کتاب راهنمای تجارت با روسیه شرکت چاپ و نشر بازرگانی

برطبق اسناد موجود سابقه مناسبات تجاری ایران و روسیه به زمان حکومت صفویه در دوران شاه طهماسب و همزمان با حکومت ایوان چهارم در روسیه بازمی‌گردد. در طول سالیان متمادی مناسبات دو کشور در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی دستخوش فراز و فرودهای بسیار شده و گاه به تار مویی رسیده است. در سال‌های بعد از فروپاشی و در زمانی که ترکیه آگاهانه زیرساخت‌های حضور همه جانبه خود را در فدراسیون روسیه آماده می‌کرد، ایران گام‌های جدی در مناسبات غیرسیاسی خود با روسیه برنداشت. کشورهای بسیاری جای پای خود را در این قلمروی وسیع محکم کردند، اما ایران تنها طی ده سال گذشته موفق به توسعه مناسبات سیاسی با روسیه شده است. در این میان موضوع مغفول مانده اقتصاد و فرهنگ با سیاست‌گذاری‌های جدید و همت سفیران ج.ا.ایران در روسیه در دستور کار قرار گرفت و با تشکیل کمیسیون‌های مشترک و کارگروه‌های متعدد، اسناد بسیاری به منظور تسهیل روابط اقتصادی در سطح دولت‌ها به امضاء رسیدند. علاوه بر این، موجی از تبلیغات برای معرفی جاذبه‌های فرهنگی و اقتصادی فدراسیون روسیه در ایران به راه افتاد و کشتی پهلوگرفته را به حرکت درآورد. اما به دلیل عدم نظارت و توجه کافی از سوی مسئولین و فقدان برنامه‌ای منسجم برای ورود تاجران ایرانی به بازار پرظرفیت روسیه، موج‌سواران بسیاری ظاهر شدند که نه تنها گامی درست در برقراری این ارتباط برنداشتند، بلکه بر پیکره نحیف آن ضربات غیرقابل جبران وارد کردند. بخش متوسط و یا حتی خرده تاجران ایرانی که تا پیش از آن تنها تجربه تعامل با کشورهایی همچون عراق و افغانستان را داشتند، بدون مطالعه بازار عظیم روسیه و رقبای حاضر در آن، بدون آگاهی از قوانین و مقررات روسیه و بدون آماده‌سازی بستر مناسب برای صادرات، راهی این کشور شدند. نتیجه این شد که دلالان و واسطه‌های نابلد برای کسب درآمدی ناچیز در این آشفته بازار در شمایل راهنما و مشاور درآمدند. البته، اندک افراد کاردان و کارآمد نیز در این میان به ایفای نقش پرداختند. اما از آنجا که روحیات ما ایرانیان بیشتر تمایل به هزینه کم و سود بیشتر دارد، پس مسیر کوتاه‌تر را برگزیدند. امروز یکی از مشکلات روابط تجاری ایران و روسیه بدنام بودن تاجر ایرانی در ذهن یک روس و بی‌اعتمادی تاجر ایرانی به شهروند روس با عطف به سوابق تاریخی است. امروز مشکل تاجران ایرانی که قصد ثبت شرکت در روسیه را دارند، بدنام بودن شرکت‌های ایرانی به دلیل عدم پرداخت مالیات و رها کردن شرکت‌های ثبت شده است. امروز مشکل تاجران ایرانی رقابت ناسالم با یکدیگر در بازار روسیه و شکستن قیمت کالا برای کسب سود در کوتاه مدت است. امروز مشکل تاجران ایرانی، عدم تمایل به صرف هزینه برای شناخت بازار و اعتماد نابجا به شهروندان کشورهای آسیای مرکزی اعم از آذربایجان، تاجیکستان و ازبکستان به دلیل نبودِ اعتماد به هموطن ایرانی است. امروز مشکل تاجران ایرانی این است که هر ایرانی مقیم روسیه اعم از دانشجو و یا فارغ التحصیل بیکار خود را به عنوان کارشناس و متخصص در حوزه تجارت معرفی می‌کند و برای کسب درآمد در کوتاه مدت، تاجر ایرانی را متحمل ضرر و شکست می‌کند. علیرغم آنچه که برخی درباره بازار مافیایی روسیه می‌گویند، کشور روسیه با رتبه ۱۲ در میان اقتصادهای بزرگ جهان، ظرفیتی عظیم برای فعالیت تجاری دارد که شرط ورود به آن رعایت قواعد بازی تجارت است. کتاب حاضر به منظور معرفی ظرفیت‌های بازار روسیه و آشناسازی افراد علاقه‌مند به این حوزه آماده شده است. اگرچه امروز برخی زیرساخت‌ها از قبیل حمل و نقل هنوز به طور کامل مهیا نیستند، اما با تدوین استراتژی درست و برنامه‌ریزی دقیق، ضمن صرف هزینه و وقت می‌توان به این بازار راه یافت. امید است که با نظارت هرچه بهتر مسئولین و استفاده از الگوهای صادراتی کشورهای موفق همچون ترکیه و چین، با عزم راسخ تاجران، جایگاه ایران و ایرانی را در بازار روسیه مستحکم نماییم. با احترام فرزانه شفیعی