کتاب نظریه‌پردازی

هدف این مجموعه، بررسی مفهوم نظریه به منظور آشکار ساختن آن‌چیزی است که یکی از مشکل‌سازترین جنبه‌های نظریه است. به دیگر سخن، چیدن این مقالات در کنار یکدیگر، با این هدف صورت گرفته است که با نگاهی مستقل به خود نظریه، راهکارهایی برای ارائه و ساخت نظریه به دست آید. فرایند نظریه‌پردازی، نیازمند یک حرکت اصولی است که نخستین گام آن تبیین خود نظریه به مثابه یک امر واقع است. در واقع در این مرحله،‌ نظریه‌پرداز نیازمند نوعی تجرید و انتزاع است؛ اینجاست که کار نظریه‌پردازی به واضح‌ترین شکل ممکن، نسبت مساله‌دار خود با واقعیت، و علی‌الخصوص دنیای انسانها را آشکار می‌سازد. مجموعه حاضر در کنار تبیین مفهوم نظریه از منظرهای مختلف، استراتژی‌های متعددی را برای نظریه‌پردازی به بحث می‌گذارد: شاکله‌دهی، نظریه عام به مثابه همسانی، نظریه درجه متوسط، تاکید دوگانه بر نظریه و پژوهش، تحلیل کاربردی، تحلیل مورد انحرافی، پژوهش استراتژیک، حوزه احتمالات منطقی، استمرار، و.... نکته دیگری که در ضمن مطالعه این مقالات می‌توان در خصوص آن تامل کرد، رابطه بین نظریه و پژوهش است؛ آیا نظریه، مقدم بر پژوهش است یا متاخر بر آن، و اگر چنین است آیا می‌توان بدون داشتن یک نظریه در باب نظریه‌پردازی اقدام به نظریه‌پردازی کرد؟ پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در راستای تعمیق دانش و معرفت، و نحوه پیدایش، گسترش و استمرار آن، ترجمه مقالاتی از این دست را در اولویت قرار داده است که اولین مجموعه آن تقدیم می‌شود. ساخت، ایجاد، کشف، ابداع یا رشد نظریات و آموزش آن، کانون توجه این حرکت می‌باشد. مخاطب این مجموعه تمام کسانی هستند که خواهان درک کامل‌تری از این عنصر سازنده پژوهش و نحوه انتقال و آموزش آن هستند. تبیین و توصیف نظریات (شاید بتوان گفت، نظریاتی در باب نظریه‌ها)، درکی از چگونگی توسعه نظریه و آموزش آن‌را به ما می‌بخشد. امید می‌رود این مجموعه بتواند از طریق نوعی مقایسه سودبخش با تجربیات سایر حوزه‌ها و قلمروهای معرفتی در جهان، حرکت امیدبخش «کرسی‌های نظریه‌پردازی» را در رسیدن به اهداف والای خود یاری کند و ذهن ایرانی را به ابعاد ملی و محلی نظریه‌ و نظریه‌پردازی معطوف دارد.