کتاب مدرسه سالم نشر انتشارات سخن

برنامه‌های آموزشی ارائه شده در مدارس کشور ما در مقایسه با آنچه در مدارس کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا ارائه می‌شود صرفنظر از روش‌های تدریس و امکانات آموزشی، تفاوت چندانی ندارد. به همین جهت دانش‌آموزان پرتلاشی که غالبا با مساعی معلمان شایسته و اولیا دلسوز خود فارغ‌التحصیل گشته، و در دانشگاه‌های معتبر جهان ادامه تحصیل می‌دهند معمولا از موفقیت بالایی برخوردار می‌گردند. معهذا بسیاری از همین فارغ‌التحصیلان به رغم موفقیت درسی خود، زمانی که دیگر از نظارت و مراقبت خانه و مدرسه رها شده و لازم می‌آید که زندگی تحصیلی، اجتماعی یا شغلی خود را مستقلا به دست بگیرند، با مسائل و مشکلات عدیده‌ای رو به رو می شوند. مسائل مربوط به وابستگی‌های عاطفی، کمبود اعتماد به نفس، وجود اضطراب، مشکلات تصمیم‌گیری، فقدان مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط با دیگران در جامعه باز و ناآشنای بیرون از مدرسه، از عوامل تهدیدکننده زندگی پس از نوجوانی است. بررسی و مقایسه زندگی تحصیلی و اجتماعی دانش‌آموزان در مدارس کشور ما و آنچه در مدارس برخی از کشورهای پیشرفته صدق می‌کند موضوع رشد عاطفی و اجتماعی کودکان و نوجوانان را مورد توجه قرار می‌دهد که یکی از چهار عامل بهزیستی در موفقیت انسان، در کنار رشد شناختی، پرورش جسمی و آموزش مدنی است. غفلت از موضوع مهم رشد عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان در سال‌های شکل‌پذیر شخصیت آنان در حالی است که مدارس کشور ما توجهی اغراق‌آمیز به جنبه‌هایی از رشد ذهنی مانند حافظه داشته و بر حفظ کردن مطالب درسی توسط دانش‌آموزان، گذراندن امتحانات پیاپی و کسب نمرات بالا تاکید خاصی دارند. حال آنکه تمرکز انحصاری بریکی از ابعاد شخصیت و غفلت از سایر ابعاد، مانع برقراری تعادل لازم بین رشد ذهنی عاطفی و اجتماعی و پرورش انسانی وحدت یافته و سالم می‌گردد. رشد عاطفی و اجتماعی چیست؟ رشد عاطفی فرایند شناخت احساس‌ها، هیجان‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای خویش و آگاهی از رفتارها و روابط بین فردی است. تحقیقات نشان می‌دهد که رشد عاطفی بیش از هر چیز تحت تاثیر کیفیت روابطی است که کودک در طی رشد خود ابتدا با مادر یا سرپرست‌های اولیه خود و بعدها در مراکز مراقبت‌های پیش دبستانی و مدرسه برقرار می‌کند. در صورت برقراری یک رابطه مطلوب به ویژه در اوان کودکی، یعنی روابطی مبتنی بر دلبستگی، پذیرش بدون قید و شرط و القا حس ارزشمندبودن به کودک، این فرایند، شکلگیری روابط اجتماعی کودک را تسهیل می‌کند و در او توانایی لازم را برای سازگاری به ویژه در دوران گذار به مراحل بعدی زندگی و به هنگام بحران یا شرایط دشوار ایجاد می‌کند. یکی از چالش‌های عمده مدارس، تقویت رشد عاطفی و اجتماعی کودکان و کمک به آنها در شناخت و کنترل احساس‌ها و هیجان‌های خود و کسب مهارت برای برقراری ارتباطهای مثبت با دیگران است. تامین سلامت عاطفی و بهزیستی کودک در مدرسه، نه تنها به عنوان حق مسلم او برای برخورداری از سلامت روانی مطرح است بلکه از این جهت نیز حائز اهمیت است که عواطف و هیجانات، نقش عمده‌ای در یادگیری فرد به عهده دارند.