ذاتالشُّعبَتین از ابزارهای نجومی رایج در دوره اسلامی برای اندازهگیری فاصله سمتالرأسی اجرام سماوی، فاصله بین دو کوکب، اندازه اجسام (قطر ظاهری یا ارتفاع جسم) و فاصله بین دو جسم. گویا نخستینبار بطلمیوس، در مجسطی، برای اندازهگیری فاصله سمتالرأسی و اختلاف منظر ماه، «ابزار اختلاف منظر» را شرح دادهاست. در اروپا، در قرون وسطا، نام این ابزار تریکتروم (مرکب از تری به معنای سه و کتروم به معنای گوشه) بودهاست.هرچند در نخستین ترجمههای مجسطی به عربی، نام خاصی برای این ابزار نیامده و تقریباً ترجمه تحتاللفظی همان عبارت مجسطی، یعنی «ابزاری که با آن اختلاف منظر ماه دانسته میشود»، بهکار رفتهاست، در دیگر آثار همزمان و متأخرتر اخترشناسی اسلامی، این ابزار العِضادة الطویلة و ذاتالشّعبتین نامیده شدهاست.