کتاب نقش پپتیدهای ضد میکروبی در سلامت انسان و درمان بیماری ها اثر جورجن هاردر نشر سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی

پپتیدهای ضدمیکروبی AMP، از اجزای مهم سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی تمامی گونه‌های زیستی محسوب شده و از متنوع‌ترین ترکیبات ضدمیکروبی هستند که به‌دلیل پیدایش مقاومت باکتری‌های پاتوژن به‌آنتی‌بیوتیک‌های رایج، مورد توجه زیادی قرار گرفته‌اند. این ترکیبات در انسان به‌وسیله گرانولوسیت‌ها، ماکروفاژها و بسیاری از سلول‌های اپی‌تلیال تولید می‌شوند. آنها قادر به‌از بین بردن پاتوژن‌های گرم ـ مثبت و گرم ـ منفی، ویروس‌ها، مایکوباکتریوم‌ها و حتّی سلول‌های سرطان‌زا می‌باشند. برخلاف اغلب آنتی‌بیوتیک‌های معمولی، پپتیدهای ضدمیکروبی به‌عنوان تنظیم‌کننده و افزاینده سیستم ایمنی عمل می‌کنند که با حضور خود در ارگان‌های مختلف بدن مانند ریه، دستگاه گوارش و دستگاه ادراری، به‌صورت طبیعی سد دفاعی در برابر عوامل میکروبی ایجاد می‌کنند. پپتیدهای ضدمیکروبی در ایمنی ذاتی و توانایی آن‌ها به‌جذب شیمیایی و فعال‌سازی سلول‌ها نیز نقش مهمی دارند. تاکنون علاوه بر استخراج بالغ بر ۱۰۰۰‌ گونه پپتیدی با خواص ضدمیکروبی از یوکاریوت‌ها و پروکاریوت‌ها، صدها‌گونه از این ترکیبات به‌روش شیمیایی تولید شده‌اند. بسیاری از پپتیدهای ضدمیکروبی با تأثیرگذاری بر روی غشاء سلولی میکروب‌ها و از بین بردن آنها فعالیت خود را نشان می‌دهند و به‌علت خصوصیاتی مناسب ـ مانند فعالیت ضدمیکروبی سریع ـ طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها علیه میکروب‌ها، امکان ظهور گونه‌های میکروبی مقاوم در برابر آنها بسیار کم بوده که سبب توجه روزافزون به‌این ترکیبات برای توسعه به‌عنوان نسل جدیدی از داروهای آنتی‌بیوتیک می‌باشد. از آنجایی که پپتیدها سوبستراهای طبیعی هستند و می‌توانند به‌تعداد زیادی از آنزیم‌ها و رستپورها یا گیرنده‌ها بچسبند، به‌نظر می‌رسد استفاده از آنها در سنتز داروها می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. اما باید این نکته را مورد توجه قرار داد که استفاده از پپتیدها به‌عنوان دارو مستلزم ایجاد تغییراتی در این ترکیبات است تا از خواص دارویی مناسب مانند پایداری متابولیکی، تمایل بالا و اختصاصی بودن برای یک آنزیم یا گیرندهبه‌خصوص برخوردار شوند. البته لازم است که هزینه به‌نسبت بالای تهیه و تولید این فراورده‌ها، مورد توجه قرار گیرد.