کتاب آخرین نفس

فصل اول

 مقدمه

وبستر بسیار مجذوب مرگ بود
و جمجمه زیر پوست را دید؛
و آن موجودات بی نفس زیر خاک را
تکیه زده به پشت با خنده ای بدون لب

تی. اس. الیوت. نجوای ابدیت(۱۳)

تصاویر سی اتی اسکن را به سرعت از نظر گذراندم، تشخیصش راحت و واضح بود. ریه با تومورهای بی شمار مات و تیره شده بود، ستون فقرات تغییر شکل داده و کج شده و یک تکه کبد کاملاً از بین رفته بود. سرطان، به شکلی وسیع گسترش یافته بود. من یک رزیدنت جراح مغز و اعصاب بودم که سال آخر دوره رزیدنتی ام را می گذراندم. در شش سال گذشته بارها و بارها علائم چنین اسکن هایی را معاینه کرده بودم. برای این که ببینم برای کمک به بیمار کاری از دستم ساخته است یا نه. اما این اسکن با اسکن های دیگر فرق دارد: این اسکن خود من بود.
روپوش رادیولوژی به تن نداشتم و لباس جراحی و روپوش سفید پزشکی ام را هم نپوشیده بودم. یکدست لباس آبی مخصوص بیمارها تنم بود. درحالی که به سه پایه سرم وصل بودم، پشت کامپیوتر پرستارهای بیمارستان نشسته بودم و اسکن های خودم را می دیدم. همسرم لوسی(۱۴)؛ یک پزشک امراض داخلی؛ کنارم بود. یک بار دیگر آن تصاویر را از نظر گذراندم. دریچه ریه، دریچه استخوان، دریچه کبد، از ابتدا تا انتهای توضیحات مربوطه را، سپس از چپ به راست، بعد از جلو به عقب، درست همان طور که آموزش دیده بودم، انگار دنبال چیزی می گشتم تا تشخیصم را عوض کند.
من و لوسی روی یک تخت بیمارستان کنار هم دراز کشیده بودیم.
لوسی مات و مبهوت؛ انگار که از روی یک نوشته می خواند؛ خیلی سریع گفت: فکر می کنی ممکنه چیز دیگه ای باشه؟
گفتم: نه.
مثل دو عاشق سفت همدیگر را بغل کرده بودیم. در یک سال گذشته هر دو مشکوک بودیم، اما نمی خواستیم باور کنیم، و اصلاً دوست نداشتیم از سرطان در حال رشد درون من حرف بزنیم.
حدوداً شش ماه قبل بود که کاهش وزن و درد شدید کمرم شروع شد. وقتی صبح ها لباس می پوشیدم، کمربندم گشاد و گشادتر می شد. به دکتر مخصوص خودم، یک هم کلاسی قدیمی از استنفورد مراجعه کردم. خواهرش؛ یک انترن جراح مغز و اعصاب بود که پس از یک عفونت بدخیم به شکلی ناگهانی و تلخ از دنیا رفت. دکترم نگاهی مادرانه به بیماری من داشت. با این وجود وقتی وارد مطبش شدم یک پزشک دیگر در اتاقش دیدم؛ هم دوره ایم در مرخصی زایمان به سر می برد.
ملبس به یک دست لباس آبی بلند مخصوص بیماران و دراز کشیده روی یک میز سرد علائم بیماری ام را برای دکتر توضیح دادم. گفتم: البته، اگر این موضوع یک پرسش تخصصی آزمون دانشگاه بود ــ یک مرد سی وپنج ساله با کاهش وزن غیرقابل توضیح و هجوم ناگهانی درد پشت ــ پاسخ آشکار من سرطان بود. اما شاید همه این ها به خاطر کار کردن سخت و زیاد من باشه. نمی دونم. دوست دارم ام.آر.ای(۱۵) بگیرم تا مطمئن شم.
او گفت: "فکر می کنم اول باید عکس رادیولوژی بگیریم."ام.آر.آی برای درد کمر گران بود و یک کار غیرالزامی. به خصوص در دوره ای که همه بر کاهش هزینه های ملی تاکید داشتند. درعین حال ارزش یک اسکن به چیزی بستگی دارد که دنبالش هستید. در بیشتر مواقع رادیولوژی برای تشخیص سرطان بی فایده است. و در بسیاری موارد تجویز ام.آر.ای در مرحله اولیه بیماری از نظر پزشکان نوعی ارتداد به حساب می آید. او ادامه داد: رادیولوژی خیلی حساس نیست، ولی برای شروع خوبه.
چطوره یک عکس کامل از ستون فقرات گرفته بشه، شاید یک تشخیص واقع گرایانه تر این باشه که مهره های گردن ستون فقراتم به جلو متمایل شده.
از عکس العمل او در آینه دیواری متوجه شدم که در حال بررسی آن در کامپیوتر است.
ادامه دادم: پنج درصد کمر درد های دائمی در جوان ها به خاطر علائم شکستگی و ترک در ستون فقراته.
ــ بسیار خوب. دستورش را می دم.
گفتم: ممنونم.
چرا در لباس یک بیمار با اقتدار یک متخصص و جراح حرف می زدم؟ حقیقت این بود که خیلی بیشتر از او درباره درد کمر می دانستم. به عنوان یک متخصص مغز و اعصاب نیمی از آموزش هایم مربوط به اختلالات ستون فقرات بود. شاید واقعاً مشکل در یکی از مهره های ستون فقراتم بود. این موضوع تاثیری معنادار و مشخص بر درصدی از جوان ها داشت و سرطان ستون فقرات در سی و چند سالگی عجیب وغریب بود. احتمال این موضوع نمی توانست بیشتر از یک در ده هزارم باشد. حتی اگر صد مرتبه بیشتر از این ها هم رایج بود، احتمال آن بسیار کمتر از ترک یا شکستگی مهره های ستون فقرات بود. شاید فقط موضوع را زیادی بزرگ کرده بودم.
