نیکالای واسیلیویچ گوگول (۱۸۰۹ ـ ۱۸۵۲) در روستای بالشیِه ساروچینتسی در ایالت پولتاوا (واقع در اوکرایین) به دنیا آمد. پس از پایان دبیرستان به پترزبورگ رفت و امیدوار بود بتواند در آنجا شغل دولتی نانوآبداری به دست آورد، ولی پترزبورگ این امید را برآورده نساخت و گوگول مقامی بیش از یک کارمند ساده پیدا نکرد.
در عوض در عرصه ادبیات با اقبال بیشتری روبهرو شد. مجموعه داستانهای شبهایی در قصبه نزدیک دیکانکا (۱۸۳۲ ـ ۱۸۳۱) تحسین پوشکین را برانگیخت و نام و اعتباری برای نویسنده جوان به همراه آورد. مجموعه داستانهای بعدی او با عنوان میرگورود (۱۸۳۵) و داستانهای پترزبورگی (۱۸۴۲ ـ ۱۸۳۵) شهرت او را در مقام یکی از بزرگترین نویسندگان روسیه تثبیت کردند و بسیاری از داستانهای این مجموعهها (از جمله تاراس بولبا، دماغ، یادداشتهای یک دیوانه، شنل) در سطح جهان همچون شاهکارهای هنر داستاننویسی قلمداد میشوند. رمان ناتمام نفوس مرده نیز که آخرین اثر مهم گوگول به شمار میآید انتقادی سخت از نظام رعیتداری آن زمان روسیه است و به گفته آلکساندر هرتسن، نویسنده و اندیشمند بزرگ روس، « لرزهای بر سراسر روسیه انداخت ».
گوگول گذشته از نثر به نمایشنامهنویسی نیز توجه داشت. کمدی بازرس او را بسیاری از منتقدان بزرگترین نمایشنامه کمدی تاریخ روسیه میدانند. این اثر در سطح ادبیات نمایشی جهان نیز جایگاه والایی را در اختیار دارد. گوگول غیر از بازرس نمایشنامه دیگری به نام عروسی نیز نوشته است که ترجمه آن را در این کتاب ملاحظه میکنید. آثار نمایشی ناتمام و صحنههای منفردی نیز از این نویسنده بزرگ باقی مانده است که مشهورترین آنها قماربازان است.