نگرش هر مکتب فکری به جامعه و تاریخ و چگونگی رویکرد به آن نقش مهمی در شکلگیری جهانبینی آن مکتب دارد. بر همین اساس چگونگی نگاه به تاریخ و جامعه در جهانبینی اسلامی اهمیت زیادی دارد. در این کتاب تلاش میشود به این پرسشها پاسخ داده شود: جامعه چیست؟ آیا انسان به صورت طبیعی اجتماعی است؟ رابطه بین جامعه و سنت چیست؟ آیا انسان آزاد است یا جامعه و ساختار اجتماعی آنرا محدود میکند؟ آیا ماهیت جوامع انسانی به طور کامل شبیه یکدیگر هستند؟ یا اینکه براساس موقعیت جغرافیایی، فرهنگی و تمدنی با یکدیگر تفاوت دارند؟
کتاب به دو بخش جامعه و تاریخ تقسیم شده است. در بخش اول ابتدا جامعه تعریف شده و سپس قوانین جامعهشناختی، تقسیمات جامعهشناسی، ماهیت اجتماع و آینده جوامع بررسی شدهاند. بخش دوم ابتدا تاریخ را تعریف میکند و سپس میکوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا تاریخ ماهیتی ماتریالیستی دارد؟ در قسمتهای بعدی فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام و تکامل تاریخ بیان شدهاند.