عکس های رادیولوژی خوب و بدون نقص بودند. علائم بیماری ام را به شکلی جدی بررسی و پیگیری کردیم و قرار ملاقات های بعدی را هم گذاشتیم و من سر کارم برگشتم تا آخرین فعالیت آن روزم را تمام کنم. از شدت کاهش وزنم کاسته و درد پشتم هم قابل تحمل شد. البته مسکن ایبوپروفین هم تاثیر زیادی در سرپا نگه داشتنم در طول روز داشت. عجیب نبود که در روزهای بعد می توانستم روزی چهارده ساعت سرپا باشم و کار کنم. سفرم از یک دانشجوی پزشکی تا استادی رشته مغز و اعصاب در دانشگاه تقریباً به انتهای راهش رسیده بود. پس از ده سال آموزش سخت و دائمی، مصمم بودم پانزده ماه آخر را هم دوام بیاورم و دوره رزیدنتی ام را به پایان برسانم. بین پزشکان و استادان برجسته رشته ام احترام زیادی کسب کرده و جوایز ملی مهمی را به خودم اختصاص داده بودم و از چند دانشگاه بزرگ پیشنهاد استادی داشتم. مدیر برنامه هایم در استنفورد اخیراً مرا فرا خوانده و گفته بود: "پل، فکر می کنم هر شغلی درخواست کنی نفر اول کسب آن هستی. جهت اطلاع بگم که حتی در استنفورد هم دنبال فردی مثل تو در سمت استاد دانشگاه هستیم. البته قول نمی دم، اما این موضوع را هم مدنظر داشته باش."
در سی وشش سالگی، به قله کوه رسیده بودم. می توانستم سرزمین موعود را ببینم. از اردن تا کرانه های باختری فلسطین و سواحل مدیترانه. یک قایق شیک و تفریحی را بر روی سطح لاجوردی دریا می دیدم که میزبان من و لوسی و بچه های فرضی ام در تعطیلات آخر هفته بود. می دیدم که با سبک شدن برنامه کاری ام از درد پشتم هم کاسته شده و زندگی ام آرام تر و تحت کنترل بود.
سپس، چند هفته بعد درد سینه هم به سایر دردهایم افزوده شد. آیا سر کار به چیزی برخورد کرده بودم؟ به طریقی یکی از دنده هایم را شکسته بودم؟ بعضی شب ها عرق ریزان بین ملافه های خیس از عرق بیدار می شدم. دوباره کاهش وزنم شروع شد و این بار خیلی سریع از ۷۹ به ۶۵ کیلوگرم رسیدم. با سرفه های دائمی. تردید کوچکی در وجودم باقی مانده بود. بعد از ظهر یک روز شنبه من و لوسی در پارک دولورز(۱۶) سان فرانسیسکو دراز کشیده بودیم و منتظر خواهر لوسی بودیم. او نگاهی به صفحه تلفنم انداخت که نتایج یک تحقیقات پزشکی را نشان می داد: نتیجه تناوب بروز سرطان در یک فرد سی تا چهل ساله.
او گفت: چی؟ فکر نمی کردم واقعاً نگران این موضوع باشی.
جواب ندادم. نمی دانستم چی بگویم.
پرسید: می خوای در مورد این موضوع با من حرف بزنی یا نه؟
عصبانی بود، چون خودش هم نگران بود. عصبانی بود چون چیزی نمی گفتم. عصبانی بود چون این زندگی ای نبود که قولش را داده بودم.
پرسید: می تونی بگی چرا به من اعتماد نداری؟
گوشی ام را خاموش کردم و گفتم: بیا بریم و بستنی بخوریم.
برنامه ریزی کرده بودیم تا هفته بعد برای تعطیلات به نیویورک برویم و از چند دوست قدیمی دانشگاهی دیدن کنیم. شاید یک خواب خوب شبانه و چند نوشیدنی موجب گرم تر شدن رابطه ما و کاسته شدن فشار ازدواج مان می شد.
اما لوسی برنامه دیگری داشت. او چند روز قبل از سفرمان اعلام کرد: "من با تو به نیویورک نمیام." قصد داشت برای یک هفته ترکم کند. به زمان احتیاج داشت تا شرایط ازدواج مان را بررسی کند. لحنش آرام بود. چیزی که مرا گیج تر از قبل کرد.
گفتم: چی؟ این کار را نکن.
او گفت: خیلی دوستت دارم. و به همین دلیل احساس سردرگمی می کنم. درعین حال نگرانم که چیزای مشترکی از رابطه مون نمی خوایم. حس می کنم که نصف و نیمه به هم پیوند خوردیم و با هم هستیم. نمی خوام همین طوری و اتفاقی در جریان نگرانی های تو قرار بگیرم. وقتی می خوام در مورد احساساتت حرف بزنم، اهمیت نمیدی و احساساتت را از من مخفی می کنی. مجبورم یه کار متفاوت بکنم.
گفتم: همه چیز درست می شه. همه اش به خاطر دوره رزیدنتی هست.
آیا اوضاع این قدر بد بود؟ دوره های آموزشی مغز و اعصاب به همراه همه آن آموزش های شدید و طاقت فرسای تخصصی پزشکی، قطعاً تاثیر زیادی بر رابطه زناشویی ما گذاشته بود. شب های زیادی بود که دیروقت به خانه برمی گشتم. بعد از این که لوسی به رختخواب رفته بود. و من خسته وکوفته روی زمین اتاق نشیمن ولو می شدم و صبح های زیادی وقتی به سرکار می رفتم، هنوز هوا تاریک و لوسی خواب بود. اما حرفه و شرایط شغلی ما به اوج خودش رسیده و بیشتر دانشگاه ها هردومان را برای استادی می خواستند. من به عنوان استاد جراحی مغز و اعصاب و لوسی به عنوان پزشک داخلی. ما دشوارترین مراحل سفرمان را پشت سر گذاشته بودیم. و مگر بارها و بارها در این مورد باهم حرف نزده بودیم؟ آیا متوجه نبود که این بدترین زمان ممکن برای بزرگ کردن مشکلات بود؟ نمی دید که فقط یک سال از رزیدنتی ام مانده و من عاشق او هستم و چیزی تا دستیابی به آرزوها و زندگی مورد علاقه مان باقی نمانده؟
او گفت: اگر فقط موضوع رزیدنتی در میان بود دوام می آوردم. راه زیادی را پشت سر گذاشتیم. اما اگر همه این ها فقط به خاطر رزیدنتی نباشه چی؟ واقعاً فکر می کنی وقتی مدرک تخصصی جراحی مغز و اعصابت را بگیری همه چی بهتر می شه؟
پیشنهاد دادم سفر را فراموش کند. خواستم کمی به دلش راه بیایم. پذیرفتم نزد آن روانشناسی بروم که لوسی در چند ماه گذشته پیشنهاد داده بود. با این وجود اصرار داشت به زمان نیاز دارد. زمان برای فکر کردن در تنهایی. آن لحظه یک دفعه تیر گی و سراسیمگی از بین رفت و فقط یک لبه تیز و برنده روبرویم ظاهر شد. گفتم؛ بسیار خب. اگر واقعاً تصمیم گرفته ترکم کند، فرض می کنم که رابطه ما تمام شده. اگر معلوم شد سرطان دارم، به او نمی گویم و او آزاد است هر طور می خواهد زندگی کند و هر انتخابی دوست دارد انجام دهد.
