امام جعفر صادق علیهالسلام، مسنترین امام شیعیان، مدت دوازده سال در زمان امامت جدشان و نوزده سال در زمان امامت پدرشان زندگی کردند و مدت امامت خود آن حضرت نیز ۳۴ سال به طول انجامید. آن حضرت را رئیس مذهب تشیع نامیدهاند و مذهب ما بهعنوان مذهب جعفری شناخته میشود. ممکن است سؤال شود: با اینکه امیرالمؤمنین علی علیهالسلام پدر ائمه اطهار علیهماالسلام هستند و اصولاً به پیروان آن حضرت شیعه گفته میشود، چرا حضرت علی علیهالسلام را رئیس مذهب تشیع نمینامند و مذهب ما را مذهب علوی نمیگویند؟ یا چرا حسین بن علی علیهماالسلام را رئیس مذهب نمیدانند که با شهادتشان شیعه و بلکه اسلام را حیات و بقا بخشیدند؟
برای پاسخ به این پرسش، باید درک درستی از موقعیت تاریخی دوران امامان و بهخصوص امام صادق علیهالسلام و نیز چگونگی نقش و تأثیر آنان در انتشار احکام دین و معارف تشیع داشت. امام علی علیهالسلام پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله، به مدت ۲۵ سال خانهنشین شدند و پنج سالی هم که رسماً بهعنوان خلیفه پیامبر، زمام امور مسلمانان را به دست گرفتند، درگیر سه جنگ جمل، صفین و نهروان بوده، مجالی برای تبیین و نشر احکام دینی و معارف اسلام ناب پیدا نکردند.
دوره بیستساله امامت امام حسن و امام حسین علیهماالسلام نیز در زمان معاویه سپری شد که بههیچوجه اجازه فعالیت نداشتند. پس از نهضت عاشورا و شهادت حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام و یاران باوفایش، بهقدری خفقان و وحشت بر جامعه اسلامی حاکم شده بود که امام سجاد علیهالسلام تنها میتوانستند با ذکر مصیبت وارده بر شهدای کربلا از ایشان یاد کنند و قیام عاشورا را زنده نگهدارند و با خواندن دعا و نیایش، معارف اسلامی را بیان فرمایند....