کتاب پایان نظم جهانی آمریکایی آمیتا آچاریا نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

موضوع افول یا احیای قدرت آمریکا به‌عنوان کنشگر برتر دوران پس از جنگ سرد، همواره یکی از جذاب‌ترین مسائل نظری در ادبیات روابط بین‌الملل معاصر بوده است. برخی از اندیشمندان نظیر رابرت کاگان معتقدند که نگرانی‌های موجود در مورد زوال قدرت آمریکا شبیه نگرانی‌های دوران پس از جنگ جهانی اول یا دهه ۱۹۷۰ و در بحبوحه جنگ ویتنام هستند، یعنی دورانی که اوضاع اقتصادی آمریکا چندان مناسب نبود. از نظر این اندیشمندان، مسئله جدیدی وجود ندارد و اختلالات کنونی در قدرت آمریکا پس از مدتی رفع و اوضاع به حالت سابق بازمی‌گردد. برخی دیگر نیز که به افول‌گرایان معروف هستند، معتقدند که آمریکا با پذیرش مسئولیت‌های متعدد به‌عنوان یک هژمون، هزینه‌های تصدی این جایگاه برای خود را افزایش داده است. همچنین خیزش کنشگران دیگر از جمله قدرت‌های نوظهور، به شکل جدی سبب ارتقای نسبی جایگاه این دولت‌ها در قبال آمریکا شده است. آنچه بسیاری از افول‌گرایان در پی بررسی آن هستند، نظام جهانی در دوران پساآمریکایی است. کتاب حاضر که توسط آمیتا آچاریا استاد سرشناس دانشگاه واشینگتن به رشته تحریر درآمده، در سال ۲۰۱۴ توسط نشر معتبر پولیتی منتشر شد و در پی ارائه مدلی برای نظام جایگزین، نظم جهانی آمریکامحور است. آچاریا اعتقاد دارد که با زوال هژمونی آمریکایی یک نظام چندمنظری جایگزین خواهد شد. در این نظام، یک یا چند قدرت بزرگ عهده‌دار نظم جهانی نخواهند بود، بلکه طیف وسیعی از کنشگران دولتی و غیردولتی در قالب ترتیبات منطقه‌ای چنین نظمی را شکل خواهند داد. از نظر آچاریا، آمریکا نیز بخشی از این نظم خواهد بود، زیرا کنار گذاشتن سریع این کشور می‌تواند آسیب‌ها و بی‌ثباتی‌های جدی ایجاد نماید. بنابراین، علاوه براینکه افول آمریکا پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر است، هیچ دولتی قادر به جانشینی آمریکا نخواهد بود و نظمی که آچاریا آن را «جهان‌های منطقه‌ای» می‌خواند، آینده جهان را شکل خواهد داد.