قبل از رفتن به نیویورک، در چند جلسه پزشکی در مورد پیشگیری سرطان در جوانان شرکت کردم. (سرطان بیضه؟ نه. سرطان پوست؟ نه. سرطان خون؟ نه.) تعداد جراحی های مغز و اعصاب مثل همیشه زیاد بود. پنجشنبه شب به جمعه صبح گرایید و متوجه شدم سی وشش ساعت متوالی در اتاق عمل و به شکلی عمیق غرق در جراحی های پیچیده بیمارانم بوده ام. مواردی مثل ورم شدید رگ ها، دور زدن های شریان های درون مغزی، مشکلات وریدی. وقتی یکی از همکاران وارد شد و اجازه داد تا برای چند دقیقه کمرم را به دیوار تکیه و به آن استراحت بدهم یک نفس راحت کشیدم و در سکوت خدا را شکر کردم. تنها فرصت گرفتن عکس از سینه ام زمانی بود که در حال ترک بیمارستان و رفتن به فرودگاه بودم. یا متوجه می شدم سرطان دارم و آن وقت برای آخرین بار بود که دوستانم را می دیدم، یا سرطان نداشتم و با خیال راحت به مسافرت می رفتم.
باعجله به خانه رفتم تا ساکم را بردارم. لوسی مرا به فرودگاه رساند و گفت که از چند روانشناس وقت گرفته.
از محل سوار شدن به هواپیما یک پیامک برایش فرستادم: کاش تو هم باهام بودی.
چند دقیقه بعد پاسخ داد: دوستت دارم. منتظرم تا برگردی.
در طول پرواز کمرم خشک شده بود و وقتی با زحمت خودم را به ایستگاه راه آهن مرکزی شهر رساندم تا ترن خانه دوستم را سوار شوم، از درد به خودم می پیچیدم. طی چند ماه گذشته، درد و تشنج متنوع تند و درنده ای را متحمل شده بودم. از دردهای بی اهمیت ساده تا دردهایی که حرف زدن را مشکل می کرد و دندان هایم را به هم می سایید. گاهی درد آنقدر شدید بود که فریادکشان روی زمین چروکیده می شدم و به خودم می پیچیدم. این درد طاقت فرساتر از دردهای بد بود. در سالن انتظار سالن قطار روی یک نیمکت چوبی دراز کشیدم. ماهیچه های کج ومعوج پشتم را حس کردم و نفس کشان دردی که ایبروفن از پسش برنیامده بود را تحت کنترل درآوردم. بعد ماهیچه هایی که از درد در حال تکه و پاره شدن بودند را به اسم صدا کردم: عضلات پشت، ماهیچه رومبوئید، لاتی سیموس، پیریفورمیس...
یک مامور ایمنی نزدیک شد و گفت: جناب، نمی تونید اینجا دراز بکشید.
درحالی که از درد نفس نفس می زدم گفتم: ببخشید... کمرم... به شدت.... گرفته.
ــ با این وجود نمی تونید اینجا دراز بکشید.
ببخشید. ولی دارم از سرطان می میرم.
این کلمات نوک زبانم بود ــ اما ممکن بود سرطان نداشته باشم. شاید این همان چیزی بود که مردم آن را کمردرد می نامند و یک عمر با آن زندگی می کنند. چیزهای زیادی درباره کمردرد می دانستم ــ همه جزئیات آناتومی کمر را می شناختم. همین طور فیزیولوژی و واژه های مختلفی که مردم برای توصیف انواع دردهای مختلف بکار می بردند. اما از آن دردسر درنمی آوردم. شاید درد این طوری بود. یا شاید نمی خواستم تصور کنم که این قدر نفرین شده و بدشانس باشم. شاید فقط دوست نداشتم کلمه سرطان را با صدای بلند بگویم و خودم را فریب می دادم.
به زحمت بلند شدم و دولادولا و لنگان به سمت سکوی قطار رفتم. وقتی به خانه دوستانم در کلد اسپرینگ(۱۷) در فاصله هشتاد کیلومتری شمال منهتن(۱۸) و رودخانه هادسن(۱۹) رسیدم، حوالی غروب بود. با ده دوازده تن از دوستان قدیمی سلام و احوال پرسی کردم و آن ها در میان صدای دورگه جوانان و هلهله شاد بچه هایشان به من خوشامد گفتند. بعد از سلام و احوال پرسی و بغل کردن ها یک نوع سردی تیره و طوفانی حکم فرما شد.
ــ لوسی نیومده؟
گفتم: در دقایق آخر براش یک کار ناگهانی و مهم پیش آمد.
ــ چه بدشانسی بزرگی.
ــ واقعاً. اشکالی نداره ساکم را زمین بزارم و یه کم استراحت کنم؟
امیدوار بودم که دور بودن چند روزه ام از اتاق جراحی همراه با خواب و استراحت کافی و تمدید اعصاب و چشیدن مجدد طعم یک زندگی معمولی، علائم خستگی و درد کمرم را از بین ببرد و به حالت عادی برگردم. اما پس از سپری شدن یکی دو روز، معلوم شد که هیچ بهبودی در کار نیست.
صبح ها تا دیروقت می خوابیدم و صبحانه نمی خوردم و سر میز نهار به دیس های متنوع غذا زل می زدم و به خاطر این که نمی توانستم به آن ها لب بزنم عصبانی می شدم. وقت صرف شام آنقدر خسته بودم که باید دوباره به رختخواب برمی گشتم. گاهی برای بچه ها کتاب می خواندم. بیشتر اوقات بچه ها دوروبر من می پلکیدند و سروصدا کنان بازی می کردند. (بچه ها، عمو پل باید استراحت کنه. چرا نمی رید یک جای دیگر بازی کنید؟) به خاطر دارم پانزده سال قبل به عنوان مشاور یک اردوگاه تابستانی لب یک دریاچه در شمال کالیفرنیا نشسته بودم. آن روز، روز استراحتم بود. یک کتاب به اسم "مرگ و فلسفه" مطالعه می کردم و یک مشت بچه سرخوش از من به عنوان یک مانع برای بازی برافراشتن پرچم گروهشان استفاده می کردند. معمولاً از یادآوری آن لحظه های ناسازگار می خندیدم. یک جوان بیست ساله وسط درختان سرسبز، دریاچه، کوهستان، پرنده های باشکوه آوازخوان، ترکیب شده با گروهی از بچه های چهارساله شاد و جیغ کشان سرش را درون یک کتاب کوچک جلد سیاه درباره مرگ فروبرده بود. حالا در این لحظه حس مشابهی داشتم و به جای دریاچه تاهو(۲۰) کنار رودخانه هادسون بودم. و بچه ها هم غریبه نبودند و فرزندان دوستانم بودند. و به جای این که یک کتاب درباره مرگ مرا از حیات و جنب وجوش اطرافم جدا کند، توسط جسم رو به مرگ خودم از آن ها جدا بودم.
