کتاب فنون ادبی زبان و ادبیات فارسی گروه نویسندگان نشر انتشارات سنجش و دانش

قرن پنجم و ششم ق.م در نقاط مختلف جهان زمینه‌های فکری جدیدی پدید آمد که از فرهنگ عامه و باورهای اساطیری اقوام بشری مجزا بود. مردان هوشمندی پیدا شدند که اعتقادات مذهبی و اسطوره‌شناسی جوامع را به انتقاد گرفتند. در هندوستان اشراف زاده‌ای به نام سیدهارتا(۵۶۳-۴۸۳ ق.م) که بعدها نام بودا گرفت. در چین کنفوسیوس (۵۵۱-۴۷۹ ق.م) و لائوتسه هم عصر او ظهور کردند. در ایران و سرزمین پارس زرتشت(۶۲۸-۵۵۱ ق.م) پیام آور یکتاپرستی و در یونان تالس (۶۲۵-۵۴۷ق.م) پارمنیدس (۵۱۵-۴۵۰ ق.م) هراکلیتوس، فیثاغورث، سقراط، افلاطون و ارسطو و...