کتاب معجزه خنده
بخند تا سالم بمانی

مقدمه:

گاهی خندیدن آنقدر برای انسان عادی می شود که فراموش می کنیم، چقدر شگفت آور است. آیا تا به حال به این مسئله فکر کرده اید که خنده چقدر می تواند در کنش و واکنش بدن سودمند باشد و آیا می دانید در هنگام خندیدن در بدن چه اتفاقی رخ می دهد.
دانش روانشناسی، امروزه پی برده است که لبخند در زندگی ما از اهمیت به سزائی برخوردار است. لبخند و خنده هیچ عارضه جانبی مضری ندارد و حتی اگر نتواند به خودی خود بیماری و فشارهای روحی را علاج کند، حداقل می تواند لحظات نگرانی به وجود آمده از بیماری را برطرف سازد.
لبخند علاوه بر معکوس کردن مسیر بیماری و تامین سلامت، بهترین یخ شکن در گردهمائی های اجتماعی است.
در سال های اخیر دانشمندان سعی داشتند که فیزیولوژی خنده و اثرات پزشکی قابل اثبات راآشکارکنند.
گروهی از این وحشت دارند که اگر زیاد بخندند و یا لبخند به لب داشته باشند، دیگران آنها را جدی نگیرند در حالی که باید بدانیم امروزه مشکل، خنده زیاد نیست، بلکه کمبود خنده است. البته بایستی صادقانه خندید و شخصیت خود را نیز در نظر داشت. خنده آنگاه موثر و درمان بخش است که به موقع باشد و به شخصیت دیگران آسیب نرساند. خنده آنگاه موثر و درمان بخش است که به موقع باشد و به شخصیت دیگران آسیب نرساند. خنده های بی مورد و تمسخرآمیز، انسان را غافل می کند و پرده سیاهی بر روی عوامل شادی آفرین دیگر می کشد.
پس بیایم با آگاهی از اثرات وفواید خنده راهی به سوی سلامتی ونشاط خود واطرافیانمان ایجاد کنیم.

سیدمحسن احمدپناه بهار۱۳۹۳

در واقع خنده یک برنامه است که کل سیستم بدن را درگیر می کند. ممکن است خنده در اثر گفتن یک مطلب خنده دار باشد که از عصب شنوائی ما شروع می شود، و یا ممکن است در اثر دیدن تصویرهای خنده دار و کمیک بوده و از چشم هایمان شروع شود.
دانستن این نکته می تواند جالب باشد که پیدایش خنده بیش از به وجود آمدن زیان و عمیقاً با پیدایش ما ارتباط دارد.

لبخند زدن و خندیدن، نشانه داشتن شخصیتی دست و دلباز، اجتماعی و خوش قلب است. گرچه ما معمولاً خندیدن زیاد را با سبکسری یکی می دانیم ولی بایستی بدانیم که تغییراتی فراسوی سبکسری در جسم و بدن انسان به واسطه خندیدن و لبخند زدن به وجود می آید که تظاهرات عینی آن شادمانی است که در این حالت تمام جسم تنظیم می شود و ذهن شفاف تر می گردد.

خنده درمان موثر و قدرتمندی برای غلبه بر پیری و حفظ زیبائی و شادابی است. در خندیدن تنها یک عضله اصلی به کار گرفته می شود؛ در صورتی که برای بروز حالتی چون خشم و اندوه و اخم تعداد زیادی از عضلات باید درهم کشیده شوند. لبخند موجب می شود تا افراد سرزنده تر و شاداب تر به نظر برسند، زیرا افزایش جریان خون موجب قرمز شدن صورت شده و شادی خاصی بر ما مستولی می شود.
چشم ها خنده را دریافت می کنند و اگر شدت خده زیاد باشد، مجاری اشک فعال می شوند. تحقیقات بیانگر این است که اشک چه در اثر شادی و چه ناراحتی، علایم فشار و استرس را کاهش می دهد.

به طور طبیعی دهان ما با باز شدن، اجازه خروج صداهای موزون (ها، ها) را از هوا می دهد و طبق بررسی هائی که بر روی بزاق بیمارانی که بعد از مشاهده یک کلیپ خنده دار انجام داده اند مشخص گردید که سطح عوامل مقابله کننده با بیماری ها به نام ایمونوگلوبین ها افزایش می یابد و تحقیقات دیگر نشان می دهد که ممکن است عملکرد ایمنی و دفاعی بدن را افزایش دهد.

