روانشناسی جدید علم مطالعه رفتار انسان و حیوان است. علمی است که رویدادهای ذهنی و اعمال آشکار موجود زنده که قابل مشاهده و ارزیابی است را مطالعه میکند و زمانی که رفتار آدمی با سطح هنجار مطابقت نکند، به او برچسب غیرعادی زده میشود. رفتارهای غیرعادی دو جنبۀ مهم دارند. اختلالهای عصبی خفیف (روانآزردگی شامل اضطراب، وسواس و هراس) و اختلالهای عصبی شدید (روانگسستگی) شامل اختلالهای جدیترکه به صورت قطع رابطه با واقعیت، هذیان، توهم و اغتشاش فکری، مشخص میشود.
مطالعه رفتار غیرعادی سابقۀ طولانی دارد و گاه بر عقاید فلسفی و مذهبی تحریف شده استوار است. ابتدا تصور میشد که آشفتگیهای روانشناختی نتیجۀ نفوذ شیاطین و نیروهای ماوراءالطبیعی هستند. در جوامعی که چنین یاوههایی را میپذیرند درمان غالب عبارت است از، بیرون کشیدن ارواح شرور توسط جادوگر یا طبیب از درون فرد. در تاریخ مطالعه رفتار غیرعادی رویکرد دیگری هم وجود دارد، بدین معنی که رفتارهای عجیب و غریب بعضی مردم ناشی از اختلال در کارکرد بدن آنهاست. در اینجا تبیین رفتار غیرانطباقی به واسطۀنقایص عضوی که نه در همۀ بدن، بلکه تنها در یک عضو خاص به وجود میآید، مطرح میشود، مانند سوراخ کردن جمجمه به روش درمانی بسیار کهن که ظاهراً متخصص رهایی ارواح شرور از طریق ایجاد سوراخی در جمجمه بود. رویکرد سوم، در مورد رفتار غیرعادی دیدگاه روانشناختی است. بر طبق این دیدگاه آشفتگیهای رفتاری معلول نارسایی در طرز تفکر، احساس و ادراک فرد از دنیا به حساب میآید.