کتاب صوتی فهم فلسفه نشر استودیو نوار

- درباره کتاب صوتی فهم فلسفه؛ اندیشه در روزگار باستان و دوره یونانی مآبی: کتاب صوتی «فهم فلسفه، اندیشه در روزگار باستان و دوره‌ یونانی‌مآبی» یکی از سه جلد کتاب از مجموعه‌ی «فهم فلسفه» است. عناوین دیگر این مجموعه عبارتند از: «فلسفه در قرون وسطی و دوران تجدد» و «اندیشه معاصر». این کتاب به معرفی فلیسوفان در سه ‌دوره‌ی متفاوت می‌پردازد و به قلم فیلسوف بزرگ خانم جون ا.پرایس نوشته شده است. خلاصه‌ای از کتاب صوتی فهم فلسفه؛ اندیشه در روزگار باستان و دوره یونانی مآبی: اولین فیلسوفان در دنیای غرب، فیلسوفان پیشا- سقراطی بودند، به عبارتی فیلسوفانی که قبل از سقراط (۴۶۹- ۳۹۹ ق.م) زندگی می‌کردند. آشنایی با افکار این اندیشمندان پیشرو، ما را در جریان نخستین پرسش‌ها و نخستین جواب‌ها درباره‌ی طبیعت جهان و خود ما که در آن زندگی می‌کنیم، قرار می‌دهد. این فیلسوفان حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد سوالاتی از این دست پرسیدند که: «جهان چگونه به وجود آمده است؟» و «جهان از چه چیزی ساخته شده است؟» آن‌ها می‌خواستند بدانند چه چیزی همه‌چیز را منسجم نگه می‌دارد، به نحوی که زمین و هرچیزی که در آن است، متلاشی نمی‌شود. پیش از ۶۰۰ ق.م. مردم پاسخ همه‌ی پرسش‌های خود را درباره‌ی زندگی و جهانی که در آن می‌زیستند، در اسطوره‌های گوناگون مذهبی که سینه‌به‌سینه منتقل شده بود، پیدا می‌کردند. اغلب از خدایان و یا موجودات فوق بشری برای توضیح این مسائل کمک گرفته می‌شد. از نظر یونانیان، خدایان و موجودات فوق بشری اختیار و سرنوشت طبیعت و بشر را در اختیار داشتند. ما امروزه پیش‌بینی وضع هوا را امری بدیهی می‌انگاریم. می‌دانیم که چه چیزی باعث بارش باران، بروز سیل و وزش باد می‌شود. اما یونانیان باستان بر این اعتقاد بودند که خدایان عامل این رخدادهای طبیعی هستند و خدایان هستند که در مورد به ثمر نشستن یا خشک شدن محصولات از کم‌آبی و سلامتی یا بیماری عزیزانشان تصمیم می‌گیرند. حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد، صد سال قبل از اولین فیلسوفان، هومر شاعر معروف یونانی، سراینده‌ی ایلیاد و اودیسه، خیلی از اسطوره‌ها را در اشعار خود ثبت کرد. او کوه اولمپ را به‌گونه‌ای توصیف کرد که خدایانی مثل زئوس، آپولون، هروس، آتنه و دیونوسوس در آن‌جا بسیار مشابه انسان‌ها زندگی می‌کردند. این خدایان فوق بشری که به خدایان هومری معروف‌اند، می‌خوردند و می‌نوشیدند و به سرگرمی‌های مختلف مشغول می‌شدند. آن‌ها که درست مثل انسان‌های فانی خودخواه و فریب‌کار بودند، رشوه هم می‌گرفتند. از آن‌جا که خدایان قدرتمند و هنگام خشم حتی کینه‌توز بودند، یونانی‌ها از این خدایان می‌ترسیدند. یونانی‌ها بر این اعتقاد بودند که خدایان مردم را به خاطر حرص و آز، غرور و اعمال غیراخلاقی کیفر می‌دهند. خدایان خودشان نیز همیشه پای‌بند اخلاقیات نبودند، اما قدرتشان از بشر بیشتر بود و خواستار اطاعت انسان‌ها بودند. بدین ترتیب اگر محصول کشاورز به ثمر نمی‌رسید، گمان بر این بود که خدایان را ناخشنود کرده است. اگر بیماری در خانه‌ای شایع می‌شد، تصور می‌شد خدایان اهالی خانه را به سبب نافرمانبرداری کیفر می‌دهند. بدین‌ترتیب هدف اولین فیلسوفان یافتن توضیحاتی طبیعی یا علمی به جای توضیحاتی ماوراءالطبیعی یا الهی برای جهان و فرآیندهای آن بود. اولین فیلسوفان غربی حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد در میلتوس، شهری یونانی در ایونیا، در آن سوی دریای اژه زندگی می‌کردند. فیلسوفان ملطی به فیلسوفان طبیعی معروف بودند، چون هدفشان یافتن توضیحات طبیعی به جای توضیحات ماوراءالطبیعی برای جهان و روال امور آن بود. آن‌ها به اولین ماده‌گرایان نیز معروف بودند و پرسش‌هایی از این دست داشتند که «جهان از چه چیز ساخته شده است؟» و «چگونه می‌توان توضیح داد که همه‌چیز در طبیعت همیشه تغییر می‌کند؟» آن‌ها دنبال منشاء درستی می‌گشتند که همه‌چیز از آن‌جا می‌آمد و همه‌چیز به آن‌جا بازمی‌گشت. ملطی‌ها به دنبال فهم قوانین طبیعت بودند. این فیلسوفان پیشا سقراطی کشف کردند که تغییر تنها هنگامی امکان‌پذیر است که منشاء یا جوهری پایدار وجود داشته باشد که باعث شود دنیا به هستی خود ادامه دهد. بدون این جوهر پایدار، هر تغییر به کلی جایگزین تغییر دیگر می‌شود و هیچ‌چیز انسجام خود را حفظ نمی‌کند. برای مثال شما هم‌اکنون همان شخصی هستید که هنگام تولد بودید. با این همه جسم، عواطف، افکار، نیازها و علایق شما تغییر کرده است. پس دلیلش چیست که می‌توانید به عکس زمان کودکی خود نگاه کنید و بگویید که «من اینجا شش ماهه هستم»؟ همه‌چیز شما تغییر کرده است، با این همه شما همان شخصی هستید که در شش ماهگی بودید. آیا چیزی در شما هست که دایمی و پایدار باشد؟ این «من» یا «شما» که تغییر نمی‌کند، چیست؟ فیلسوفان طبیعی با تحقیق در طبیعت، و نه با مطالعه یا گوش دادن به قصه‌های خدایان می‌خواستند در مورد تغییر و پایداری شناخت به دست بیاورند. آن‌ها حدس می‌زدند که همه‌ی چیزها از جوهر واحدی پدید می‌آیند، صورت‌های گوناگونی در زمان‌های مختلف به خود می‌گیرند و بعد به همان جوهر اولیه بازمی‌گردند. این استنتاج پیشا- سقراطی جابه‌جایی عمده‌ای را از توضیح اسطوره‌ای برای اصل و ریشه‌ی کیهان نشان می‌دهد. سوفیست‌ها نسبت به تلاش‌های فیلسوفان پیشا- سقراطی برای یافتن جوهری عالمگیر مشکوک بودند. آنان هرنوع قابلیت انسان را برای دانستن حقیقت درباره‌ی چیزهایی همچون جوهر، پایندگی و تغییر زیر سوال بردند. آنان برای اثبات موضع خویش نشان دادند که تا چه اندازه آرای هریک از این فلیسوفان پیشا- سقراطی با هم در تضاد است. زمانی سقراط شاگرد سوفیست‌ها بود، اما با شکاکیت آن‌ها مخالف بود. سقراط اعتقاد داشت که نفس بشر، ظرفیت شناخت عناصر ابدی و لاتغیری همچون حقیقت، زیبایی و خوبی را دارد. سقراط بر این اعتقاد بود که به دست آوردن شناخت از این امور، مهم‌ترین هدف زندگانی است. افلاطون، وقتی که سقراط حدودا ۴۲ ساله بود (۴۲۷ ق.م)، در آتن یونان چشم به جهان گشود. او سقراط را معلم خود می‌دانست و برای نشان دادن تحسین خود، سقراط را شخصیت اصلی محاورات خود قرار داد. اگرچه افلاطون برای پی‌ریزی فلسفه‌ی اولیه خود آموزه‌های سقراط را الگو قرار داد، اندیشه‌ی فلسفی شخص او متفکران را در اطراف و اکناف دنیا بیش از ۲۰۰۰ سال تحت‌تاثیر قرار داده است. بنا به عقیده‌ی افلاطون جسم در در پایان عمر می‌میرد، ولی نفس نمی‌میرد، چون نامیرا است. ارسطو نیز دز سال ۳۸۴ ق.م. در ساحل تراکیای یونان متولد شد. تاثیر او در جهان غرب چنان عمیق بود که صدها سال پس از مرگش، هنگام نام بردن از او به کلمه‌ی «فیلسوف» قناعت می‌کردند. ارسطو وقتی ۱۷ ساله بود، به آکادمی افلاطون آمد و بااستعدادترین شاگرد او محسوب می‌شد. درحالی که افلاطون برای یافتن واقعیت بر دنیای بی‌زمان و لامکان صورت‌ها تمرکز کرده بود، او خم شد تا چهاردست‌وپا در دنیای طبیعی گیاهان و حیوانات و همچنین انسان‌ها تحقیق کند. او دانشمند و منطق‌دان بود و دوست داشت طبیعت و نقش ما را در طبیعت مورد مطالعه قرار دهد. اما پس از مرگ ارسطو در سال ۳۲۲ ق.م. عصری جدید در اندیشه‌ی فلسفی آغاز شد؛ دوره‌ی یونانی مآبی یا هلنیستی. پنج افکار فلسفی به افکار در دنیای هلنی شکل دادند: کلبی‌ها، اپیکوری‌ها، رواقیان، شک‌اندیشان و نوافلاطونیان. این گروه‌های مختلف فیلسوفان معتقد بودند تنها با شناخت طبیعت امور می‌توانیم پاسخ‌های رضایت‌بخش برای پرسش‌های اخلاقی پیدا کینم. آن‌ها اعتقاد داشتند که اخلاق و رفتار ما بسته به نوع جهانی است که در آن زندگی می‌کنیم. - تم کتاب فهم فلسفه؛ اندیشه در روزگار باستان و دوره یونانی مآبی: این کتاب در پنج فصل به بررسی و معرفی نخستین فیلسوفان یونان، فیلسوفان دوره‌‌ی کلاسیک و دوره‌ی یونانی ‌مآبی می‌پردازد. - درباره جون ا. پرایس: خانم جون ا.پرایس دارای درجه‌ی دکتری فلسفه از دانشگاه ایالتی آریزونا و استاد ممتاز فلسفه و مطالعات دینی در کالج شهر مسا واقع در آریزوناست. او مدت سی‌وپنج سال در دوره‌ی لیسانس برای دانشجویان فلسفه تدریس کرده است.