شب سوم با میزبانم مایک(۲۱) حرف زدم. به او گفتم که می خواهم سفرم را کوتاه کنم و روز بعد به خانه ام برگردم.
گفت: به نظر خوب نیستی. همه چی روبراهه؟
گفتم: برو یک نوشیدنی بیار و بنشین.
جلو شومینه نشستیم و گفتم: مایک، فکر می کنم سرطان دارم. و نه از آن سرطان های خوب.
نخستین بار بود که این موضوع را با صدای بلند بر زبان می آوردم.
گفت: بسیار خب. قراره این حرفت را به عنوان یک شوخی استادانه تلقی کنم؟
ــ نه.
کمی مکث کرد و بعد گفت: نمی دونم که باید دقیقاً چی بپرسم.
ــ خب، فکر می کنم باید قبل از هر چیز بگم که هنوز واقعاً نمی دونم سرطان دارم یا نه. تقریباً مطمئنم. علائم زیادی اشاره به این موضوع داره. فردا به خانه برمی گردم تا این موضوع را بیشتر بررسی کنم. امیدوارم اشتباه کنم.
مایک تعارف کرد که وسایلم را با پست برایم بفرستد تا چیز سنگینی برای حمل نداشته باشم. صبح روز بعد مرا به فرودگاه رساند و شش ساعت بعد در فرودگاه سان فرانسیسکو بودم. به محض این که از فرودگاه بیرون آمدم گوشی ام زنگ خورد. پزشک مراقبت های اولیه ام بود که می خواست مرا در جریان نتیجه عکس رادیولوژی سینه ام قرار بدهد. ریه ام به جای شفاف بودن تار بود. انگار که دیافراگم دوربین بیش ازحد بازمانده باشد. دکتر گفت مطمئن نیست که آن عکس چه معنایی دارد.
احتمالاً معنی اش را نمی فهمید.
اما خودم می فهمیدم.
لوسی جلو در خروجی فرودگاه سوارم کرد. منتظر ماندم به خانه برسیم و بعد به او بگویم. روی مبل که نشستیم موضوع را با او در میان گذاشتم، او نیز فوراً به وخامت شرایطم پی برد.
نجواکنان گفتم: بهت احتیاج دارم.
او گفت: هرگز ترکت نمی کنم.
به یکی از دوستان نزدیک، یک متخصص مغز و اعصاب زنگ زدیم و از او خواستیم پرونده ام را بررسی کند.
یک دستبند پلاستیکی مخصوص بیماران دریافت کردم. لباس بلند آبی آسمانی بیمارستان را پوشیدم و از کنار پرستارهایی که به اسم می شناختم عبور کردم و به اتاق معاینه رفتم. اتاقی که در چند سال گذشته در آن صدها بیمار را معاینه کرده بودم. در آن اتاق کنار بیماران دیگر نشستم و تشخیص نهایی بیماری ام و عملیات پیچیده مداوایم توضیح داده شد. در همین اتاق بود که به بیماران معالجه شده از بیماری های مختلف تبریک می گفتم و شاهد شادی و بازگشت دوباره آن ها به زندگی بودم. در همین اتاق بود که مرگ بیماران را به خانواده متوفی اعلام می کردم. روی آن صندلی ها می نشستم و دستانم را در روشویی گوشه اتاق می شستم. دستورالعمل های لازم را روی تخته سفید می نوشتم و تقویم روز را ورق ورق می زدم. حتی برای لحظاتی از فرط خستگی روی تخت معاینه آنجا دراز می کشیدم و استراحت می کردم. حالا بیدار و کاملاً هوشیار روی آن تخت افتاده بودم.
یک پرستار جوان؛ یکی از آن هایی که تا آن روز ندیده بودمش؛ سرش را از لای در به درون اتاق آورد و گفت:
ــ الان دکتر می یاد.
و با این حرف، آینده ای که تصورش را می کردم، آینده ای که در حال تحقق بود، اوج تلاش ده ها ساله ام، در حال گریز و محو شدن بود.

فصل دوم: در سلامتی کامل شروع شد

دست خداوند بر فرازم آمد و مرا از درون روح القدس بیرون کشید و به سرزمین خداوند حمل کرد و میان دره ای پر از استخوان نشاند و موجب شد تا نگاهی به اطراف بیندازم؛ و در آن دره وسیع، آدم های زیادی بودند؛ موجوداتی بسیار خشک و من مشاهده کردم.
و به من گفت، ای فرزند آدم آیا این استخوان ها می توانند احیا شوند.

ایزکیل ۳ تا ۳۷:۱
ترجمه شاه جیمز(۲۲)

یقین داشتم که هرگز نمی خواهم دکتر بشوم. بالای خانه مان روی یک سطح صاف بیابان؛ زیر آفتاب دراز کشیده بودم و استراحت می کردم. عمویم؛ که مثل خیلی از خویشاوندانم پزشک بود؛ همان روز از من پرسیده بود برنامه آینده ام چیست. حالا که کالج را تمام کرده بودم، این سوال خیلی مهمی بود. اگر مجبور می شدم جواب بدهم، تصور می کنم پاسخم این بود که می خواهم یک نویسنده بشوم. اما راستش در آن زمان، فکر هرگونه شغل و حرفه بی معنا بود. تا چند هفته دیگر آن شهر کوچک در ایالت آریزونا را ترک می کردم و زیاد شبیه کسی نبودم که آمادگی بالا رفتن از نردبان یک حرفه مشخص را داشته باشد. شبیه یک الکترون وزوز کن نبودم که مترصد رها شدن از مسیر گردشش و پرتاب شدن به یک دنیای عجیب و درخشان است
من غرق در نور خورشید و خاطرات روی خاک دراز کشیده بودم. احساس می کردم که آن شهر پانزده هزارنفری؛ به فاصله شش صد مایلی تا دانشگاه شبانه روزی جدیدم در استنفورد؛ با همه وعده ووعیدهایش در حال آب رفتن بود.
