کتاب روانشناسی شخصیت روانشناسی نشر انتشارات سنجش و دانش

روانشناسی شخصیت یکی از بهترین و مهم‌ترین شاخه‌های دانش روانشناسی محسوب می‌شود به همین خاطر طرفداران زیادی دارد. امروزه اختلالات شخصیت یکی از عوامل موثر در جلوگیری از توسعه فردی انسان‌ها به شمار می‌آیند و به همین دلیل است که شناخت و آکاهی نسبت به تیپ‌های شخصیتی اهمیت دوچندانی پیدا کرده‌اند. کتاب روانشناسی شخصیت با استفاده از رویکرد علمی و با تاکید بر تحلیل  به مسائل مربوط به روانشناسی پرداخته است ضرورت دارد  پیش از معرفی کامل کتاب با تعدادی از مفاهیم مهم مربوط به روان‌شناسی آشنایی نسبتا مناسبی را پیدا کنید و بدانید شخصیت  چیست و اختلال شخصیتی چه معنا و مفهومی دارد.

شخصیت چیست؟

به طور کلی تعریف واحد و مشخصی که همگان حول آن توافق داشته باشند برای شخصیت وجود ندارد. با این وجود معمولا به چیزی شخصیت می‌گویند که از درون انسان ناشی می‌شود و با گذر زمان و در طول زندگی نسبتا ثابت باقی می‌ماند. عواملی همچون تربیت، محیط زندگی، تجربیات و ژنتیک بر شخصیت شما اثر می‌گذارند.  

منظور از اختلال شخصیتی چیست؟

اختلال شخصیت به مجموعه‌ای از اختلالات روان‌شناختی اشاره دارد که اصلی‌ترین ویژگی‌ آن‌ها، انعطاف‌ناپذیری و رفتار خشک است که می‌تواند روابط اجتماعی افراد را مختل کند. به عبارت بهتر وقتی می‌گوییم فردی اختلال شخصیتی دارد یعنی الگوی عملکرد، رفتار و از همه مهم‌تر فکر آن فرد مخرب و ناسالم می‌شود. این فرد نمی‌تواند به راحتی موقعیت یا افراد را درک کند و با آن‌ها هم‌ذات‌پنداری داشته باشد و به همین دلیل با مشکلات زیادی در محیط‌های کاری، اجتماعی و حتی خانوادگی می‌شود. علائم اختلال شخصیتی معمولا از دوران بلوغ و اوایل جوانی شروع می‌شوند. به طور کلی اختلال‌های شخصیتی را می‌توان در 3 دسته بزرگ و اساسی قرار داد.

انواع اختلال‌های شخصیتی

همان‌‌طور که اشاره شد اختلال‌های شخصیتی در 3 دسته کلی قرار می‌گیرند

در دسته اول، افراد رفتار یا تفکری غیر عادی و عجیب دارند، اسکیزوتایپی، اسکیزوئید و پارانوید به این دسته تعلق دارند. به عنوان مثال افراد پارانوید ممکن است نسبت به همگان شک و بی‌اعتمادی دائمی داشته باشند و فکر کنند همگان قصد دارند که آن‌ها را فریب دهند. عموما میل به کینه ورزی در این افراد قوی است و در رابطه زناشویی نیز اغلب به همسر خود بدبین هستند و به او شک می‌کنند.

دسته دوم به افرادی تعلق دارد که تفکر یا رفتارشان بیش از اندازه عاطفی، نمایشی یا غیر قابل پیش‌بینی است. اختلال‌های شخصیت مرزی، نمایشی، خودشیفته و ضد اجتماعی مربوط به دسته دوم هستند به عنوان مثال در اختلال ضد اجتماعی، افراد به نیازها و احساسات دیگران اهمیت نمی‌دهند، به راحتی از حقوق دیگران تخطی می‌کنند. معمولا قوانین را زیر پا می‌گذارد، به راحتی دروغ می‌گویند، دزدی می‌کنند و به هر ابزاری برای سرکار گذاشتن دیگران متوسل می‌شوند. رفتارهای این افراد معمولا بدون فکر است و آن‌ها از چنین رفتارهایی احساس پشیمانی نمی‌کنند و ممکن است که به رفتارهای پرخاشگرانه، خشونت آمیز و خطرناک نیز دست بزنند.

گروه سوم اندیشه یا رفتار دلهره‌آور و استرس‌آمیز دارند اختلال‌های شخصیت اجتنابی، وسواسی و وابسته به دسته سوم مربوط هستند. به عنوان نمونه درباره اختلال شخصیت وسواسی می‌توان گفت افراد مبتلا به این اختلال کنترل بسیار شدید و سنگینی بر روی خرج پول دارند و در برابر ارزش‌ها و اخلاقیات خود هی انعطافی از خود نشان نمی‌دهند و بسیار ارتودکس هستند. شخصیتی سخت و کله شق دارند، معمولا دوستان و فعالیت‌های لذت بخش خود را نادیده می‌گیرند چون درس، کار یا پروژه دارند. گاهی اوقات دیده می‌شود که این افراد تلاش می‌کنند تا کنترل زندگی دیگران را نیز بر عهده بگیرند. علاوه بر این یک کمال‌گرایی بسیار شدید و هولناکی دارند و وقتی به نتیجه مطلوب نمی‌رسند وضعیت بسیار ناراحت کننده‌ای پیدا می‌کنند.