در اثر خنده، دیافراگم، عضله قوی ای که در زیر شش ها قرار دارد، بالا و پائین می رود و شش ها را پر از هوا می کند و سپس این هوا را از آنها خارج کرده و به سمت سیستم صوتی جهت تولید صدا می فرستد. در این تبادلات خون مملو از اکسیژن شده و قلب، خون تمیزتری را دریافت می کند و شاداب تر می شود.
هنگامی که هورمون های ناشی از فشارهای روانی به طور دائم به مقدار زیاد ترشح می شوند، سیستم دفاعی بدن قادر به انجام وظیفه خود به طور کامل نخواهد بود و به همین دلیل راه را برای درد و ایجاد زمینه برای انواع عفونت ها فراهم می آورد. اما خنده و شادی می تواند سلاح موثری برای حمله به این سیکل ناسالم ترس و فشار روانی باشد.
از این رو است که افراد مثبت نگر و خوش بین کمتر به اختلالات ناشی از فشار روانی مبتلا می شوند. به یاد داشته باشید که افراد می تواند بیماری های خود را راحت و بدون هیچ هزینه ای با خنده درمان کنند. نورمن کازنیر توانست بیماری خود را که پزشکان معتقد بودند لاعلاج است با دیدن فیلم های خنده دار مداوا کند، و همین مسئله باعث شد وی از این شیوه به عنوان یک روش درمانی استفاده کند. خنده می تواند تغییرات فیزیولوژیکی گسترده ای چون بهبود عملکرد هضم، تنظیم سیستم های داخلی و بهبود جریان خون در بدن را ایجاد کند.
خنده می تواند وسیله ای قدرتمند برای شفای بیماران و واکنشی قوی علیه بیماری ها باشد.اغلب اتفاقات و حوادث پریشان کننده زندگی را می توان با روحیه بذله گوئی به اموری قابل تحمل تبدیل کرد. این روحیه که فرد بتواند هنگام خشم، عصبانیت یا هر موقعیت عاطفی و رنج آور دیگر، لحظه ای توقف کند و با خود شوخی کند یا به خود، رفتار و نگرش های خود بخندد یک مهارت است مهارتی که باید آموخته شود.
شوخ طبعی و خوش روئی را می توان ساده ترین راه آفرینش شادی دانست. شوخی، روح را شاد می کند و با آفرینش لبخند، انسان و محیط را شادابی و خرمی می بخشد. خنده، حتی لبخند و حتی خیال خنده شگفتی مطبوعی به روح انسان می بخشد که غالباً با آرامش اعصاب و سبکی ذهن همراه است.