پزشکی را فقط از کاستی ها و عیوبش می شناختم. به ویژه از غیبت پدری که جای خالی اش بیشتر از هر چیزی احساس می شد. کسی که قبل از طلوع آفتاب سرکار می رفت و در تاریکی به خانه می آمد و غذای مانده می خورد. ده سالم بود که بابا ما را از برنکس ویل(۲۳) نیویورک؛ یک منطقه شلوغ و پرجمعیت واقع در حومه شمال منهتن؛ به یک دره خشک در کینگمن(۲۴) آریزونا، احاطه شده توسط دو رشته کوه آورد. یک خانواده دارای سه پسر در سنین چهارده، ده و هشت. به مکانی که از دید دنیای بیرون به عنوان منطقه انتقال بنزین به نقاط دیگر شهرت داشت. عاملی که باعث کشانده شدن پدر به این منطقه شد، هوای آفتابی و هزینه پایین زندگی بود. وگرنه چگونه می توانست از پس هزینه بالای دانشگاه پسرانش که از مدت ها قبل در آرزوی فارغ التحصیلی شان می سوخت برآید؟ ضمناً نقل مکانش به آریزونا به خاطر باز کردن یک مطب تخصصی قلب در آن منطقه نیز بود. وقت گذاشتنش برای بیماران و اهمیت دادن به آن ها؛ خیلی زود از او یک عضو برجسته و محترم جامعه ساخت. وقتی دیروقت شب یا در تعطیلات آخر هفته او را می دیدم، ترکیبی از نوعی عطوفت مطبوع و یک نوع دیکتاتوری تلخ و تند داشت. همراه با در آغوش کشیدن ها و بوسه ها و اظهارات رسمی و سفت وسختش که: "نفر اول شدن خیلی آسونه. فقط باید نفر اول را پیدا کنید و نمره تون بالاتر از او بشه." او در ذهن خودش به این نتیجه رسیده بود که پدر بودن می تواند خلاصه، کوتاه، متمرکز (اما صمیمی) و همراه باقدرت و اقتدار باشد... درست مثل پدرهای دیگر. تنها چیزی که می دانستم این بود که؛ اگر بهای پزشک بودن این است، بهای خیلی زیاد است.
از محل دراز کشیدنم در بیابان، می توانستم خانه مان را ببینم. درست آن سوی مرز شهر و در زمینه کوهستان سربت(۲۵) و در میان سنگ های سرخ صحرا و خال خال شده توسط درختان کهور، بته های خار و کاکتوس. در آنجا شیطان گردوخاک به یک باره چرخش کنان از هیچ برمی خاست و جلو دید را محو و تیره می کرد و بعد فرومی نشست. پهنه آسمان روبرویمان را می پوشاند و سپس در فاصله دور فرومی ریخت. دو سگمان، ماکس(۲۶) و نیپ(۲۷) هرگز از گشت وگذار در فضای وسیع و آزاد آنجا خسته نمی شدند. هر روز به گردش می رفتند و با گنج های تازه صحرا برمی گشتند. چیزهایی مثل پای گوزن، باقی مانده یک خرگوش نیمه خورده شده برای وعده غذایی بعد، اسکلت جمجمه یک اسب، استخوان آرواره یک گرگ صحرایی.
من و دوستانم هم عاشق این آزادی بودیم و بعد از ظهرهایمان صرف اکتشافات، گردش، یافتن استخوان و نهرهای نادر صحرایی می شد. سال ها زندگی در یک بیشه نورانی حومه شمال شرق کشور و در یک خیابان اصلی پر از درخت با یک مغازه شیرینی فروشی باعث شده بود تا آن صحرای بادخیز و وحشی را غریبه و تطمیع کننده بیابم. در نخستین اکتشاف انفرادی ام در سن ده سالگی، یک شبکه آبیاری قدیمی کشف کردم. با سرانگشتان لبه درپوش شبکه را گرفتم و بلندش کردم و زیر آن؛ درست در فاصله چند سانتی صورتم؛ سه شبکه تار براق سفید دیدم که درون هرکدام یک عنکبوت سیاه درشت براق با نقش یک ساعت شنی قرمز خونین بر پشت قدم رو می رفتند. نزدیک هر عنکبوت یک کیسه کمرنگ تپنده و نبض دار با تعداد بی شماری از عنکبوت تازه متولدشده بود. وحشت باعث شد تا شبکه را رها کنم و با صدای زیاد بیندازم و تلوتلوخوران عقب بروم. وحشتم به خاطر این گفته اهالی دهکده بود که هیچ چیزی کشنده تر و مرگ آورتر از نیش یک عنکبوت سیاه براق نیست. و آن قیافه غیرانسانی و رنگ سیاه براق و نقش قرمز خونین روی پشت شان حسابی مرا ترساند، طوری که تا سال ها کابوس می دیدم.
صحرا چیزهای وحشتناک زیادی برای ارائه داشت. عقرب های سمی بزرگ، عنکبوت زرد تیره، عقرب کژدم، عقرب بارک، هزارپا، مار نقش الماسی، مار زنگی، مار زنگی سبز. به تدریج با این حیوانات خو گرفتیم و حتی زندگی کردن در کنار این مخلوقات را راحت می دانستیم. وقتی من و دوستانم یک لانه عنکبوت کشف می کردیم، برای بازی یک مورچه را نزدیک لانه می گذاشتیم و به تماشای به دام افتادن و تلاش بی فایده مورچه برای فرار از ارتعاشات تار و فرورفتنش به درون دهان سیاه حفره مانند عنکبوت می ایستادیم. شیفته آن لحظه مهلک حرکت انفجاری عنکبوت بودیم که از مخفیگاهش بیرون می آمد و آن مورچه بیچاره را با آرواره اش می بلعید. آن حیوانات و واقعیت های منطقه جای قوم وخویش روستایی و اسطوره های شهری ام را پر می کرد. شناختم از آن ها قدرت و صلابت خاصی به مخلوقات صحرایی بخشید. باعث شد تا سوسمار هیولا مانند جیلا را کمتر از یک گودزیلا ندانم. فقط پس از مدتی کوتاه اقامت در صحرا متوجه شدیم که برخی از ساکنین آن سرزمین، مثل خرگوش شاخ دار، به شکلی عمدی به وجود آمده بود تا مردمان شهری را سردرگم و اهالی محلی را سرگرم کند. یک بار یک ساعت تمام وقت گذاشتم تا تعدادی دانشجوی مهمان از برلین را متقاعد کنم که بله، آن خرگوش ها نوع به خصوصی از گرگ صحرایی هستند که درون کاکتوس ها زندگی می کنند و در زمان حمله می توانند از فاصله نه متری روی شکارشان بپرند. (درست مثل المانی های از همه جا بی خبر) با این وجود هنوز کسی دقیقاً نمی داند که واقعیت در کجای آن شن های چرخان و گرداب مانند قرار دارد. چون هر کدام از این موجودات صحرایی که به نظر غیرقابل تصور و دور از دسترس می آید، به یک باره واقعی و قابل لمس می شوند. برای نمونه: "همیشه کفشتان را از وجود عقرب کنترل کنید". این کار یک عمل ساده و معقول است.