درباره کتاب روانشناسی شخصیت

کتاب روانشناسی شخصیت توسط خانم فرشته قندهاری و به وسیله انتشارات سنجش و دانش گردآوری شده است. این اثر برای افرادی که قصد دارند در کنکور دکترای رشته روان شناسی شخصیت شرکت کنند یا  از دانشجویان دکترای همین گرایش هستند می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و کتابی مناسب برای روان شناسان است تا دانش خود را به روز نگه دارند، کتاب فوق مجموعا از 18 فصل تشکیل شده است و بیشتر فصل‌ها خلاصه‌ای نیز دارند تا امکان مرور کردن برای دانشجویان راحت‌تر شود

این کتاب به مطالعه شخصیت، رویکرد روان کاوی زیگموند فروید، رویکرد نو روان کاوی کارل یونگ می‌پردازد و پس از آن آراء و اندیشه‌های آلفرد آدلر درباره ماهیت انسان‌ها را بیان می‌کند.  بخش بعدی اشاره به تصور کارن هورنای از ماهیت انسان، گرایش‌های روان رنجور و سنجش و پژوهش‌های نظریه اوست.  فصل ششم به نظریات اریک فروم اختصاص دارد. در این بخش به تیپ‌های منش، مکانیزم‌های روانی برای بازیافتن امنیت، مکانیزم‌های مربوط به وابستگی فردیو تصور فروم از ماهیت انسان اشاره می‌گردد و نظریاتش مورد سنجش و پژوهش قرار می‌گیرد.

با خواندن فصل هفتم با اصول شخصیت شناسی، تعریف اقسام نیازها ، ویژگی‌ها و فهرست آنها، بخش‌های شخصیت از دیدگاه هنری موری آشنا می‌شوید و پس از آن به مفهوم مرحله رشد و تعریف نیازای واکنشی و خودجوش پی می‌برید و در آخر فصل می‌توانید نظریات او را نقد و بررسی کنید و به دیدگاهش درباره ماهیت انسان‌ها پی ببرید. فصل‌های هشتم تا دهم کتاب به بررسی و شرح و بسط رویکردهای عمر و صفت اشاره دارند، در این 3 فصل نظرات افرادی همچون اریک اریکسون، گوردون آلپوت، ریموند کتل و هانس آیزنک مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد و به مسائلی نظیر وراثت شناسی شخصیت، ابتکار در برابر گناه و صفات سرشتی و محیط ساخته اشاره می‌شود.

فصل یازدهم به توضیح رویکرد انسان گرایی می‌پردازد و پس از تشریح ایده‌های مازلو و پی بردن به ویژگی‌های نیازها به ویژگی‌های افراد خودشکوفا و احساس جدایی و نیاز به خلوت اشاره می‌نماید. قسمت دوازدهم مربوط به ویژگی‌های اشخاص کامل و سنجش نظرات کارل راجرز است. فصل‌های سیزده، چهارده و پانزده به ترتیب درباره رویکرد شناختی، رفتاری و یادگیری اجتماعی  هستند و سه فصل پایانی نیز به ترتیب به شرح روش‌های جولین راتر، رویکرد زمینه محدود و مسئله دورنمای شخصیت اشاره می‌کنند و آن‌ها را توضیح می‌دهند.

پس از به پایان رسیدن درسنامه‌ها تعداد قابل توجهی از سوالات تستی مهم به همراه پاسخ آن‌ها در قسمت پایانی کتاب وجود دارد تا بتوانید خودتان را به راحتی بیازمایید و ارزیابی کنید. علاوه بر این سوالات کنکور سال 90 روانشناسی و پاسخنامه آن‌ها نیز در انتهای کتاب قرار داده شده است.

در بخشی از کتاب روانشناسی شخصیت می‌خوانیم:

کارل یونگ و آلفرد آدلر قبل از اینکه اعتراض و نافرمانی کنند و دیدگاه‌های شخصیت خودشان را ارائه دهند، از همکاران فروید بودند. این نظریه پردازان نوروان کاوی در چندین نکته با یک دیگر فرق دارند ولی به خاطر مخالفت مشترکشان با تاکید فروید بر غرایز به عنوان برانگیزاننده اصلی رفتار انسان و دیدگاه شخصیت جبرگرایانه او با هم مشترک اند. نظریه پردازان نوروان کاوی، تصویری خوشبینانه و دلنشین تر از ماهیت انسان ارائه میدهند.

زیگموند فروید، کارل یونگ را به عنوان وارث معنوی خود تعیین کرد. یونگ تبیین جدید و مبسوطی را از ماهیت انسان به بار آورد که کاملا بی‌شباهت به تبیین‌های دیگر بود و آن را روانشناسی تحلیلی نامید. اولین نکته‌ای که یونگ  درباره آن با فروید مخالفت کرد، نقش جنسیت بود. یونگ تعریف فروید از لیبیدو را گسترش داد و آن را به صورت انرژی روانی کلی‌تری که مسائل جنسی را شامل می‌شود ولی محدود به آن نیست، تعریف مجدد کرد.

دومین زمینه اختلاف عمده به جهت نیروهایی که بر شخصیت تاثیر می‌گذارند مربوط می‌شود. در حالی که فروید انسان‌ها را زندانیان یا قربانیان رویدادهای ذشته می‌دانست. یونگ معتقد بود که ما علاوه بر گذشته، به وسیله آینده‌مان نیز شکل می‌گیریم . ما نه تنها تحت تاثیر آن‌چه در کودکی برایمان اتفاق افتاده است قرار داریم بلکه همچنین آن‌چه دوست داریم در آینده انجام دهیم نیز بر ما تاثیر می‌گذارد.