خندیدن نوعی آنتی بیوتیک طبیعی است که همه انسانها با استفاده از آن، می توانند بسیاری از دردهای خود را تخفیف دهند. خنده واکنشی است غیر ارادی که باعث انقباض هماهنگ پانزده ماهیچه صورت و سریع شدن تنفس و جریان خون و نتیجتاً افزایش ترشح آدرنالین در خون می شود که تاثیر نهایی آن ایجاد احساس لذت و شادابی در فرد است.
خنده ارزانترین داروی پیشگیری و مبارزه با بسیاری از بیماری ها است و باعث پائین آمدن ضربان قلب و کاسته شدن فشار خون می شود و از آنجا که شخص را وادار می کند که نفس عمیق بکشد، موجب می شود میزان اکسیژن بافت ها افزایش یابد، لذا خنده باعث طولانی شدن عمر می شود.
ترشح هورمون «ایمونوگلوبولین» در بدن با میزان خندیدن ما ارتباط مستقیم دارد. «ایمونوگلوبولین» به مبارزه دستگاه ایمنی بدن با باکتری ها و میکروب ها کمک کرده و شخص را برای مقابله با بیماری ها آماده می کند.
در اثر خندیدن، نوعی ماده شیمیایی خاص سیستم عصبی به نام «آندروفین» تولید می شود که در شخص اعتماد به نفس و سرخوشی ایجاد می کند. پژوهش های دیگر بر روی خندیدن نشان می دهد که انسان ها به وسیله خنده، درد را بیشتر تحمل می کنند به این دلیل که خنده ترشح اندروفین ها را زیادتر می کند و اندروفین ها کشنده های طبیعی درد در بدن هستند.
در واقع «آندروفین» ماده ای مشابه مرفین است که در بدن ساخته می شود، مقدار این ماده در خون، در اثر ورزش و فعالیت های نشاط آور، بالا می رود.
دانشمندان انگلیسی بعد از سال ها تحقیقات به این نتیجه رسیدند که یک دقیقه از ته دل خندیدن معادل ۴۵ دقیقه ورزش، انسان را سر حال می آورد.
بنابر آخرین تحقیقات علمی، خندیدن، باعث کاهش بروز انواع بیماری ها از جمله بیماری های قلبی می شود. از طرفی خنده با ایجاد تغییراتی در راه های تنفسی، باعث می شود هوای بیشتری در بینی ما جریان یافته و به سرد شدن مغز کمک کند و هر چه مغز خنک تر باشد، ما شادتر خواهیم بود.
کسانی که دچار حمله قلبی شده اند در روز با حداقل ۳۰ دقیقه خندیدن می توانند احتمال حمله قلبی دوم را تا حد قابل توجهی کاهش دهند.
همچنین کسانی که فشار خون دارند نیز با وجود روحیه شاد و خندیدن می توانند فشار خون خود را در حد مطلوب نگه دارند.
در حال حاضر این عقیده که قسمت اعظم بیماری ها بر اثر احساسات منفی و اضطراب ها به وجود آمده و پیشرفت می کند، توسط اکثر روانشناسان و روانپزشکان مورد قبول قرار گرفته است. استرس ها و اضطراب های روزانه در طول زمان چنان ناهماهنگی هایی در جسم ایجاد می کند که ممکن است به بحران روانی منتهی شود.
زمانی که هورمون های ناشی از فشار روانی به طور دائم به مقدار زیاد تولید شود، سیستم دفاعی بدن قادر به انجام وظیفه کامل نخواهد بود و همین راه را برای انواع عفونت ها و بیماری ها هموار کرده و اندام های داخلی بدن را تحت فشار شدیدی قرار خواهد داد.
خندیدن می تواند سلاح موثری برای مقابله با این فشارهای روانی و استرس های روزمره باشد.
امروز پهنه دانش بشر به اندازه ای وسعت گرفته است که رشته های خاص و متفاوت آن بی شمار شده است و حیطه آن را یک پسوند «اولوژی» از حیطه رشته های دیگر جدا می کند. مثلا بررسی روان شناختی و تنشناختی خنده با اسم «ژلاتولوژی» به مفهوم خنده شناسی معرفی می شود.
پژوهشگران موضوع خنده، یا ژلاتولوژیست ها، کوشیده اند که به ماهیت خنده پی ببرند و به این سوال پاسخی علمی بدهند که انسان چرا می خندد؟ آنها در پژوهش خود دریافته اند که مغز انسان چگونه یک جوک، لطیفه، یا شوخی را می گیرد و خنده چگونه می تواند واقعا به صورت بهترین داروها عمل کند. می دانیم که جای دریافت یک موضوع خنده آور، در قسمت قدامی یا جلویی قشر بیرونی و خاکستری رنگ مغز قرار دارد.
اکنون خنده شناسان در زمینه مبدا یا منشا خنده پژوهش می کنند. دو محقق آمریکایی به نام های متیو جرویس و دیوید اسلون ویلسون از دانشگاه بینگهمتون در نیویورک، چند ماه پیش در مقالهای اظهار داشتند که در پژوهش خود دریافته اند که منشا خنده در سیر تکاملی انسان به زمانی پیش از آنکه انسان از میمون ها جدا شود، بر می گردد.
خنده در میان اولین گروه های انسان نما، بین چهار تا دو میلیون سال پیش پیدا شد. البته خنده آنها به هاه هاه یا قهقهه انسان امروزی شباهتی نداشت، چون آنها هنوز دستگاه صوتیشان توانایی تلفظ این صداها را پیدا نکرده بود و بیشتر به واکنش صوتی در برابر قلقلک یا خنده گوریل ها و شامپانزه های امروزی شباهت داشت. یک مطالعه تازه حاکی از آن است که ریشه خندیدن احتمالا از یک موجود ما قبل تاریخ که جد مشترک انسان و میمون های امروزی بود نشات می گیرد. با تکامل تدریجی انسان، خنده به طور کلی معنای تازهای به خود گرفت.
