شیوهی کار چنین است که نخست تعریفی مناسب از محسنهی اخلاقی یا عیب اخلاقی آورده میشود، سعی شده است که در مواردی از ترجمهی نگارنده از تعریف انگلیسی این واژههای اخلاقی ـ تربیتی استفاده شود در پینوشت، اصل انگلیسی آن نیز نوشتهشده است تا مورداستفاده برای زبان آموزان نیز قرار گیرد. در مرحله بعدازآن، آیات و احادیث را در آن موضوع نقل و سپس ابیاتی که آن مضمون آیات جلیله و احادیث کریمه را بهکاربردهاند، نقل و بررسی میکنیم. در پایان، در بخش «نتیجه»، از شاعرانی که بیشترین شاهد مثال مسائل اخلاقی و قرآنی و حدیث را بهکاربردهاند، به همراه نمودار و به ترتیب با ذکر تعداد شاهد مثال یادشده است.