتی امروزه چنان پُربار است که معلوم نیست ما تاکنون به جمیع نتایج آن دست یافته باشیم. به‌رغم نقد بیش‌ازحد شتاب‌زده‌ای که برگسون ‌اندکی پس از نگارش کتابش نثار سینما کرد، هیچ‌چیز نمی‌تواند مانع مواجهه‌ی میان حرکت ـ ‌تصویر، همان‌طور که او در کتابش تصریح کرد، و تصویر سینماتوگرافیک شود.