کتاب متن های خواندنی برای کودکان و نوجوانان نشر لنا

در اوایل دهۀ چهل، وزارت آموزش و پرورش طرحی را به تصویب رسانید که به موجب آن نظام آموزشی تغییر یابد، به این معنی که دبستان شش پایه‌ای و دبیرستان شش پایه‌ای به دبستان پنج پایه‌ای و دورۀ راهنمایی سه پایه‌ای و دبیرستان چهار پایه‌ای تغییر پیدا کند. برای نوشتن کتاب درسی در نظام آموزشی جدید از جمله از من دعوت شد که در تألیف کتاب‌های نظام جدید شرکت کنم، کتاب فارسی سال اول دبستان را شادروان ایرج جهان‌شاهی با همکاری شادروان عباس سیاحی نوشت. فارسی دوم و سوم ابتدایی را خانم لیلی آهی با همکاری من نوشت. فارسی چهارم و پنجم ابتدایی را من نوشتم. فارسی‌های دورۀ راهنمایی را من با همکاری دکتر حسن صدر حاج سیدجوادی نوشتم. در تألیف فارسی دوم راهنمایی شادروان دکتر عبدالحسین زرین‌کوب نیز همکاری داشت. کتاب‌های سال‌های بعد به وسیلۀ من و کسان دیگر نوشته شد که در اینجا نظری به آنها ندارم. کتاب‌های درسی ما را پس از انقلاب از گردونۀ آموزش خارج کردند به این دلیل که با مبانی انقلاب سازگار نیست. وقتی که مهاجران ایرانی در آمریکا زیاد شد، کتاب‌های ابتدایی ما را، بدون اجازه و اطلاع ما، در آمریکا تکثیر کردند و در آموزش زبان فارسی به کار گرفتند. در ایران نیز برخی از دوستان پیشنهاد کردند که کتاب‌های فارسی چهارم و پنجم دبستان و کتاب‌های دورۀ راهنمایی را چاپ کنم که به‌عنوان کتاب درسی آزاد، برای آموزش زبان فارسی به کار روند. در این میان توصیۀ دوست عزیزم، آقای مهران افشاری از مدیران علمی دایرۀالمعارف جهان اسلام به نظرم مقبول‌تر آمد این‌که متن‌های درسی این کتاب‌ها را منهای پرسش‌ها و تمرین‌ها و مطالب دستوری و حذف برخی از درس‌ها به‌عنوان متن‌های خواندنی برای کودکان و نوجوانان چاپ کنم و آن همین کتابی است که در دست شماست. کتاب‌های درسی مزبور با دیدی خاص نوشته شده یا متن‌ها با دیدی خاص انتخاب شده و هدف این بوده است که کودکان ایرانی، زنان و مردانی ایران‌دوست، انسان‌دوست، فداکار، کوشنده، بااراده، کارآمد، آشنا به فرهنگ ایرانی و جهانی، قاطع در رعایت اصول اخلاقی، ضدخرافات و شرافتمند بار بیایند. کسانی که با آن کتاب‌ها درس خوانده‌اند و اکنون زنان و مردانی میان‌سال هستند هرگاه مرا می‌بینند با حسرت از آن متن‌ها یاد می‌کنند و اشک در چشمان من می‌آورند. اکنون که حدود پنجاه سال از آن زمان، زمانی که کتاب‌ها را تدوین می‌کردیم، می‌گذرد یادآوری این‌که با چه اشتیاقی برای یافتن متن‌های مناسب جستجو می‌کردیم. کتاب‌های درسی گذشته و کتاب‌های شرح‌حال و داستان‌ها و روش زندگی و متون فارسی را می‌کاویدیم، دل را در بر من به تپش می‌آورد. از همکار عزیزم دکتر حسن صدر حاج سیدجوادی که در تألیف فارسی اول و دوم راهنمایی با من همکاری داشت، مدت‌هاست خبر ندارم. آخرین خبرم از او مربوط به چهل سال پیش است، او در سال ۵۸ سردبیر یا مدیر روزنامۀ اطلاعات بود. امیدوارم این نوشته به نظر او برسد و از طریق ناشر یا فرهنگستان زبان و ادب فارسی و یا مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا با من تماس بگیرد. متن‌هایی را که در اینجا ملاحظه می‌فرمایید از کتاب چهارم و پنجم ابتدایی و اول و دوم راهنمایی برگرفته شده و از متن‌های ساده و آسان به سوی متن‌های نسبتاً دشوار مرتب شده است. از دوست بسیار عزیزم آقای بهرام فیاضی صاحب و مدیر نشر قطره سپاس دارم که با اشتیاق فراوان پذیرفتند این کتاب در مجموعۀ انتشارات قطره به چاپ برسد. حسن انوری، مهرماه ۱۳۹۸