در شانزده سالگی قرار بود هر روز برادر کوچک ترم جیوان(۲۸) را با ماشین به مدرسه برسانم. صبح یک روز مثل همیشه دیر کرده بودیم و جیوان در راهرو خانه بی صبرانه منتظرم بود و داد و فریاد می کرد که نمی خواهد به خاطر تاخیر من دوباره از مدرسه اخطار بگیرد. خواهش و تمنا کنان می گفت که عجله کنم. بنابراین به سرعت از پله ها پایین آمدم و از در باز جلو خانه به بیرون هل خوردم... و نزدیک بود روی یک مار زنگی دو متری پا بگذارم. روایتی بین مردم رایج بود که اگر در دهانه خانه تان یک مار زنگی را بکشید، زوج و فرزندانش برای انتقام می آیند و در آنجا یک لانه دائمی بنا می کنند. درست مثل مادر گرندل(۲۹) بنابراین من و جیوان قرعه کشی کردیم تا فرد خوش شانس یک بیل دست بگیرد و فرد بدشانس یک روبالشی بردارد و سپس با حرکاتی محتاط و جدی و درعین حال خنده دار موفق شدیم مار را درون روبالشی کنیم. بعد مثل قهرمانان پرتاب چکش المپیک روبالشی محتوی مار را درون صحرا پرت کردیم. با این فکر که بعد از ظهر برگردیم و روبالشی را برداریم تا مامان دعوایمان نکند.
از بین معماهای متعدد دوران کودکی ام، بزرگ ترین معما تصمیم پدر برای آوردن خانواده به شهر صحرایی کینگمن آریزونا نبود، بلکه چگونگی متقاعد کردن مامان برای این سفر و همراهی او بود. آن دو؛ به عنوان یک زن و شوهر جوان عاشق؛ از آن سر دنیا ــ یعنی از جنوب هند ــ به نیویورک آمده بودند. (بابا به عنوان یک مسیحی و مامان به عنوان یک هندو؛ با ازدواجی محکوم شده توسط هر دو خانواده. موضوعی که موجب یک شکاف قومی دو ساله شد. مادربزرگ مامان هرگز اسم من، یعنی "پل"، را به رسمیت نشناخت و به جای آن اصرار داشت سادهیر(۳۰) صدایم کند.) و مامان مجبور شد با وجود وحشت شدید و کشنده اش از مار به آریزونا بیاید. حتی کوچک ترین، بامزه ترین و بی آزارترین مارهای قرمز جیغ او را درمی آوردند. طوری که فوراً خودش را به نزدیک ترین ابزار بزرگ و تیز مثل شن کش، ساطور یا تبر مسلح می کرد و از خانه بیرون نمی آمد.
مارها منبع دائمی تشویش مامان بودند، بااین حال آینده بچه هایش بزرگ ترین چیزی بود که مامان از آن می ترسید. قبل از این که به آریزونا نقل مکان کنیم برادر بزرگ ترم سومن(۳۱) تقریباً دبیرستان ویژه نخبگان بخش وستچستر را تمام کرده بود. او کمی پس از نقل مکان ما به کینگمن موردپذیرش دانشگاه استنفورد قرار گرفت و خیلی زود از پیش ما رفت. به زودی یاد گرفتیم که کینگمن، وستچستر نیست. مامان پس از بررسی نظام آموزشی مدارس عمومی بخش موهاو(۳۲) حسابی ناراحت شد و به هم ریخت. اداره ممیزی مدارس امریکا به تازگی اعلام کرده بود که کینگمن دارای پایین ترین سطح تحصیلات در کل امریکاست. حدود سی درصد دانش آموزان دبیرستان های آن منطقه؛ قبل از اخذ دیپلم؛ تحصیل شان را نیمه کاره رها و ترک تحصیل می کردند. تعداد کمی از دانش آموزان به دانشگاه می رفتند و البته هیچ کدام از آن ها وارد دانشگاه هایی چون هاروارد نمی شدند که مدنظر و مورد تائید بابا بود. مامان با چند نفر از دوستان و آشنایان ثروتمندش در سواحل شرق امریکا تماس گرفت تا با آن ها مشورت کند. ضمناً با چند نفر از والدین همدرد ما نیز حرف زد. با تعدادی از والدین خوشحالی که دیگر قرار نبود فرزندان شان با بچه های همیشه گرسنه تحصیلات خانواده کالانیتی رقابت کنند.
آن شب مامان گریه کنان به رختخواب رفت. مامان می ترسید که نظام آموزشی ضعیف و بی خاصیت کینگمن مانع پیشرفت فرزندانش و پذیرش آن ها در دانشگاه های معتبر شود. او به عنوان یک زن هندی تحصیل کرده در رشته فیزیولوژی و با یک ازدواج بیست وسه ساله و شغل پرمشغله بزرگ کردن سه بچه در کشوری که کشور خودش نبود، خیلی فرصت مطالعه پیدا نکرده بود. اما تصمیم داشت مطمئن شود که بچه هایش هیچ محرومیتی از این بابت نکشند. او وادارم کرد تا در سن ده سالگی کتاب ۱۹۸۴ را بخوانم. این کتاب باعث شد از جنسیتم متنفر شوم، و بااین حال کم کم عاشق و شیفته ادبیات شدم.
کتاب ها و آثار نویسنده های زیادی را خواندم و یک فهرست کامل و اصولی از آن کتاب ها تهیه می کردم. کنت مونت کریستو، ادگار آلن پو، رابینسون کروزو، ایوانهو، نیکلای گوگول، آخرین موهیکان، دیکنز، تواین، آوستن، بیلی باد.... وقتی دوازده سالم شد خودم کتاب ها را انتخاب می کردم و سومن برادرم هم کتاب هایی که در دانشگاه خوانده بود را برایم می فرستاد. آثاری مثل: شهریار، دن کیشوت، نماینده، سر توماس مالوری، بئوولف، هنری تورئو، سارتر، کامو. برخی از آن ها تاثیر عمیقی بر من داشت. "دنیای قشنگ تازه" اثر آلدوس هاکسلی ساختار فلسفه اخلاقی مرا ساخت و موضوع مقاله ورودی من به دانشگاه شد. مقاله ای که در آن به بحث و گفتگو درباره "خوشبختی هدف زندگی نیست" پرداختم. هاملت هزار بار مرا از بحران های غیرمعمول نوجوانی و جوانی عبور داد. در دوره دبیرستان شعر "به معشوقه خجالتی" و اشعار عاشقانه دیگر من و دوستانم را از رویدادهای ناگوار و شاد مختلف عبور داد. در روزهایی که بیشتر شب ها از خانه جیم می شدیم و مثلاً زیر پنجره سرگروه تیم رقص مدرسه آواز "شکلات آمریکایی" را سر می دادیم. (پدر آن دختر کشیش محله بود و زیاد از عکس العملش نمی ترسیدیم.) وقتی یک نیمه شب، حین فرار، توسط آن کشیش دستگیر و به خانه برگردانده شدم، مامان واقعاً نگران شد و به بازجویی در مورد انواع و اقسام مواد مخدر مورداستفاده نوجوان ها پرداخت. هرگز مظنون نشد که تنها ماده نئشه کننده مورد مصرف من مقداری اشعار عاشقانه بود که هفته قبل از دست خودش گرفته بودم. کتاب تنها همدم و ذره بین نفیس من برای دیدن ابعاد و مناظر تازه جهان بود.
