کتاب رایگان سالنامه ی آمارهای جمعیتی 1395 معصومه توده فلاح نشر انتشارات سازمان ثبت احوال

سازمان ثبت احوال کشور به‌ویژه بعد از جنگ جهانی دوم و به شهادت گزاره‌های تاریخی، تلاشی مستمر برای بهبود وضعیت ثبت رویدادهای حیاتی و انتشار آن داشته است. مطالعات برای اصلاح سیستم ثبت احوال از سال ۱۳۳۶ آغاز شد و مستمراً با یاری مشاوران داخلی و خارجی ادامه یافت. این تلاش‌ها در سال ۱۳۵۲ به ایده‌ی ایجاد یک مرکز اطلاعات که تمامی جمعیت کشور را زیر پوشش قرار دهد منجر شد. پانزدهم اسفندماه ۱۳۵۵ قراردادی برای گردش سریع اطلاعات در نظام و کنترل ایرانیان در داخل و خارج و خارجیان ساکن در ایران (population register) با فرانسوی‌ها بسته شد که به دلیل رخ داد انقلاب به سرانجام نرسید. کلیات طرح ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور در هفدهم شهریور ۱۳۶۴ به تأیید هیأت وزیران رسید. این مصوبه مقدمه‌ای شد برای آغاز مطالعه و طراحی «طرح اصلاح اساسی سیستم ثبت احوال کشور» که از سال ۱۳۶۷ و در قالب پیش‌بینی بودجه سال ۱۳۶۸ رسمیت یافت. در سال ۱۳۶۸ و در تبصره ۳۹ برنامه‌ی اول توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اصلاح اساسی سیستم ثبت احوال و ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیت کشور مورد تصویب قرار گرفت. در طراحی، پایگاه اطلاعات جمعیت کشور عملاً یک سیستم ثبت جمعیت در اختیار دولت قرار می‌داد. مطالعات انجام شده در دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی ثبت احوال (به‌عنوان بخشی از معاونت طرح و برنامه وقت) نیز نشان از عزم موجود در دولت برای وحدت بخشی سیستم‌های ثبت و سنجش جمعیت دارد. از جمله می‌توان به مطالعه‌ی کنت هیل، مشاور یونیسف در تهران در سال ۱۳۷۲ اشاره داشت که به مزیت‌های ثبت احوال ایران نسبت به سایر نهادهای مرتبط برای استقرار سیستم سنجش جمعیت کشور پرداخته است. پایگاه اطلاعات جمعیت کشور، یک دارایی مهم ملی‌ست. گسترش امکانهای محتوایی پایگاه در کنار تلاش برای افزایش کیفیت دادهها، گامهایی مهم برای حراست از این سرمایهی ملی محسوب می‌شود. نقش کنترلی معاونان فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی و کارشناسان مسؤول آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت استان‌ها، در این رویکرد اهمیتی مضاعف دارد. یافته‌هایی نظیر آن‌چه در این سالنامه به آن پرداخته شده حکایت از امکانات توجه برانگیز پایگاه و در عین حال ضرورت سنجش مداوم کیفیت داده‌های آن دارد. انتشار سالنامه‌ی آمارهای جمعیتی، در آستانه‌ی صد سالگی سازمان ثبت احوال کشور، بیش از هر چیز یادآور تلاش‌های مجدانه و صبورانه‌ی کارکنان سازمان در ادوار مختلف برای تحقق هدف آرمانی تأسیس سازمان (دست‌یابی به آمارهای اجتماعی کشور) بوده است.