کتاب مبانی درست نویسی ناصر نیکوبخت نشر چشمه

درباره زبان و نگارش فارسی تا کنون کتابها و مقالات فراوانی چاپ و منتشر شده است. تعدد و تنوع این همه کتاب و مقاله، بیانگر این نکته است که در نگارش زبان فارسی مشکلاتی وجود دارد. کتاب حاضر با عنوان «مبانی درست نویسی زبان فارسی معیار» قدمی کوچک در زمینه تذکر و رفع پاره‌ای از همین مشکلات است. در این کتاب کوشیده‌ایم بر اساس مبانی و اصول دستور زبان فارسی، پاره‌ای غلطهای مصطلح، مشهور و رایج در متون علمی فارسی را متذکر شویم. شواهد مثال غلطهای زبان فارسی، برگرفته از کتابها و مقالات علمی و پژوهشی است و از شواهد خودساخته کمتر استفاده شده است. تذکر این نکته لازم است، آنچه تحت عنوان «غلط» در سطح کلمه و جمله یاد شده، به دلیل کثرت کاربرد پاره‌ای از آنها در زبان گفتار و نوشتار امروز، و حتی در متون علمی، غلط بودن آنها باور نکردنی و دور از ذهن است؛ اما چون اصلی‌ترین دلیل معیار بودن هر زبان، تبعیت از ساختار حاکم بر همان زبان (دستور زبان) است، و هر گونه تخطی از قواعد دستوری در ساختمان کلمه، عبارت و جمله، خلاف معیار و هنجارهای زبان تلقی می‌شود، ما از خلاف معیارها، تحت عنوان «غلط» یاد کرده‌ایم. این کتاب در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول به کلیات و تعاریفی در باره ویرایش، زبان معیار و جامعه زبانی فارسی اختصاص یافته است. در این فصل کوشش شده به طور اختصار و ایجاز، به ضرورت امر درست نویسی و ویرایش اشاره شود. فصل دوم به اصلی‌ترین مبحث کتاب، یعنی درست‌نویسی زبان فارسی معیار اشاره دارد. در این فصل کوشیده‌ایم به پر کاربردترین غلطهای رایج در زبان فارسی معیار بپردازیم. غلطهای رایج در زبان فارسی در سطح کلمه و جمله و گاه تلفظ غلط پاره‌ای کلمات دخیل در فارسی ـ که اغلب به ابهام معنایی می‌انجامد ـاز موضوعات این فصل است. فصل سوم در بر دارنده شیوه املای کلمات فارسی است. در این فصل ملاک ما تا حد زیادی به روش کتاب «شیوه خط فارسی» مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی نزدیک است. البته با توجه به صبغه آموزشی این کتاب، با تفصیل و ذکر استدلال، به اهم دستورالعملهای املای فارسی اشاره شده است. مؤلف پس از سالها تدریس و پژوهش در امر نگارش و ویرایش زبان فارسی، و بررسی کتابها و مقالات متعدد مؤلفان و متخصصان این فن، و آشنایی با وجوه اشتراک و تمایز فراوان اظهار نظر صاحبنظران، براین باور است این نوشته نیز از لغزشها و کاستیها مبرا نیست. انگیزه اصلی این تألیف، پیشنهاد معاونت محترم آموزشی دانشگاه تربیت مدرس مبنی بر طراحی و اجرای یک دوره آموزشی مجازی (الکترونیک) ویرایش در حوزه آموزشهای آزاد این دانشگاه بود که خوشبختانه با استقبال خوبی نیز همراه شد. این کتاب قسمتی از آن طرح ـ البته با تجدید نظر اساسی و افزایش بحثها و بخشهای دیگر ـ است که اینک به محضر دانشجویان و ویراستاران تقدیم می‌شود.