اصول و مبانی ارزیابی تأثیرات فرهنگی
اجرای طرح‌های مهم

از آنجا که اجرای هر طرح ویا فعالیتِ عمده و مهم اجرایی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و..... دارای کارکردها، آثار وپیامدهای مثبت یا آسیب­های خواسته یا ناخواسته­ای است که بر محیط زندگی و بخصوص بر فرهنگ عمومی و ملی جامعه تحمیل می­کند، که تبعات آن متوجه قشرهای عظیمی از مردم و فرهنگ، ارزش­ها، هنجارهای عمومی و فردی و گروهی و...است، تبیین و تدوین آثار و پیامدهای فرهنگی (مثبت یا منفی) اجرای چنین طرح­ها یا فعالیت­هایی ضروری به نظر می­رسد. بدیهی است چنین طرح­هایی به هنگام اجرا، با چالش­ها و محدودیت­های فرهنگی مواجه، و احیاناً برخی از فرصت­های فرهنگی را پیش روی کارکنان و محیط اجرا، خواهد گذاشت. یر این اساس لازم است از اجرای طرح­هایی که پیامدهای مختلف آن­ها بخصوص پیامدهای فرهنگی آنها مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است، تا قبل از اطمینان عدم بروز پیامدهای تخریبی آن­ها بر جامعه و محیط و ارزش­های فرهنگی، ملی و دینی، ممانعت به­عمل آید. صحت این مدعا، نتایج پژوهش علمی فراوان پژوهشگران، دیدگاه­های کارشناسان، ودر ایران نیز صحبت­ها وسخنرانی­های رهبر عالی­قدر جمهوری اسلامی طی یک دهه­ی اخیر و یا ضرورت پیوست نگاری فرهنگی برای طرح‌های مهم، بوده است. وی گفته است: «در طرح‌های گوناگونی که در کشور تنظیم می‌شود... طرح‌های اقتصادی، طرح‌های پولی و مالی، طرح‌های عمرانی حتماً یک پیوست فرهنگی داشته باشد که آن پیوست فرهنگی مصوبه آن شوراست. البته همه ملزم باشند که به آن پیوست فرهنگی توجه کنند و آن را لازم الاجراء بشمارند». وی در بخش دیگری از سخنان خود در باره آثار وپیامدهای فرهنگی اجرای طرح‌های مهم در حوزه‌های مختلف گفته­اند؛ «هر دانش، فناوری و محصولی که در یک جامعه تولید می­شود، محتوا و بار فرهنگی آن جامعه را نیز با خود داشته و منتقل می‌نماید. وقتی ما می­خواهیم ساختمان بسازیم و شهرسازی کنیم، در واقع با این کار داریم فرهنگی را ترویج می‌کنیم، یا تولید می‌کنیم و یا اشاعه می‌دهیم. وقتی تولید اقتصادی هم می‌کنیم، در واقع داریم از این طریق فرهنگی را تولید می­کنیم، یا اشاعه می‌دهیم، یا اجرا می­کنیم. اگر در سیاست خارجی مذاکره­ای می‌کنیم و تصمیمی می‌گیریم، عیناً همین معنا وجود دارد» (سخنرانی مقام معظم رهبری؛ ۱۷ /۹ /۸۶). بنابراین براساس نتایج پژوهش­های علمی و سخنان مقامات عالیرتبه‌ی کشور بخصوص مقام معظم رهبری که به نظر می‌رسد بر اساس دیدگاه­های کارشناسی و مطالعه شده­ای بیان کرده­اند، ارزیابی تاثیرات اجرای طرح­های مهم به لحاظ این که ارزش­های فرهنگی و اجتماعی و ملی بخش عظیمی از مردم را متاثر می­کند، لازم و ضروری است. در این کتاب سعی شده است اصول و مبانی ارزیابی و نحوه­ی ارزیابی تاثیرات فرهنگی اجرای طرح­های مهم مورد مطالعه، بررسی و تبیین و تدوین گردد. این کتاب قابل بهره­برداری برای طیف وسیعی از محققین و پژوهشگران، سیاستگزاران، تصمیم­سازان، کارشناسان، و مدیران در رده­های مختلف و مرتبط می­باشد. دکتر علی قلی جوکار