کتاب خلوت مجتبی زروانی نشر انتشارات موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع

خَلوت از آداب صوفیه به معنای اعتکاف همراه با عبادت و ریاضت در فضایی بسته و خالی. اصطلاح خلوت در واژه‌شناسی صوفیه در شبکه‌ای از واژگان معنا می‌شود که حاکی از گوشه‌گیری و پرهیز از افراط در آمیزش با مردم و حضور در میان آنان است مانند انزوا، انقطاع، انفراد، وحدت و به‌ویژه عزلت. در متون نامنسجم صوفیه، مفهوم اصطلاحی خلوت گاه با عزلت و نیز چله‌نشینی هم‌پوشانی دارد و حتی در برخی موارد مترادف است (← عزلت؛ نیز ادامه مقاله) ولی در این مقاله، «خلوت» به‌عنوان یکی از آداب و رسوم صوفیه بررسی شده‌است. در برخی نوشته‌های صوفیه به‌واژه خلوت به‌عنوان یک شیوه و روش نیز اشاره شده است که در آن، بر دوری و جدایی سالک از خلق و کاستن از صحبت و معاشرت با آنان تأکید می‌شود. برای این مفهوم اخیر، صوفیه بیشتر از واژه عزلت استفاده کرده و خلوت را به‌طور عمده به معنای یک رسم و ادب تلقی کرده‌اند