مامان؛ در راستای تلاش بی وقفه اش برای تحقق تحصیلات عالیه ما؛ بیشتر از یک صد و هفتاد کیلومتر را تا بزرگ ترین شهر شمالی یعنی لاس وگاس رانندگی می کرد تا ما بتوانیم در آزمون های مقدماتی استعدادیابی آموزشگاه ها، آزمون استعدادیابی دانشگاه ها و آزمون ورودی دانشگاه های امریکا شرکت کنیم. او به هیئت مدیره مدارس منطقه پیوست و معلم ها را تشویق کرد تا کلاس های تقویتی پیش دانشگاهی را به برنامه آموزشی دبیرستان ها بیفزایند. مامان یک پدیده بود. او تک وتنها درصدد تغییر نظام آموزشی مدارس کینگمن بود و این کار را هم انجام داد. ناگهان در دبیرستان ما این حس ایجاد شد که آن دو کوه تعیین کننده محدوده و مرز شهر؛ دیگر معرف افق فکری ما نبود. افق فکری ما وسعت یافته و مرزهای شهر را پشت سر گذاشته بود.
سال آخر دبیرستان دوست صمیمی ام لئو(۳۳) گفت: لعنتی، چه کار کنم؟ اگه قراره تو به دانشگاه هاروارد، یل(۳۴) یا استنفورد بری منم میام.
نمی دانم از پذیرش خودم در دانشگاه استنفورد بیشتر خوشحال شدم یا از پذیرش لئو در دانشگاه یل.
تابستان گذشت و ازآنجایی که کلاس های استنفورد یک ماه دیرتر از سایر دانشگاه ها شروع می شد همه دوستانم از من جدا و پراکنده شدند. بیشتر بعدازظهرها تک وتنها به صحرا می زدم و می خوابیدم و فکر می کردم. تا این که با یک دختر به اسم ابی گیل(۳۵) آشنا شدم که در تنها کافی شاپ کینگمن کار می کرد. صحرا یک راه میانبر از بین کوهستان به شهر داشت و کوه نوردی جالب تر از ماشین سواری بود. ابی گیل بیست و یکی دوساله بود و در دانشگاه اسکریپز(۳۶) درس می خواند. او نمی خواست وام تحصیلی بگیرد و به همین علت یک ترم مرخصی گرفته بود تا برای شهریه دانشگاهش پس انداز کند. من شیفته دنیاپرستی و این حس او بودم که فکر می کرد راز و رمز چیزهای که از دانشگاه فراگرفته بود را می داند. او دانشجوی رشته روانشناسی بود و اغلب بعد از تعطیل شدن کارش می دیدمش. ابی گیل یک دختر قوی و مرموز بود. می دانست یک دنیای جدید منتظر من است و تا چند هفته دیگر از شهر می روم. یک روز بعد از ظهر از خواب نیم روزم بیدار شدم به آسمان نگاه کردم و دیدم که کرکس ها بر فراز سرم در حال پروازند و مرا با جسد اشتباه گرفته اند. به ساعتم نگاه کردم و حدود سه بعد از ظهر بود. دیرم شده بود. شلوارم را تکاندم و دوان دوان به صحرا زدم تا به پیاده رو خیابان ها و اولین ساختمان های شهر رسیدم. یک ساختمان را دور زدم و ابی گیل را در حال جارو کردن محوطه جلو کافی شاپ دیدم.
او گفت: همین الان دستگاه قهوه اسپرسو را تمیز کردم. بنابراین امروز از لاته خنک خبری نیست.
محوطه جلو کافی شاپ جارو شد و به مغازه رفتیم. ابیجیل به سمت صندوق رفت و یک کتاب جلد کاغذی بیرون کشید و به طرف من گرفت و گفت: بگیر. باید این را بخونی. تو که دائماً در حال مطالعه کتاب های باکلاس بدردنخوری ــ این بار یکی از این کتاب های پیش پاافتاده را بخون.

آن کتاب یک رمان پانصدصفحه ای به اسم "شیطان" بود؛ روان درمانی و معالجه توسط دکتر کسلر(۳۷) نگون بخت، انجمن ارتقا علمی ژاپن (۳۸) و جرمی لیون(۳۹) ". کتاب را به خانه بردم و یک روزه خواندم. کتاب سطح بالایی نبود. ولی فکر می کردم بامزه باشد که نبود. به هرحال کتاب این گمان که ذهن همان عملکرد مغز است را مردود می شناخت. فکری که به ذهن من تحمیل و موجب بهت خوش باورانه درک من از جهان شده بود. البته این موضوع باید حقیقت باشد، وگرنه مغز ما چه کارایی دیگری می تواند داشته باشد؟ درعین حال ما دارای اراده آزاد هستیم و همزمان مجهز به ترکیبی از اندام های بیولوژیکی. و بر اساس قوانین فیزیکی مغز هم یک اندام است. ادبیات فراهم کننده یک بخش غنی از مفهوم انسان و مغز به عنوان موتور انجام این کار است. به نظر جادویی می رسد. آن شب در اتاقم دفترچه قرمز دروس استنفورد را باز کردم. دفترچه ای که بیش از ده بار آن را مرور کرده بودم. یک ماژیک برداشتم و علاوه بر کلاس های ادبیات علامت زده شده، دنبال کلاس های بیولوژی و اختلالات عصبی هم گشتم.
