یکی از مهمترین و عمومیترین انواع ارتباطات، ارتباطات سنتی است که ریشه در فرهنگ و هویت بومی جوامع دارد و همواره بهعنوان یکی از عناصر مهم حیات اجتماعی نقش تعیینکننده و مهمی در شکلگیری هویت جمعی، بسیج افکار عمومی، ایجاد همدلی، تقویت روحیه همگرایی و نشر عقاید و ایدهها در سطح وسیعی دارد.
بررسی و مطالعه ابعاد مختلف و نقش و تأثیر ارتباطات سنتی در جنبشها و حرکتهای اجتماعی، چند زمانی است که در سطح محدودی توجه بخشی از اندیشمندان حوزه ارتباطات را به کشف و شناخت هرچه بیشتر اجزا و عناصر آن معطوف نموده است.
با نگاه به تاریخ تحولات اجتماعی ـ سیاسی معاصر و چگونگی پیدایش جنبشهای تأثیرگذار و سرنوشتساز مشروطه و انقلاب اسلامی در ایران، متوجه این حقیقت خواهیم شد که ارتباطات سنتی میتواند بهعنوان یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در این رویدادها قلمداد گردد.
مقایسه نقش و جایگاه ارتباطات سنتی در این دو رویداد و چگونگی بهرهگیری ارتباطگران و رهبران جنبش از آن، در جهت پیشبرد اهداف و تبیین مشابهتها و تفاوتهای نقش و عملکرد شبکه ارتباطات سنتی در هر یک از دو جنبش مشروطه و انقلاب اسلامی و چگونگی بهرهگیری از آن، ما را در تبیین هرچه دقیقتر ظرفیتهای عمیق و نقش ارتباطات سنتی در تحکیم شبکه ارتباطات اجتماعی و ظهور جریانهای تحولساز اجتماعی یاری خواهد نمود.
برای اینکه مطالعه در مورد نقش و جایگاه ارتباطات سنتی در این تحقیق سادهتر و مشخصتر شود سعی خواهیم نمود تا به بررسی مراکز و نهادهای ارتباطات سنتی فعال در دو جنبش، رویکردها و جهتگیریها و ارتباط و چگونگی پیوند میان اجزای شبکه ارتباطی، ارتباطگران سنتی، شیوههای عملکرد ارتباطات سنتی و تأثیرات آن بپردازیم.
این نوشتار به منظور بررسی و ارایه تصویری گویا و منسجم در خصوص چگونگی تأثیرگذاری شبکه ارتباطات سنتی در طول تاریخ حرکتها و جنبشهای معاصر ایران اسلامی تهیه شده تا به گوشهای از پرسشهای متعدد موجود در زمینه چگونگی عملکرد اینگونه از ارتباطات در تحولات سیاسی ـ اجتماعی جهان امروز پاسخ داده و اهمیت و جایگاه آن را بیش از پیش، تبیین نماید.