کتاب از اسلام بیشتر بدانیم نشر انتشارات نظری

تائب کیست؟ کسی است که با شرایط مقرر در توبه، توبه کند ولی دراین‌باره حدیثی بسیار جالب و عالی از رسول خدا (ص) واردشده است که هم شخص توبه‌کار در آن تعریف‌شده و هم در حقیقت ابعاد توبه بررسی‌شده است. لذا لازم دیدم چون حدیث در ده فراز واردشده جواب را هم شماره‌گذاری کنم و بر همان اساس ترجمه و تفسیر نموده‌ام. رسول خدا فرمودند آیا میدانید توبه‌کننده حقیقی کیست؟ گفتند نه. فرمود: ۱-هرگاه انسان به زبان و دل توبه کند ولی طلبکاران و ستم‌کشیدگان را ازخودراضی نکند در حقیقت توبه نکرده. ۲-هرگاه توبه کند، ولی به عبادتش چیزی اضافه نشود، او هم توبه نکرده است. ۳-هرگاه کسی توبه کند ولی در لباس و قیافه ظاهری او تغییری داده نشود او نیز توبه نکرده است. ممکن است مقصود از لباس، لباس ظاهری او باشد بلکه معنای عبارت این باشد که هرگاه لباس حرام و گناه را از تن بیرون نکرده باشد و آن را به لباس تقوا و پاکی تغییر نداده و مبدل نکند، تائب شمرده نمی‌شود. ۴-هرگاه شخصی توبه کند ولی در مسائل اجتماعی روابط قبلی خود را با افراد فاسد همچنان ادامه داده و آن را عوض نکند، گویا اساساً تائب شمرده نمی‌شود. ۵-هرگاه توبه کند ولی نشست‌وبرخاست‌ها و دعوت‌ها و پذیرائی‌های او تغییر نکرده و در آن‌ها چهره اسلامی مشاهده نشود، او نیز توبه‌کار به‌حساب نمی‌آید. ۶-هرگاه کسی توبه کند ولی در مسائل خانواده­گی و زناشویی و تربیت فرزندان اخلاق و رفتار اسلامی نداشته باشد و در مسائل جنسی از راه انحراف که می‌رفته بازنگردد او نیز توبه نکرده است. ۷-هرگاه کسی توبه کند ولی در حالات روحی و فکری و قلبی و برخوردهای اجتماعی او تغییر داده نشود و به‌جای راضی کردن خدا به فکر این‌وآن باشد و تکبر، کینه، حسادت و بخل و ریا را کنار نگذارد و انگیزه‌ها و هدف‌های مادی خود را به‌قصد قربت و اخلاص تبدیل نکند، بازهم توبه نکرده است و توبه او ریشه و اساس نداشته و او تائب به‌حساب نمی‌آید. ۸-هرگاه توبه کند ولی رویش گشاده نباشد، بلکه همان تنگ‌نظری‌های قبلی را داشته باشد و هم‌چنین دستش را از کمک به این‌وآن، بسته نگاه دارد، او هم توبه نکرده است. ۹-هرگاه کسی توبه کند ولی از خیال‌پردازی‌ها و آرزوهای دورودراز خویش دست برندارد و زبانش را از انواع تهمت‌ها، دروغ‌ها، غیبت‌ها، نیش‌ها، سوگندهای نابجا گواهی دادن‌های ناروا، ناسزاها، شایعه‌ها یاوه‌گوئی‌ها، سخن‌چینی‌ها و......بازندارد، او هم در حقیقت توبه نکرده است.