در حدود دو میلیون سال پیش در اجداد انسان این توانایی پدید آمد که بتوانندحالت های مختلف بیانی در چهره خود را کنترل کنند و به این ترتیب هم بی اختیار و هم با اراده خود بخندند. اما مدت ها گذشت تا انسان در مسیر تکامل به مراحلی بالاتر از شناخت و آگاهی کار برد زبان رسید و خنده با شوخی و مزاح ارتباط پیدا کرد. بنا بر این، اگر بتوانیم خنده را پدیدهای مستقل و جدا از بذله و شوخی و مزاح بگیریم، خنده چه ماهیتی دارد؟ جوابی که براساس پژوهش علمی به این سوال می توان داد، این است که خنده در روابط اجتماعی افراد از طریق گفت وگو کاربرد دارد. یکی از محققین به نام رابرت پروواین از دانشگاه مریلند در بالتیمور آمریکا، دریافته است که ما در هنگام گفت وگوهای عادی به نسبت بیشتر می خندیم تا با شنیدن جوک و لطیفه که گهگاه پیش می آید.
توانایی خنداندن دیگران غالبا با کسب موقعیت و قدرت ارتباط دارد، به این معنی که اگر بتوانید دیگری را بخندانید، او را به تسلط خود در آورده اید. رابرت پروواین گفته است که زن ها معمولا بیشتر از مردها می خندند، چون مردها هستند که بیشتر به گفتن چیزهای خنده انگیز تمایل دارند. برخی دیگر از محققین گفته اند که خنده مسری است، همان طور که خمیازه یک نفر دیگران را به خمیاره کشیدن وا می دارد. البته ژلاتو لوژیست ها یا خنده شناسان هنوز در این زمینه پژوهش علمی انجام نداده اند، اما شنیدنی است که مسری ترین مورد خنده در سال ۱۹۶۲ در تانزانیا اتفاق افتاد و آن هنگامی بود که یک دسته دختر دانش آموز به خنده ای طولانی در آمدند، خنده آنها به افراد دور و بر آنها سرایت کرد و خندهای که از اینجا شروع شده بود، ماه ها ادامه یافت.
دکترمادان کاتاریا، پزشک هندی که بنیانگذار باشگاه خنده و روزخنده در جهان است نخستین بار در سال ۱۹۵۵ پس از خواندن کتاب «کالبدشکافی یک بیماری» نوشته کارمن کازینس روزنامه نگارآمریکایی که به تاثیر خنده در درمان یک بیماری صعب العلاج اشاره داشت، تصمیم به راه اندازی باشگاه خنده کرد. وی که در آن زمان سردبیر نشریه «مای داکتر» بود، سرانجام همراه چهار نفر دیگر در پارک عمومی شهر بمبئی نخستین جمع خنده درمانی را تشکیل داد و شروع به خندیدن کرد. شیوه او در ابتدا مورد تمسخر قرار گرفت اما پس از مدتی طرفداران زیادی پیدا کرد. ورود به باشگاهی که کاتاریا پیشنهاد آن را داده بود برای همه آزاد بود و هر کسی می توانست اول صبح نزدیک ۲۰دقیقه تمرین خنده کند. در ابتدا برای خندیدن یک نفر لطیفه یا داستان های خنده دار تعریف می کرد اما پس از مدتی با حذف لطیفه گویی، خندیدن بدون محرک تمرین شد. امروزه در باشگاه های خنده درمانی، افراد با پیوستن به گروه های بزرگ بی دلیل شروع به خندیدن می کنند. پیشروان این گرو ه ها معتقدند خنده مسری است و اعضا ضمن برقرار کردن ارتباط چشمی یکدیگر را به نوعی وادار به خندیدن می کنند.
بعد ها لارنس که جلسات خنده درمانی را در تورنتو برگزار می کرد علاوه بر خندیدن دست زدن را هم به منظور کمک به گردش خون در بدن به مراسم خنده درمانی افزود. به طور کلی مراسم خندیدن شامل انواع خنده هایی است که حتما خواندن نام آنها خنده ای هم بر لبان شما خواهد نشاند. از جمله در ابتدا اعضا به صورت هماهنگ هاها هوهو را با صدای بلند تکرار می کنند. سپس خنده از ته قلب، خنده سلام و احوالپرسی، خنده یک متری، خنده شیرقهوه، خنده شیر، خنده تدریجی و... را که از انواع مختلف خنده هستند تمرین می کنند.
امروزه استرس یکی از عوامل مشترک در اغلب بیماری هاست و از بی خوابی و افسردگی گرفته تا آسم، بیماری های قلبی و حتی سرطان همگی تابعی از استرس و اضطراب به شمار می آیند. پژوهش های علمی زیادی نیز نشان می دهد که خندیدن ضمن کاهش هورمون های استرس در بدن به تقویت دستگاه ایمنی کمک می کند. منتقدان این روش بررسی های مختلفی در مورد خنده به اصطلاح مصنوعی و مقایسه آن با خنده طبیعی انجام دادند همچنین تحقیقات مختلفی در زمینه کیفیت خنده صورت گرفته است که همگی آنها نشان می دهد چه به صورت خودجوش بخندید و چه خودتان را به زور وادار به خنده کنید بدن مواد شیمیایی یکسانی تولید می کند. دانشمندان معتقدند کودکان روزانه حداقل چهارصد بار می خندند اما در سنین بالاتر افراد گاهی به سختی یکبار در طول روز می خندند.