تا چند سال به هیچ شغلی فکر نمی کردم و فقط در حال گذراندن دوره های ادبیات انگلیسی و بیولوژی انسان بودم. بیشتر به دنبال درک موضوعات بودم تا اخذ مدرک و پیدا کردن کار. مشتاق درک این موضوع بودم که چه چیزی به زندگی انسان مفهوم می دهد؟ همچنان احساس می کردم که ادبیات فراهم کننده بهترین های زندگی برای ذهن است، درحالی که علم عصب شناسی ارائه دهنده برازنده ترین قوانین مغز بود. منظور یک مفهوم بی ثبات و از لحاظ روابط انسانی و ارزش های اخلاقی به ظاهر جدا نشدنی. "سرزمین تلف شده" تی اس الیوت(۴۰) با غرور به شرح رابطه پوچ و منزوی بین آدم ها و تقاضاهای نومیدانه روابط انسانی می پردازد. متوجه شدم که استعاره های الیوت به زبان مورد استفاده من هم رسوخ کرده. البته بقیه نویسنده ها نیز در زبان و ادبیاتم طنین انداز بودند. و ناباکوف(۴۱) به خاطر هوشیاری اش در توصیف چگونگی غرق شدن در رنج های شخصی مان و بی عاطفگی و بی تفاوتی نسبت به درد و رنج دیگران. و کنراد(۴۲) برای حس و لحن فوق العاده اش در توصیف ارتباط نامناسب بین آدم ها و تاثیر عمیق آن بر زندگی بشریت. ادبیات نه تنها به تجربیات ما جلا می دهد؛ بلکه به عقیده من مهیا کننده غنی ترین جنبه ها و زوایای اندیشه های معنوی آدم ها نیز هست. هجوم مختصر من به اصول اخلاقی قراردادی فلسفی تحلیلی بسیار خشک و نامنعطف و مغشوش و فاقد وزن زندگی واقعی آدم ها به نظر می رسید.
در دوران دانشگاه پژوهش های مطالعاتی ام بیشتر بر پیشرفت و تقویت روابط معنی دار انسانی استوار بود. اگر در زندگی به طور کامل چیزی را آزمایش نکرده باشیم، آیا یک زندگی نیمه کامل و ناتمام ارزش آزمایش کردن داشت؟ با نزدیک شدن به سال دوم دانشگاه برای دو شغل تقاضا دادم. یکی به عنوان کارآموز در یک مرکز بزرگ علمی و تحقیقاتی در آتلانتا و دیگری به عنوان اشپز یک اردوگاه مدرسه ابتدایی. یک اردوگاه در یک منطقه خصوصی در طبیعت بکر کنار دریاچه فالن لیف(۴۳) و در مجاورت جنگل ملی الدورادو(۴۴). دفترچه تبلیغات اردوگاه ساده و اغوا کننده بود و می گفت که در صورت انتخاب آن بهترین تابستان و تعطیلات زندگی ام را خواهم داشت. و من از پذیرفته شدن به آن اردوگاه غافلگیر و خرسند شدم. تازه فهمیده بودم که آن مدرسه ابتدایی فرهنگ خاص خودش را داشت و مشتاق بودم به آن اردوگاه بروم و ببینم که مفهوم طبیعی و بنیادین زندگی چیست. به زبان دیگر هم می توانستم به تحقیق در مورد مفهوم زندگی بپردازم و هم آن را تجربه کنم.
تا جایی که ممکن بود انتخاب اردوگاه را به تاخیر انداختم. سپس به دفتر مشاور بیولوژی ام رفتم تا تصمیمم را به او اعلام کنم. وقتی وارد شدم مثل مثل همیشه پشت میزش نشسته بود و در حال مطالعه کردن روزنامه بود. او یک مرد آرام و دوست داشتنی با پلک های سنگین و افتاده بود. اما به محض این که برنامه ام را گفتم به یک فرد کاملاً متفاوت تبدیل شد. پلک هایش بالا رفت و چشمانش کاملاً باز و صورتش سرخ شد و در میان بارانی از تف گفت: چی؟ وقتی به کلاس های بالاتر رفتی می خوای دانشمند شی یا......آشپز؟
احتمالاً در پایان آن ترم، در مسیر بادخیز و کوهستانی اردوگاه همچنان نگران بودم که شاید اشتباه کرده ام و یک چرخش اشتباه انجام داده باشم. اما خیلی زود تردید و دو دلی ام از بین رفت. اردوگاه همان طور بود که وعده داده شده بود و روی زندگی نوباوگان تمرکز داشت. چیزهایی مثل زیبایی اشکار دریاچه، کوهستان، مردم، تجربیات غنی، گفتگو و رفاقت. شب های ماه کامل، نور مهتاب بر طبیعت وحشی جاری می شد و گردش بدون چراغ را ممکن می ساخت. تا دو صبح راه می رفتیم و خودمان را به نزدیک ترین قله می رساندیم. در یک شب پر ستاره و شفاف دقیقاً قبل از طلوع خورشید؛ کوه تالاک(۴۵) روی زمین صاف زیر پا و درون دریاچه انعکاس می یافت. و ما در ارتفاع تقریباً هزار پایی و روی نوک قله درون کیسه های خواب مچاله می شدیم و برای مقابله با باد سرد کوهستان خودمان را با قهوه ای گرم می کردیم که یکی از دوستان مسئول آورده بود. بعد می نشستیم و به نخستین انوار خورشید؛ نوری که به شرق طبیعت نمایی آبی رنگ می داد؛ چشم می دوختیم. نوری که به تدریج بر سطح دریاچه می تابید و آرام آرام آسمان را از ستاره های بی شمارش پاک می کرد. آسمان روز آن بالا بالاها گسترده تر می شد و نخستین شعاع و پرتو آفتاب را اشکار می کرد. رفت و آمد و جنب و جوش جاده دور دست ها به دریاچه تائو جان می داد. اما اگر کمی سرمان را برمی گرداندیم، می توانستیم انوار کامل نور خورشید را که از شرق به سمت ما می آمد، ببینیم. و همزمان در غرب شب همچنان شکست ناپذیر بر فراز ارتفاعات و سراشیبی های تیره فرمانروایی می کرد و ستاره ها در کمال درخشندگی اطراف یک ماه کامل در پهنه آسمان چشمک می زدند. در شرق نور کامل روز بر ما می تابید و در غرب هیچ نشانه ای از تسلیم شدن شب نبود. هیچ فیلسوفی نمی تواند چنین صحنه و پدیده والایی را بهتر از این توضیح دهد: "قرار گرفتن بین شب و روز." انگار این همان لحظه ای بود که خداوند فرمان می داد: "روشنایی را حکم فرما کنید". نمی توانستیم موجودیت کوچکمان را در مقابل بیکرانگی و وسعت کوهستان، کره زمین و کیهان کتمان کنیم و درعین حال خودمان را جزئی از آن شکوه و عظمت می دانستیم.