کتاب پژوهش در آموزش عالی

نهاد آموزش عالی به میزانی که نسل‌ها و گونه‌های معتنابهی را تجربه می‌کند، ارزش‌ها، مأموریت‌ها و سیاست‌های متنوعی را تعقیب می‌کند. مأموریتی که دانشگاه به‌طور سنتی و حرفه‌ای در قبال مردم و نهادهای اجتماعی داشته است، چیزی است که آن را آموزش عالی نسل‌های جدید و به عبارتی، کارکرد «آموزشی» دانشگاه می‌نامیم. رسالت «تولید دانش» را به‌مثابه کارکرد «پژوهشی» دانشگاه می‌شناسیم؛ نشر فرهنگ و هنر و معارف مأموریتی است که به آن کارکرد «فرهنگی» دانشگاه اطلاق می‌کنیم. کارآفرینی، ثروت‌آفرینی و خلق ارزش‌های جدید اقتصادی در تبدیل داده و دانش به سرمایه و سیاست و تکنیک را از ویژگی‌ها و مأموریت‌های واجب عصر نوظهور آموزش عالی تعریف می‌کنیم. در دهۀ اخیر اما، گفتمان تاریخی دانشگاه مدرن با تغییرات و تحولات شگرفی مواجه شده است. فراتر از مسئولیت‌های اجتماعی متعارف که نهاد آموزش عالی همچنان دربرابر جامعه و سایر نهادهای اجتماعی دارد، ارزش‌ها، مأموریت‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی جدیدتری متوجه نهاد آموزش عالی است. این امر سبب شده است آموزش عالی پس از قرن‌ها، در قامت یک حوزۀ تخصصی جوان ظاهر شود که «میان‌رشتگی حرفه‌ای» شایسته‌ترین توصیف آن است. وجود نشریات تخصصی متعدد در زمینۀ آموزش عالی، فعالیت‌های حرفه‌ای چندرشته‌ای، فرامرزی و فراشبکه‌ای شدن استادان و پژوهشگران اجتماعی در زمینۀ آموزش عالی و نیز توسعۀ رشته‌ها و دپارتمان‌های متعدد در دانشگاه‌های امروزی، همگی بیانگر تخصصی‌شدن و حرفه‌ای‌بودن مدیریت و رهبری و حکمرانی نهاد آموزش عالی است. کتاب پژوهش در آموزش عالی که حاصل پژوهش جمعی از برجسته‌ترین محققان آموزش عالی جهان است، دریچه‌ای است متفاوت به ابعاد تخصصی آموزش عالی که در نشریات معتبر آموزش عالی جهان منتشر شده‌ است. این اثر شامل یک فصل مقدماتی و هجده مقالۀ علمی‌پژوهشی برجسته است که از بین ۴هزار مقالۀ علمی‌تخصصی در نشریات معتبر جهان در حوزۀ آموزش عالی انتخاب شده است؛ مقالاتی که با تمرکز بر نقد سیاست‌ها و روش‌های موجود آموزش عالی بیشترین تأثیر را طی دو دهۀ اخیر در حوزۀ آموزش عالی داشته‌ است. گرچه این اثر را نمی توان کتاب روش پژوهش در معنای متعارف آن دانست؛ لیکن نمونه های عملی و کاربردی روش شناسی پژوهش در آموزش عالی را به نمایش می گذارد. به‌لحاظ روش‌شناسی، دامنۀ این مقالات از تحلیل اسنادی، پژوهش‌های تطبیقی، رویکردهای مفهومی و فلسفی، تحلیل‌های انتقادی، مطالعات پیمایشی تا پدیده‌نگاری، پدیدارشناسی و سرگذشت‌پژوهی گسترده است.