کتاب حج چیست؟ حاجی کیست؟ دفتر نشر فرهنگ اسلامی

حج، در مقایسه با برنامه‌های تربیتی دیگر همچون نماز و روزه، دو قید زمان و مکان را به همراه دارد. به بیان دیگر، در هر روز و هر ماه و در هر مکان و سرزمینی، نمی‌توان اعمال حج را به جای آورد و حاجی شد. در برنامه تربیتی و تهذیبی حج، شاهد پیوند تاریخ و جغرافیای هستی هستیم. به همین دلیل، حج ـ همانند روزه ـ باید در چند روز خاص و در زمانی تعیین شده باید انجام پذیرد. حج، متفاوت از نماز و روزه، فقط در مناطقی مشخص، در سرزمینی مقدس، در میعادگاه توحید، در حریم امن الهی انجام می‌گیرد. حج، تطهیر وجود در اقیانوس هستی است، شرک‌ستیزی و وحدت‌جویی است، پالایش وجود و شست‌وشوی جان و روان در باران رحمت خداوندی است. حج، گسستن همه زنجیرهای وابستگی، رها شدن از انانیت‌ها و تشخّص‌ها و تمرین و تجربه زندگی توحیدی است. اکنون رفتار و منش تو به گونه‌ای است که گویا تولد دوباره‌ای یافته‌ای و قلبت برای خدا می‌تپد و بس؛ جز حق نمی‌گویی، جز حق نمی‌جویی و جز به صراط حق گام نمی‌گذاری. همه مردم، از کوچک و بزرگ و زن و مرد، انتظار دارند و دوست می‌دارند که همه ارزشهای والای قرآنی و الگوی متعالی شخصیت اسلامی را، در منش و رفتارهای فردی و اجتماعی تو مشاهده نمایند. و حاجی، یعنی مظهر مقاومت در برابر طوفان سرکش نفس، تفسیر درستی و صداقت، تجسم گذشت و ایثار، تبلور محبت و منطق و تجلی صفا و مروت...