کتاب سیر داستان نویسی معاصر اصفهان نشر کنکاش

درخت بزرگ و کهنسال ادب فارسی، جزء ریشه‌دار و قدمتدار فرهنگ مردم ایران است و تردیدی نیست که اصلی‌ترین راه شناخت روحیات و فرهنگ یک ملت از طریق ادب و هنر مردمان آن سرزمین است. بی‌تردید ادبیات داستانی، یکی از هزاران شاخۀ این درخت سترگ است. پیدایش نخستین داستان‌ها به‌درستی مشخص نیست؛‌ اما مسلّم است که داستان، عمری به قدر عمر انسان دارد. رمان و داستان به معنی امروزی به عنوان میراث ادبی از اروپا وارد ایران شد. در سال ۱۳۰۰ داستان‌نویسی نوین فارسی با نویسندگان داستان‌کوتاه ازجمله محمدعلی جمالزاده پایه‌گذاری شد و اندک‌اندک شروع به رشد و گسترش کرد. همزمان و همپای با داستان‌کوتاه، رمان نیز به صورت جدی وارد صحنۀ ادبیات شد و توانست راهی به عرصه‌های ادبی و فرهنگی ایران باز کند. هر نویسنده‌ای در شهر خود و از طریق ارتباط با دیگر نویسندگان و همچنین به تأثیرپذیری از تکنیک‌های نویسندگان مغرب‌زمین از طریق خواندن ترجمه‌های آثار ادبی، شروع به نوشتن کرد و مهارت و خلاقیت فردی خود را در این عرصه آزمود و با انباشته‌کردن تجربیات خود، دریچه‌های تازه‌ای را در ادبیات داستانی گشود. تاریخ داستان‌نویسی در اصفهان و سیر تحول آن، همبستۀ تاریخ داستان‌نویسی ایران است؛ چراکه مهم‌ترین داستان‌نویسان اصفهانی، درعین‌حال تأثیرگذارترین داستان‌نویسان ایران نیز به شمار می‌روند. نقطۀ آغاز این تاریخ، محمدعلی جمالزاده است که پدر داستان‌کوتاه‌نویسی ایران است. نسل بعدی داستان‌نویسان اصفهانی مانند بهرام صادقی و هوشنگ گلشیری که در دهۀ چهل و پس از آن پا به عرصۀ نویسندگی می‌گذارند، در شمار نوآوران تاریخ داستان‌نویسی ایران قرار می‌گیرند. علاوه بر این، می‌توان از چهره‌های شاخصی چون محمد کلباسی، محمدرحیم اخوت و... نام برد که از دهۀ پنجاه تاکنون در تحولات داستان‌نویسی معاصر ایران مشارکت دارند. از این منظر، چهره‌های برجسته‌ای در سه نسل از داستان‌نویسان اصفهانی پدید می‌آیند که در گشودن افق‌های تازه برای داستان‌کوتاه و رمان ایرانی سهم چشمگیری دارند. آنچه به شکل‌گیری و گسترش داستان‌نویسی در اصفهان کمک می‌کند، حضور مترجمان بنامی چون احمد میرعلایی، ابوالحسن نجفی، احمد گلشیری و احمد اخوت است که با ترجمۀ آثار برجستۀ اندیشمندان و نویسندگان غربی، به آشنایی داستان‌نویسان با آخرین نظریه‌ها و آثار مهم ادبی مدد می‌رسانند. علاوه بر این، باید از فعالیت نشریات ادبی در اصفهان، مانند «جنگ اصفهان» و «زنده‌رود» سخن گفت که در ورود چهره‌های جدید و نیز تثبیت چهره‌های باتجربۀ داستان‌نویسی اصفهان، نقش ویژه‌ای داشته‌اند. مجموعۀ این عوامل، یعنی حضور مترجمان و منتقدان برجسته، نشریات ادبی تأثیرگذار، به‌علاوۀ محافل و جلسات ادبی ویژۀ داستان، فضایی را فراهم می‌آورد که داستان‌نویسان اصفهان به پیشروان ادبیات داستانی بدل شوند و نقش ویژه‌ای در تحولات داستان و رمان ایرانی ایفا کنند. -قسمتی از متن کتاب-